لا يُؤاخِذُكُمُ اللَّهُ بِاللَّغْوِ فِي أَيْمانِكُمْ وَ لكِنْ يُؤاخِذُكُمْ بِما كَسَبَتْ قُلُوبُكُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ حَلِيمٌ ﴿۲۲۵﴾
خدا شما را به خاطر سوگندهای بیهوده [و بی‌اختیار]تان بازخواست نمی‌کند، ولی نسبت به سوگندهای قلبی شما(1) بازخواست می‌کند(2)؛ و [از آنچه گذشته است آمرزش بخواهید که] خدا آمرزگاری است بردبار.36
بقره (2)
225
به آیه 284 بقره(2) ان تبدوا ما فی انفسکم او تخفوه یحاسبکم به اللّه توجه فرمایید.
کفّاره آن در آیه 89 مائده(5)آمده است.
لِلَّذِينَ يُؤْلُونَ مِنْ نِسائِهِمْ تَرَبُّصُ أَرْبَعَةِ أَشْهُرٍ فَإِنْ فاؤُ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ ﴿۲۲۶﴾
برای کسانی که [به رسم زشت جاهلیت] بر ترک آمیزش با زنان خود سوگند یاد کنند، چهار ماه چشم به راه بودن مقرّر شده؛ و اگر [از سوگند بی‌منطق] بازگشتند، خدا آمرزگاری است مهربان.36
بقره (2)
226
وَ إِنْ عَزَمُوا الطَّلاقَ فَإِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ ﴿۲۲۷﴾
و اگر آهنگ طلاق کردند، [به شایستگی جدا شوند که] خدا شنوا و داناست.36
بقره (2)
227
وَ الْمُطَلَّقاتُ يَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ ثَلاثَةَ قُرُوءٍ وَ لا يَحِلُّ لَهُنَّ أَنْ يَكْتُمْنَ ما خَلَقَ اللَّهُ فِي أَرْحامِهِنَّ إِنْ كُنَّ يُؤْمِنَّ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ بُعُولَتُهُنَّ أَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ فِي ذلِكَ إِنْ أَرادُوا إِصْلاحاً وَ لَهُنَّ مِثْلُ الَّذِي عَلَيْهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَ لِلرِّجالِ عَلَيْهِنَّ دَرَجَةٌ وَ اللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ ﴿۲۲۸﴾
زنان مطلقه باید تا [مدّت] سه [دوره ماهانه و] پاک شدن(1)، به انتظار نشسته [و از ازدواج خودداری کنند(2)]؛ و اگر به خدا و روز واپسین باور دارند، روا نیست حملی که خدا در رحمهای آنها آفریده است، پنهان سازند؛ و همسران(3) آنها در صورتی که خواهان اصلاح باشند، به بازگرداندنشان در این [مدّت] سزاوارترند؛ و زنان حقوقی شایسته دارند، همسنگ وظایفی که بر عهده دارند، ولی مردان بر آنها درجه‌ای [برتر] دارند [که نباید از آن سوء استفاده کنند وگرنه]، خدا [در گرفتن انتقام] فرا دستی فرزانه است.36
بقره (2)
228
قُروء جمع قُرء به معنی عادت ماهانه و نیز پاک شدن از عادت ماهانه است و در اینجا منظور پاک شدن است. یادآوری می‌نماید که در زبان عرب اعداد بین 3-10 معدودشان همواره به صورت جمع می‌آید مثل اربعة اشهر در آیه 234 بقره(2) و خمسة آلاف در آیه 125 آل‌عمران(3).
سه مورد استثنایی دستور جداگانه‌ای دارد؛ یک مورد را در آیه 49 احزاب(33) و دو مورد دیگر را در آیه 4 طلاق(65) ملاحظه فرمایید.
بعوله: جمع بعل: شوهر.
الطَّلاقُ مَرَّتانِ فَإِمْساكٌ بِمَعْرُوفٍ أَوْ تَسْرِيحٌ بِإِحْسانٍ وَ لا يَحِلُّ لَكُمْ أَنْ تَأْخُذُوا مِمَّا آتَيْتُمُوهُنَّ شَيْئاً إِلاَّ أَنْ يَخافا أَلاَّ يُقِيما حُدُودَ اللَّهِ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ يُقِيما حُدُودَ اللَّهِ فَلا جُناحَ عَلَيْهِما فِيمَا افْتَدَتْ بِهِ تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلا تَعْتَدُوها وَ مَنْ يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَأُولئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ ﴿۲۲۹﴾
طلاق [قابل رجوع تا] دو مرتبه [ممکن] است، [پس از آن وظیفه شوهر یا] نگاهداری است به وجهی شایسته و یا رها کردن به خوبی و احسان؛ و روا نیست که چیزی از آنچه به آنها داده‌اید بازستانید، مگر اینکه طرفین بترسند که نتوانند احکام خدا را [در ادامه زندگی شایسته] رعایت کنند [و زن به علت بی‌رغبتی به شوهر، سازش نکند، مرد هم متقابلاً تعدّی کند؛ در این صورت]، چنانچه از عدم رعایت احکام خدا توسّط آنان ترسیدید، ایرادی بر آن دو نیست که [برای متارکه به توافق برسند و] زن عِوضی پرداخته [یا از مهریه خود صرفنظر کند](1)؛ این احکام خداست، از آن تجاوز نکنید؛ و آنان که از احکام خدا تجاوز کنند، ستمکارند.36
بقره (2)
229
بحث از طلاق خُلع است که به صورت تبصره بر حکم طلاق رجعی آمده است. خلاصه اینکه اگر طلاق به تمایل مرد باشد، حق ندارد هیچ چیز از آنچه داده است پس بگیرد، ولی اگر طلاق بنا به درخواست زن باشد، مرد می‌تواند مال بخشیده شده را دریافت کند. از مجموع آیات مربوط به طلاق در قرآن به خوبی هویداست که خدا طلاق را دوست ندارد.
فَإِنْ طَلَّقَها فَلا تَحِلُّ لَهُ مِنْ بَعْدُ حَتَّى تَنْكِحَ زَوْجاً غَيْرَهُ فَإِنْ طَلَّقَها فَلا جُناحَ عَلَيْهِما أَنْ يَتَراجَعا إِنْ ظَنَّا أَنْ يُقِيما حُدُودَ اللَّهِ وَ تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ يُبَيِّنُها لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ ﴿۲۳۰﴾
اگر [مردی برای سومین بار] همسرش را طلاق داد، از آن به بعد بر او حلال نخواهد بود، مگر اینکه به نکاح مرد دیگری درآید؛ و [همسر دوّم] اگر با او متارکه کرد، ایرادی بر آنان نیست که [مجددا به زندگی مشترک] بازگردند، در صورتی که مطمئن باشند که احکام خدا را [برای زندگی شایسته] رعایت خواهند کرد؛ و اینها احکام خداست که برای اهل دانش به روشنی بیان می‌کند.36
بقره (2)
230