إِلاَّ مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِيمٍ ﴿۸۹﴾
[همه گرفتارند] مگر آن کس که دلی پاک و سلیم(1) به پیشگاه خدا آورد(2).371
شعراء (26)
89
ابراهیمع خود نمونه اعلای ارائه قلب سلیم نزد خدا است: إذ جاءَ رَبَّهُ بِقَلبٍ سَلِیمٍ: 84 صافات(37). همچنین در باب رستگاری ناشی از قلب مُنیب و تسلیم به حق، آیات 31 تا 35 قاف(50) و 112 بقره(2) را ملاحظه فرمایید. در قطب مخالف آنان بیماردلان معرفی شدهاند، به آیات 10 بقره(2) ، 52 مائده(5) ، 50 نور(24) و 29 محمد(47) توجه فرمایید.
استثناء در این آیه منقطع است؛ در زبان عربی، استثناء به دو صورت متصل و منقطع به کار میرود. برخلاف استثناء متصل، در استثناء منقطع، ماهیت مستثنی متفاوت از ماهیت مستثنی عنه است و معنای جمله مقدّم، بدون لحاظ جمله استثناء نیز، صحیح و کامل است. این نوع استثناء در فارسی و سایر زبانها وجود ندارد. موارد دیگری از استثناء منقطع را در آیات 62 مریم(19) ، 41 دخان(44) ، 25 واقعه(56) و 25 نبأ(78) ملاحظه فرمایید.
وَ أُزْلِفَتِ الْجَنَّةُ لِلْمُتَّقِينَ ﴿۹۰﴾
[در آن روز] بهشت در دسترس پرواپیشگان قرار داده میشود؛371
شعراء (26)
90
وَ بُرِّزَتِ الْجَحِيمُ لِلْغاوِينَ ﴿۹۱﴾
و دوزخ برای بیراهان آشکار خواهد شد(1)؛371
شعراء (26)
91
به آیه 23 فجر(89) توجّه فرمایید.
وَ قِيلَ لَهُمْ أَيْنَ ما كُنْتُمْ تَعْبُدُونَ ﴿۹۲﴾
و به آنان گفته میشود: معبودانی که به جای خدا بندگی[شان] میکردید، کجا هستند؟371
شعراء (26)
92
مِنْ دُونِ اللَّهِ هَلْ يَنْصُرُونَكُمْ أَوْ يَنْتَصِرُونَ ﴿۹۳﴾
آیا میتوانند شما را یاری دهند، و حتّی خود را(1)؟!371
شعراء (26)
93
معنی و مفهوم دو آیه 92 و 93 شعراء(همین سوره) به بیان دیگر در آیه 25 عنکبوت(29) آمده است.
فَكُبْكِبُوا فِيها هُمْ وَ الْغاوُونَ ﴿۹۴﴾
آنان و بیراهان[ی که پیرو آنان بودند] به دوزخ نگونسار خواهند شد؛371
شعراء (26)
94
وَ جُنُودُ إِبْلِيسَ أَجْمَعُونَ ﴿۹۵﴾
با سپاهیان ابلیس، یکسره.371
شعراء (26)
95
قالُوا وَ هُمْ فِيها يَخْتَصِمُونَ ﴿۹۶﴾
آنجا در حال مخاصمه با یکدیگر گویند:371
شعراء (26)
96
تَاللَّهِ إِنْ كُنَّا لَفِي ضَلالٍ مُبِينٍ ﴿۹۷﴾
به خدا سوگند که در گمراهی آشکاری بودیم(1) که شما را با صاحباختیار جهانیان برابر میشمردیم.371
شعراء (26)
97
ان کنّا: در اصل اِنّا کنّا بوده.
إِذْ نُسَوِّيكُمْ بِرَبِّ الْعالَمِينَ ﴿۹۸﴾
ترجمه این آیه، در آیه قبل ادغام شده است.371
شعراء (26)
98