وَ الَّذِينَ يُؤْتُونَ ما آتَوْا وَ قُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ أَنَّهُمْ إِلى رَبِّهِمْ راجِعُونَ ﴿۶۰﴾
و آنان که آنچه می‌بخشند در حالی می‌بخشند که دلهاشان از اینکه [برای محاسبه] به پیشگاه صاحب‌اختیارشان بازمی‌گردند هراسان است،346
مؤمنون (23)
60
أُولئِكَ يُسارِعُونَ فِي الْخَيْراتِ وَ هُمْ لَها سابِقُونَ ﴿۶۱﴾
اینان در نیکویی‌ها شتاب می‌ورزند و بدان سبقت می‌گیرند.346
مؤمنون (23)
61
وَ لا نُكَلِّفُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَها وَ لَدَيْنا كِتابٌ يَنْطِقُ بِالْحَقِّ وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ ﴿۶۲﴾
هیچ کس را جز به اندازه توانش تکلیف نمی‌کنیم(1) و نزد ما کتابی است که [همه چیز را ثبت و] درست بیان می‌کند و مورد ظلم قرار نمی‌گیرند(2).346
مؤمنون (23)
62
آیه در رابطه با آیه 60 مؤمنون(همین سوره) است. ضمناً به زیرنویس اوّل آیه 286 بقره(2) هم توجّه فرمایید.
مفهوم آیه به بیان دیگر در آیات 13 اسراء(17) ، 49 کهف(18) و 29 جاثیه(45) نیز آمده است.
بَلْ قُلُوبُهُمْ فِي غَمْرَةٍ مِنْ هذا وَ لَهُمْ أَعْمالٌ مِنْ دُونِ ذلِكَ هُمْ لَها عامِلُونَ ﴿۶۳﴾
دلهای آنان از این [کتاب] در غفلت است و اعمال [نادرست]ی جز آن دارند که به آن مبادرت می‌ورزند.346
مؤمنون (23)
63
حَتَّى إِذا أَخَذْنا مُتْرَفِيهِمْ بِالْعَذابِ إِذا هُمْ يَجْأَرُونَ ﴿۶۴﴾
تا آنگاه که طبقه عیاششان(1) را به مجازات گرفتار کنیم، به ناگاه زاری می‌کنند.346
مؤمنون (23)
64
کلمه «مُترَفیهم» در اصل «مُترَفینَهُم بوده» که «نون» آن به علت اضافه شدن به ضمیر حذف شده است. کلمه «مُترَفیها» در آیه 16 اسراء(17) نیز از همین مقوله است.
لا تَجْأَرُوا الْيَوْمَ إِنَّكُمْ مِنَّا لا تُنْصَرُونَ ﴿۶۵﴾
امروز زاری مکنید، که از جانب ما مورد یاری قرار نخواهید گرفت.346
مؤمنون (23)
65
قَدْ كانَتْ آياتِي تُتْلى عَلَيْكُمْ فَكُنْتُمْ عَلى أَعْقابِكُمْ تَنْكِصُونَ ﴿۶۶﴾
آیات من بر شما تلاوت می‌شد و شما واپس می‌رفتید(1).346
مؤمنون (23)
66
اعقاب: جمع عَقِب: پاشنه.
مُسْتَكْبِرِينَ بِهِ سامِراً تَهْجُرُونَ ﴿۶۷﴾
در حالی که با تکبّر در برابر آن، در شب‌نشینی‌ها ناسزا می‌گفتید.346
مؤمنون (23)
67
أَ فَلَمْ يَدَّبَّرُوا الْقَوْلَ أَمْ جاءَهُمْ ما لَمْ يَأْتِ آباءَهُمُ الْأَوَّلِينَ ﴿۶۸﴾
چرا درباره گفتار [قرآن] تدبّر نمی‌کنند(1)، مگر [نزول کتاب تازگی دارد و] چیزی بر آنها رسیده است که برای پدرانشان نیامده بود؟!346
مؤمنون (23)
68
کلمه «یدّبّروا» در اصل «یتَدَبَّروا» بوده است.
أَمْ لَمْ يَعْرِفُوا رَسُولَهُمْ فَهُمْ لَهُ مُنْكِرُونَ ﴿۶۹﴾
یا آنکه رسولشان را نشناخته‌اند و با او بیگانه‌اند؟!346
مؤمنون (23)
69
أَمْ يَقُولُونَ بِهِ جِنَّةٌ بَلْ جاءَهُمْ بِالْحَقِّ وَ أَكْثَرُهُمْ لِلْحَقِّ كارِهُونَ ﴿۷۰﴾
یا می‌گویند: جنون دارد(1)؟ بلکه او [در کمال عقل] حقیقتی را برای آنان آورده است، و[لی] بیشترشان از حق ناخشنودند.346
مؤمنون (23)
70
اشاره به گفتار مخالفان است که در آیات 6 حجر(15) و 25 مؤمنون(23) آمده است.
وَ لَوِ اتَّبَعَ الْحَقُّ أَهْواءَهُمْ لَفَسَدَتِ السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ وَ مَنْ فِيهِنَّ بَلْ أَتَيْناهُمْ بِذِكْرِهِمْ فَهُمْ عَنْ ذِكْرِهِمْ مُعْرِضُونَ ﴿۷۱﴾
اگر حق پیرو هوسهای آنها می‌شد، آسمانها و زمین و هر که در آنهاست تباه می‌گشت، ولی ما پند [زندگی]شان را برای ایشان آورده‌ایم و آنها از آن رویگردان شدند.346
مؤمنون (23)
71
أَمْ تَسْأَلُهُمْ خَرْجاً فَخَراجُ رَبِّكَ خَيْرٌ وَ هُوَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ ﴿۷۲﴾
مگر [در برابر دعوتت] از آنان پاداشی خواسته‌ای؟! پاداش صاحب‌اختیارت بهتر است و او بهترین روزی‌‌دهنده است.346
مؤمنون (23)
72
وَ إِنَّكَ لَتَدْعُوهُمْ إِلى صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ ﴿۷۳﴾
به راستی تو به راه راست(1) دعوتشان می‌کنی.346
مؤمنون (23)
73
توضیح بیشتر در مورد این راه را در نیمه دوّم آیه 101 آل‌عمران(3) و آیات 36 مریم(19) و 61 یس(36) و نیز در زیرنویس آیه 153 انعام(6) در مورد ده فرمان قرآنی ملاحظه فرمایید.
وَ إِنَّ الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ عَنِ الصِّراطِ لَناكِبُونَ ﴿۷۴﴾
ولی کسانی که به آخرت باور ندارند، از این راه منحرفند.346
مؤمنون (23)
74