ما تَسْبِقُ مِنْ أُمَّةٍ أَجَلَها وَ ما يَسْتَأْخِرُونَ ﴿۴۳﴾
هیچ امّتی از سرآمد مقرّر خود نه پیشی گیرد و نه به تأخیر افتد.345
مؤمنون (23)
43
ثُمَّ أَرْسَلْنا رُسُلَنا تَتْرا كُلَّ ما جاءَ أُمَّةً رَسُولُها كَذَّبُوهُ فَأَتْبَعْنا بَعْضَهُمْ بَعْضاً وَ جَعَلْناهُمْ أَحادِيثَ فَبُعْداً لِقَوْمٍ لا يُؤْمِنُونَ ﴿۴۴﴾
سپس رسولان خود را پی در پی(1) فرستادیم؛ هر گاه که رسول امّتی [به سوی آنان] می‌آمد، او را دروغ‌پرداز می‌شمردند و ما نیز آنان را یکی پس از دیگری [به میدان آزمایش و مجازات] آوردیم، به گونه‌ای که آنان را [موضوع] داستانها قرار دادیم؛ دوری [از رحمت خدا] باد بر گروه ناباور.345
مؤمنون (23)
44
«تترا» در اصل «وترا» بوده از ماده وتر. اقرب الموارد گفته است: تواتر بین اشیاء در صورتی است که بین آنها فاصله زمانی باشد در غیر این صورت آن را مدارکه گویند.
ثُمَّ أَرْسَلْنا مُوسى وَ أَخاهُ هارُونَ بِآياتِنا وَ سُلْطانٍ مُبِينٍ ﴿۴۵﴾
پس از آن، موسی و برادرش هارون را با معجزات(1) خود و دلیلی روشن فرستادیم،345
مؤمنون (23)
45
به آیات 107-108 اعراف(7) توجّه فرمایید.
إِلى فِرْعَوْنَ وَ مَلاَئِهِ فَاسْتَكْبَرُوا وَ كانُوا قَوْماً عالِينَ ﴿۴۶﴾
به سوی فرعون و سران [قوم] ش، ولی آنان گردنکشی کردند و گروهی برتری‌خواه بودند(1).345
مؤمنون (23)
46
به آیه 127 اعراف(7) توجّه فرمایید.
فَقالُوا أَ نُؤْمِنُ لِبَشَرَيْنِ مِثْلِنا وَ قَوْمُهُما لَنا عابِدُونَ ﴿۴۷﴾
گفتند: چگونه دو بشر همانند خودمان را که قومشان بندگان ما هستند، باور کنیم(1)؟345
مؤمنون (23)
47
مفهوم آیه به بیان دیگر در آیه 24 قمر(54) آمده و پاسخ آنان در آیات 38 رعد(13) و 43 نحل(16) آمده است.
فَكَذَّبُوهُما فَكانُوا مِنَ الْمُهْلَكِينَ ﴿۴۸﴾
آنان را دروغ‌پرداز شمردند و در زمره هلاک‌شدگان قرار گرفتند.345
مؤمنون (23)
48
وَ لَقَدْ آتَيْنا مُوسَى الْكِتابَ لَعَلَّهُمْ يَهْتَدُونَ ﴿۴۹﴾
به موسی کتاب دادیم، بسا که [قومش] هدایت شوند.345
مؤمنون (23)
49
وَ جَعَلْنَا ابْنَ مَرْيَمَ وَ أُمَّهُ آيَةً وَ آوَيْناهُما إِلى رَبْوَةٍ ذاتِ قَرارٍ وَ مَعِينٍ ﴿۵۰﴾
عیسی و مادرش را نشانه‌ای [از قدرت خود] قرار دادیم و آن دو را بر فراز پشته‌ای که قرارگاه و آب جاری داشت جای دادیم(1).345
مؤمنون (23)
50
شرح جزئیات آن را در آیات 22-25 مریم(19) ملاحظه فرمایید.
يا أَيُّهَا الرُّسُلُ كُلُوا مِنَ الطَّيِّباتِ وَ اعْمَلُوا صالِحاً إِنِّي بِما تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ ﴿۵۱﴾
ای رسولان، از نعمتهای پاکیزه استفاده کنید و به شایستگی عمل کنید، که از رفتارتان آگاهم.345
مؤمنون (23)
51
وَ إِنَّ هذِهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّةً واحِدَةً وَ أَنَا رَبُّكُمْ فَاتَّقُونِ ﴿۵۲﴾
این [پیامبرانِ] شما گروهی یگانه‌اند و من صاحب‌اختیار شما هستم، پس از [نافرمانی] من پروا کنید.345
مؤمنون (23)
52
فَتَقَطَّعُوا أَمْرَهُمْ بَيْنَهُمْ زُبُراً كُلُّ حِزْبٍ بِما لَدَيْهِمْ فَرِحُونَ ﴿۵۳﴾
و[لی] دینشان را میان خود فرقه فرقه کردند(1)؛ هر گروهی به آنچه خود دارد دلخوش است(2).345
مؤمنون (23)
53
زبُر: جمع زُبرَه: قطعه، تکه.
در رابطه با این بلیه در مورد آیین پیامبر خاتم به آیه 159 انعام(6) توجّه فرمایید.
فَذَرْهُمْ فِي غَمْرَتِهِمْ حَتَّى حِينٍ ﴿۵۴﴾
بگذار چند صباحی در غفلت خود به سر برند(1).345
مؤمنون (23)
54
تهدیدی که در این آیه به کار رفته، در آیات 3 حجر(15) ، 83 زخرف(43) ، 17 طارق(86) و بخش انتهایی آیه 8 زمر(39) هم آمده است.
أَ يَحْسَبُونَ أَنَّما نُمِدُّهُمْ بِهِ مِنْ مالٍ وَ بَنِينَ ﴿۵۵﴾
آیا می‌پندارند مال و فرزندانی که به آنان می‌دهیم،345
مؤمنون (23)
55
نُسارِعُ لَهُمْ فِي الْخَيْراتِ بَلْ لا يَشْعُرُونَ ﴿۵۶﴾
برای گشودن درهای خیر به روی آنان است؟ [نه،] بلکه [وسیله آزمون است ولی(1)] درک نمی‌کنند(2).345
مؤمنون (23)
56
برای توجیه افزوده، به آیه 28 انفال(8) توجّه فرمایید و برای نتیجه نهایی به آیه 183 اعراف(7) مراجعه فرمایید.
مجموعه دو آیه 55 و 56 پاسخ به افرادی است که مصداق آیات 34 کهف(18) ، 77 مریم(19) و 35 سبأ(34) هستند.
إِنَّ الَّذِينَ هُمْ مِنْ خَشْيَةِ رَبِّهِمْ مُشْفِقُونَ ﴿۵۷﴾
کسانی که از ترس [مجازات] صاحب‌اختیارشان هراسانند(1)،345
مؤمنون (23)
57
«اشفاق» به معنی مهربانی است، امّا وقتی با حرف «مِن» همراه باشد، مفهوم ترسیدن پیدا می‌کند.
وَ الَّذِينَ هُمْ بِآياتِ رَبِّهِمْ يُؤْمِنُونَ ﴿۵۸﴾
و آنان که آیات صاحب‌اختیارشان را باور دارند،345
مؤمنون (23)
58
وَ الَّذِينَ هُمْ بِرَبِّهِمْ لا يُشْرِكُونَ ﴿۵۹﴾
و آنان که هیچ کس را در قدرت صاحب‌اختیارشان شریک نمی‌دانند،345
مؤمنون (23)
59