لَقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قالُوا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْمَسِيحُ ابْنُ مَرْيَمَ قُلْ فَمَنْ يَمْلِكُ مِنَ اللَّهِ شَيْئاً إِنْ أَرادَ أَنْ يُهْلِكَ الْمَسِيحَ ابْنَ مَرْيَمَ وَ أُمَّهُ وَ مَنْ فِي الْأَرْضِ جَمِيعاً وَ لِلَّهِ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَيْنَهُما يَخْلُقُ ما يَشاءُ وَ اللَّهُ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿۱۷﴾
به راستی آنان که گفتند: خدا همان مسیح فرزند مریم است(1)، به راه کفر و انکار رفته‌اند؛ بگو: اگر خدا به هلاکت مسیح فرزند مریم و مادرش و همه اهل زمین اراده نماید، چه کسی در برابر خدا اختیاری دارد [که مانع شود]؟ فرمانروایی آسمانها و زمین و مابین آنها خاصّ خداست؛ هر چه اراده کند می‌آفریند؛ و خدا بر هر کاری تواناست.
سوره مائده (5) آیه 17
صفحه
110
سوره
مائده (5)
آیه
17
1
یکی از عناصر سه‌گانه الوهیت است که در آیه 73 مائده(همین سوره) آمده است.
وَ قالَتِ الْيَهُودُ وَ النَّصارى نَحْنُ أَبْناءُ اللَّهِ وَ أَحِبَّاؤُهُ قُلْ فَلِمَ يُعَذِّبُكُمْ بِذُنُوبِكُمْ بَلْ أَنْتُمْ بَشَرٌ مِمَّنْ خَلَقَ يَغْفِرُ لِمَنْ يَشاءُ وَ يُعَذِّبُ مَنْ يَشاءُ وَ لِلَّهِ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَيْنَهُما وَ إِلَيْهِ الْمَصِيرُ ﴿۱۸﴾
یهود و مسیحیان گفتند: ما فرزندان و دوستان خداییم؛ بگو: پس چرا [خدا] شما را در برابر گناهانتان مجازات می‌کند؟ در واقع شما [هم] بشری از جمله آفریدگان او هستید؛ خدا هر که را بخواهد [و شایسته بداند] می‌بخشد(1) و هر که را بخواهد [و سزاوار ببیند] مجازات خواهد کرد(2). فرمانروایی آسمانها و زمین و مابین آنها خاصّ خداست و سرانجام تنها در پیشگاه اوست.
سوره مائده (5) آیه 18
صفحه
111
سوره
مائده (5)
آیه
18
1
قانونمندی خواست خدا را در این مورد، در زیرنویس سوّم آیه 284 بقره(2)، ملاحظه فرمایید.
2
به زیرنویس اوّل آیه 40 مائده(5) مراجعه فرمایید.
يا أَهْلَ الْكِتابِ قَدْ جاءَكُمْ رَسُولُنا يُبَيِّنُ لَكُمْ عَلى فَتْرَةٍ مِنَ الرُّسُلِ أَنْ تَقُولُوا ما جاءَنا مِنْ بَشِيرٍ وَ لا نَذِيرٍ فَقَدْ جاءَكُمْ بَشِيرٌ وَ نَذِيرٌ وَ اللَّهُ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿۱۹﴾
ای اهل‌کتاب، در دوران فترتِ رسولان(1)، رسول ما به سراغ شما آمده است، در حالی که [حقایق را] برای شما به روشنی بیان می‌کند تا نگویید که: هیچ بشارت‌‌دهنده و هشداردهنده‌ای بر ما مبعوث نشد؛ اینک بشارت‌‌دهنده و هشداردهنده به سراغ شما آمده است؛ و خدا بر هر کاری تواناست.
سوره مائده (5) آیه 19
صفحه
111
سوره
مائده (5)
آیه
19
1
فاصله زمانی میان حضرت عیسی‌ع و پیامبر اسلام حدود 600 سال است و در این مدّت هیچ پیامبری مبعوث نشده است؛ آیه اشاره به این دوران دارد.
وَ إِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ يا قَوْمِ اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ جَعَلَ فِيكُمْ أَنْبِياءَ وَ جَعَلَكُمْ مُلُوكاً وَ آتاكُمْ ما لَمْ يُؤْتِ أَحَداً مِنَ الْعالَمِينَ ﴿۲۰﴾
[به یاد آر] هنگامی که موسی به قوم خود گفت: ای قوم من، نعمت خدای را بر خود به یاد آورید که میان شما پیامبرانی برانگیخت(1) و [افرادی از] شما را پادشاهان [خودتان] کرد(2) و مزایایی در اختیارتان قرار داد که به هیچ یک از مردم جهان عنایت نکرده بود(3).
سوره مائده (5) آیه 20
صفحه
111
سوره
مائده (5)
آیه
20
1
اشاره به پیامبران قیل از موسی مثل یعقوب ع و یوسف(ع) می‌باشد.
2
اشاره به داود و سلیمان است که موجب اقتدار آن قوم شدند.
3
از جمله نجات معجزه آسا از اسارت فرعونیان 49 و 50 بقره(2) ، غذای مخصوص (منّ و سلوی، 57 بقره(2)) و جاری شدن دوازده چشمه در صحرا (60 بقره(2)).
يا قَوْمِ ادْخُلُوا الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ الَّتِي كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَ لا تَرْتَدُّوا عَلى أَدْبارِكُمْ فَتَنْقَلِبُوا خاسِرِينَ ﴿۲۱﴾
ای قوم من، به سرزمین مقدسی(1) که خدا برایتان مقرّر داشته است درآیید و [از ترس مشکلات] به عقب بازمگردید، که زیانکار خواهید شد.
سوره مائده (5) آیه 21
صفحه
111
سوره
مائده (5)
آیه
21
1
وصف «مقدّس» برای آن سرزمین که بخشی از فلسطین امروزی است، از آن جهت آمده، که آن منطقه، محلِ بپاخاستن بسیاری از پیامبران خدا بوده است.
قالُوا يا مُوسى إِنَّ فِيها قَوْماً جَبَّارِينَ وَ إِنَّا لَنْ نَدْخُلَها حَتَّى يَخْرُجُوا مِنْها فَإِنْ يَخْرُجُوا مِنْها فَإِنَّا داخِلُونَ ﴿۲۲﴾
گفتند: ای موسی، در آن سرزمین گروهی خودکامه هستند که تا بیرون نروند، هرگز به آن درنیاییم؛ و اگر بیرون رفتند، وارد خواهیم شد.
سوره مائده (5) آیه 22
صفحه
111
سوره
مائده (5)
آیه
22
قالَ رَجُلانِ مِنَ الَّذِينَ يَخافُونَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمَا ادْخُلُوا عَلَيْهِمُ الْبابَ فَإِذا دَخَلْتُمُوهُ فَإِنَّكُمْ غالِبُونَ وَ عَلَى اللَّهِ فَتَوَكَّلُوا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ ﴿۲۳﴾
دو تن از مردان خداترس که خدا بر آنان اِنعام کرده بود گفتند: شما از دروازه شهر بر آنان وارد شوید، همین که به شهر درآیید، پیروز خواهید شد؛ اگر ایمان دارید، تنها بر خدا توکل کنید(1) [و نهراسید].
سوره مائده (5) آیه 23
صفحه
111
سوره
مائده (5)
آیه
23
1
برای روشن شدن معنی و مفهوم «توکل» به زیرنویس دوّم آیه 122 آل‌عمران(3) و عبارت قرآنی مربوط مراجعه فرمایید.
قالُوا يا مُوسى إِنَّا لَنْ نَدْخُلَها أَبَداً ما دامُوا فِيها فَاذْهَبْ أَنْتَ وَ رَبُّكَ فَقاتِلا إِنَّا هاهُنا قاعِدُونَ ﴿۲۴﴾
گفتند: ای موسی(1)، مادامی که آنان در آنجا هستند هرگز ما قدم به آن سرزمین نخواهیم گذاشت؛ تو و صاحب‌اختیارت بروید [با آنان] بجنگید، ما همین جا نشسته‌ایم.
سوره مائده (5) آیه 24
صفحه
112
سوره
مائده (5)
آیه
24
1
«موسی» از نظر لغوی مترداف «موشه» در عبری به معنی «از آب گرفته» است.
قالَ رَبِّ إِنِّي لا أَمْلِكُ إِلاَّ نَفْسِي وَ أَخِي فَافْرُقْ بَيْنَنا وَ بَيْنَ الْقَوْمِ الْفاسِقِينَ ﴿۲۵﴾
[آنگاه] موسی گفت: صاحب‌اختیارا، من جز بر خودم و برادرم تسلطی ندارم؛ میان ما و این منحرفان جدایی انداز.
سوره مائده (5) آیه 25
صفحه
112
سوره
مائده (5)
آیه
25
قالَ فَإِنَّها مُحَرَّمَةٌ عَلَيْهِمْ أَرْبَعِينَ سَنَةً يَتِيهُونَ فِي الْأَرْضِ فَلا تَأْسَ عَلَى الْقَوْمِ الْفاسِقِينَ ﴿۲۶﴾
[خدا] گفت: [ورود به] آن سرزمین تا چهل سال بر آنان ممنوع گردید و [در این مدّت] در بیابان سرگردان خواهند بود؛ بر این منحرفان افسوس مخور.
سوره مائده (5) آیه 26
صفحه
112
سوره
مائده (5)
آیه
26