وَ اجْعَلْ لِي لِسانَ صِدْقٍ فِي الْآخِرِينَ ﴿۸۴﴾
و در میان آیندگان خوشنام گردان(1)؛371
شعراء (26)
84
آیه 50 مریم(19) و 108 صافات(37) اشاره به پذیرش این دعای ابراهیم از جانب خدا دارد.
وَ اجْعَلْنِي مِنْ وَرَثَةِ جَنَّةِ النَّعِيمِ ﴿۸۵﴾
و مرا در زمره وارثان بهشتِ پرنعمت قرار ده؛371
شعراء (26)
85
وَ اغْفِرْ لِأَبِي إِنَّهُ كانَ مِنَ الضَّالِّينَ ﴿۸۶﴾
و پدرم را که از گمراهان است بیامرز(1)؛371
شعراء (26)
86
ابتدا به آیه 47 مریم(19) و بعد به آیه 114 توبه(9) توجّه فرمایید. با توجّه به مفاد آیه 114 توبه(9)، استغفار ابراهیم در اینجا فقط برای انجام وظیفه بود در مقابل عهدی که کرده بود.
وَ لا تُخْزِنِي يَوْمَ يُبْعَثُونَ ﴿۸۷﴾
و در آن روز که [مردم] برانگیخته میشوند، مرا رسوا مکن؛371
شعراء (26)
87
يَوْمَ لا يَنْفَعُ مالٌ وَ لا بَنُونَ ﴿۸۸﴾
[همان] روزی که مال و فرزندان سودی نخواهد داشت(1)؛371
شعراء (26)
88
عدم نفع مال و فرزندان در عرصه قیامت، در آیات 10 آلعمران(3) ، 46 کهف(18) ، 37 سبأ(34) ، 17 مجادله(58) و 3 ممتحنه(60) آمده است.
إِلاَّ مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِيمٍ ﴿۸۹﴾
[همه گرفتارند] مگر آن کس که دلی پاک و سلیم(1) به پیشگاه خدا آورد(2).371
شعراء (26)
89
ابراهیمع خود نمونه اعلای ارائه قلب سلیم نزد خدا است: إذ جاءَ رَبَّهُ بِقَلبٍ سَلِیمٍ: 84 صافات(37). همچنین در باب رستگاری ناشی از قلب مُنیب و تسلیم به حق، آیات 31 تا 35 قاف(50) و 112 بقره(2) را ملاحظه فرمایید. در قطب مخالف آنان بیماردلان معرفی شدهاند، به آیات 10 بقره(2) ، 52 مائده(5) ، 50 نور(24) و 29 محمد(47) توجه فرمایید.
استثناء در این آیه منقطع است؛ در زبان عربی، استثناء به دو صورت متصل و منقطع به کار میرود. برخلاف استثناء متصل، در استثناء منقطع، ماهیت مستثنی متفاوت از ماهیت مستثنی عنه است و معنای جمله مقدّم، بدون لحاظ جمله استثناء نیز، صحیح و کامل است. این نوع استثناء در فارسی و سایر زبانها وجود ندارد. موارد دیگری از استثناء منقطع را در آیات 62 مریم(19) ، 41 دخان(44) ، 25 واقعه(56) و 25 نبأ(78) ملاحظه فرمایید.
وَ أُزْلِفَتِ الْجَنَّةُ لِلْمُتَّقِينَ ﴿۹۰﴾
[در آن روز] بهشت در دسترس پرواپیشگان قرار داده میشود؛371
شعراء (26)
90
وَ بُرِّزَتِ الْجَحِيمُ لِلْغاوِينَ ﴿۹۱﴾
و دوزخ برای بیراهان آشکار خواهد شد(1)؛371
شعراء (26)
91
به آیه 23 فجر(89) توجّه فرمایید.
وَ قِيلَ لَهُمْ أَيْنَ ما كُنْتُمْ تَعْبُدُونَ ﴿۹۲﴾
و به آنان گفته میشود: معبودانی که به جای خدا بندگی[شان] میکردید، کجا هستند؟371
شعراء (26)
92
مِنْ دُونِ اللَّهِ هَلْ يَنْصُرُونَكُمْ أَوْ يَنْتَصِرُونَ ﴿۹۳﴾
آیا میتوانند شما را یاری دهند، و حتّی خود را(1)؟!371
شعراء (26)
93
معنی و مفهوم دو آیه 92 و 93 شعراء(همین سوره) به بیان دیگر در آیه 25 عنکبوت(29) آمده است.