فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ وَ يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْيَتامى قُلْ إِصْلاحٌ لَهُمْ خَيْرٌ وَ إِنْ تُخالِطُوهُمْ فَإِخْوانُكُمْ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ الْمُفْسِدَ مِنَ الْمُصْلِحِ وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ لَأَعْنَتَكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ ﴿۲۲۰﴾
در مورد یتیمان از تو سؤال می‌کنند؛ بگو: سامان دادن کار آنها بهتر است [از عدم مداخله(1)]؛ و اگر با آنها معاشرت می‌کنید، [بجاست] که برادران شما هستند(2)؛ و خدا تبهکار را از درستکار تشخیص می‌دهد و اگر خدا می‌خواست، شما [مفسدین] را به ستوه می‌آورد، که فرا دستی فرزانه است.35
بقره (2)
220
منظور اصلی در این آیه این است که به علت نگرانی و سوء برداشت از آیات 152 انعام(6) و 10 نساء(4)، کناره‌گیری از سامان دادن امور یتیمان نکنید.
لفظ «برادر» در اینجا بنابر قاعده «تغلیب» به کار رفته و شامل مرد و زن می‌شود؛ چنانکه در آیه 176 نساء(4) می‌فرماید و ان کانوا اخوة رجالا و نساء (اگر میراث بران چند برادر باشند، اعمّ از زن و مرد) که واژه «اخوه» برای مجموع برادر و خواهر به کار رفته است.
وَ لا تَنْكِحُوا الْمُشْرِكاتِ حَتَّى يُؤْمِنَّ وَ لَأَمَةٌ مُؤْمِنَةٌ خَيْرٌ مِنْ مُشْرِكَةٍ وَ لَوْ أَعْجَبَتْكُمْ وَ لا تُنْكِحُوا الْمُشْرِكِينَ حَتَّى يُؤْمِنُوا وَ لَعَبْدٌ مُؤْمِنٌ خَيْرٌ مِنْ مُشْرِكٍ وَ لَوْ أَعْجَبَكُمْ أُولئِكَ يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ وَ اللَّهُ يَدْعُوا إِلَى الْجَنَّةِ وَ الْمَغْفِرَةِ بِإِذْنِهِ وَ يُبَيِّنُ آياتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ ﴿۲۲۱﴾
با زنان بت پرست ازدواج نکنید، مگر اینکه ایمان بیاورند(1)؛ و زن اسیری که ایمان آورده، بهتر است از زن [آزاد] مشرک، اگرچه [زیبایی‌اش] شما را به شگفت آورد؛ و [دختران خود را] به ازدواج مشرکین درنیاورید، مگر آنکه ایمان بیاورند؛ و اسیر با ایمان بهتر است از مشرک [آزاد]، اگرچه [محاسنش] شما را به شگفت آورد؛ آنان به آتش فرا می‌خوانند؛ و خدا بر اساس قانونمندی خویش به بهشت و آمرزش فرا می‌خواند؛ و آیات خود را برای مردم به روشنی بیان می‌دارد، بسا که پند پذیرند.35
بقره (2)
221
آیه نشان می‌دهد که مسلمان‌‌ها در زمان پیامبرص با همه مشرکان و بت پرستان سر جنگ نداشتند و روابط با بعضی از آنها چنان بود که حتّی تصوّر ازدواج با دخترانشان می‌رفته، ولی بعضی از دستجات آنها، خودشان با مسلمین سر جنگ داشتند، به آیه 190 بقره(همین سوره) توجّه فرمایید.
وَ يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْمَحِيضِ قُلْ هُوَ أَذىً فَاعْتَزِلُوا النِّساءَ فِي الْمَحِيضِ وَ لا تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّى يَطْهُرْنَ فَإِذا تَطَهَّرْنَ فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَيْثُ أَمَرَكُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَ يُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ ﴿۲۲۲﴾
از تو در مورد دوره ماهانه [زنان] می‌پرسند؛ بگو: آن [حالت] گونه‌ای ناراحتی است، پس در آن دوره از [آمیزش با] ایشان کناره بگیرید و به آنان نزدیک نشوید تا پاک شوند و چون پاک گردند، همان‌گونه که خدا فرمان داده است، بر آنها درآیید، که خدا توبه‌‌کنندگان و کسانی را که به پاکیزگی توجّه دارند دوست می‌دارد.35
بقره (2)
222
نِساؤُكُمْ حَرْثٌ لَكُمْ فَأْتُوا حَرْثَكُمْ أَنَّى شِئْتُمْ وَ قَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ اعْلَمُوا أَنَّكُمْ مُلاقُوهُ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ ﴿۲۲۳﴾
زنان شما [همچون] کشتزاری برای شما هستند، پس هر زمان که بخواهید به کشتزار خویش درآیید و برای خود پیش اندیشی کنید؛ و در برابر خدا پروا کنید و بدانید که به لقای او نایل خواهید شد(1)؛ و اهل ایمان را بشارت ده.35
بقره (2)
223
کلمه «ملاقوه» در اصل «ملاقونه» بوده، به معنی ملاقات‌کنندگان او، که «ن» آن به علت اضافه شدن حذف شده است.
وَ لا تَجْعَلُوا اللَّهَ عُرْضَةً لِأَيْمانِكُمْ أَنْ تَبَرُّوا وَ تَتَّقُوا وَ تُصْلِحُوا بَيْنَ النَّاسِ وَ اللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ ﴿۲۲۴﴾
[نام] خدا را دستاویزی برای سوگندهای خویش قرار ندهید تا [به این وسیله] از نیکویی و پرهیزکاری و اصلاح بین مردم شانه خالی کنید؛ و [بدانید که] خدا شنوایی داناست.35
بقره (2)
224