إِنَّ ما تُوعَدُونَ لَآتٍ وَ ما أَنْتُمْ بِمُعْجِزِينَ ﴿۱۳۴﴾
هر آنچه به شما وعده داده می‌شود، به وقوع خواهد پیوست، و شما [خدای را] به تنگ نخواهید آورد(1).
سوره انعام (6) آیه 134
صفحه
145
سوره
انعام (6)
آیه
134
1
برای توجیه افزوده، به آیه 2 توبه(9) توجّه فرمایید.
قُلْ يا قَوْمِ اعْمَلُوا عَلى مَكانَتِكُمْ إِنِّي عامِلٌ فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ مَنْ تَكُونُ لَهُ عاقِبَةُ الدَّارِ إِنَّهُ لا يُفْلِحُ الظَّالِمُونَ ﴿۱۳۵﴾
بگو: ای قوم من، همه امکانات خود را به کار گیرید، من هم [به وظایف خود] عمل می‌کنم؛ به زودی خواهید دانست که آسایش آخرت متعلّق به کیست؛ به راستی ستمگران رستگار نخواهند شد(1)
سوره انعام (6) آیه 135
صفحه
145
سوره
انعام (6)
آیه
135
1
معنی و مفهوم این آیه، در مجموعه آیات 39 و 40 زمر(39) نیز آمده است.
وَ جَعَلُوا لِلَّهِ مِمَّا ذَرَأَ مِنَ الْحَرْثِ وَ الْأَنْعامِ نَصِيباً فَقالُوا هذا لِلَّهِ بِزَعْمِهِمْ وَ هذا لِشُرَكائِنا فَما كانَ لِشُرَكائِهِمْ فَلا يَصِلُ إِلَى اللَّهِ وَ ما كانَ لِلَّهِ فَهُوَ يَصِلُ إِلى شُرَكائِهِمْ ساءَ ما يَحْكُمُونَ ﴿۱۳۶﴾
[مشرکان] برای خدا سهمی از کشت و دامها که خودش پدید آورده است، قائل شدند و به تصوّر خودشان گفتند: این بخش ویژه خداست و این بخش ویژه معبودهای ما؛ سهمی که برای معبودان قائل می‌شدند به خدا نمی‌رسد، ولی سهم خدا به معبودها تعلق می‌گیرد؛ [به راستی] داوری بدی می‌کنند!
سوره انعام (6) آیه 136
صفحه
145
سوره
انعام (6)
آیه
136
وَ كَذلِكَ زَيَّنَ لِكَثِيرٍ مِنَ الْمُشْرِكِينَ قَتْلَ أَوْلادِهِمْ شُرَكاؤُهُمْ لِيُرْدُوهُمْ وَ لِيَلْبِسُوا عَلَيْهِمْ دِينَهُمْ وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ ما فَعَلُوهُ فَذَرْهُمْ وَ ما يَفْتَرُونَ ﴿۱۳۷﴾
و همین‌گونه معبودهای ایشان در نظر بسیاری از مشرکین، قتل فرزندانشان را [به عنوان قربانی برای خدایان] آراستند تا آنان را به هلاکت افکنند و آیینشان را بر آنان مشتبه سازند؛ و اگر خدا می‌خواست چنین نمی‌کردند [ولی انسانها را مختار آفرید(1)]، پس آنان را با دروغهایی که می‌سازند به حال خود واگذار(2)
سوره انعام (6) آیه 137
صفحه
145
سوره
انعام (6)
آیه
137
1
به آیه 3 انسان(76) توجّه فرمایید.
2
زیرا هر کسی پند نمی‌گیرد و متنبه نخواهد شد، به آیه 11 یس(36) توجّه فرمایید.
وَ قالُوا هذِهِ أَنْعامٌ وَ حَرْثٌ حِجْرٌ لا يَطْعَمُها إِلاَّ مَنْ نَشاءُ بِزَعْمِهِمْ وَ أَنْعامٌ حُرِّمَتْ ظُهُورُها وَ أَنْعامٌ لا يَذْكُرُونَ اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهَا افْتِراءً عَلَيْهِ سَيَجْزِيهِمْ بِما كانُوا يَفْتَرُونَ ﴿۱۳۸﴾
به تصور خویش گفتند این دامها و کشت‌ها [که تقدیم خدایان می‌شود، خوردنش] ممنوع است و جز کسانی که ما بخواهیم، نباید کسی از آن بخورد؛ و سواری بر دامهای دیگری تحریم شده است(1) و بر دامهای دیگری به هنگام ذبح نام خدا را نمی‌برند، که افترایی است بر خدا؛ به زودی [خدا] کیفر دروغهایی که می‌بافند به آنان خواهد داد.
سوره انعام (6) آیه 138
صفحه
146
سوره
انعام (6)
آیه
138
1
به آیه 103 مائده(5) و زیرنویس آن توجّه فرمایید.
وَ قالُوا ما فِي بُطُونِ هذِهِ الْأَنْعامِ خالِصَةٌ لِذُكُورِنا وَ مُحَرَّمٌ عَلى أَزْواجِنا وَ إِنْ يَكُنْ مَيْتَةً فَهُمْ فِيهِ شُرَكاءُ سَيَجْزِيهِمْ وَصْفَهُمْ إِنَّهُ حَكِيمٌ عَلِيمٌ ﴿۱۳۹﴾
و گفتند: جنین و بچه‌ای که در شکم این دامهاست ویژه(1) مردان ماست و بر زنان ما حرام شده است؛ امّا اگر [بچه حیوان] مرده [متولّد شده] باشد، همه در آن شریکند؛ [خدا] به سبب این گفتار [ناهنجار]شان مجازاتشان خواهد کرد؛ زیرا که او فرزانه‌ای است آگاه.
سوره انعام (6) آیه 139
صفحه
146
سوره
انعام (6)
آیه
139
1
افزودن «تاء» در آخر واژه «خالص» به منظور مبالغه است، مثل «علاّمه».
قَدْ خَسِرَ الَّذِينَ قَتَلُوا أَوْلادَهُمْ سَفَهاً بِغَيْرِ عِلْمٍ وَ حَرَّمُوا ما رَزَقَهُمُ اللَّهُ افْتِراءً عَلَى اللَّهِ قَدْ ضَلُّوا وَ ما كانُوا مُهْتَدِينَ ﴿۱۴۰﴾
کسانی که فرزندانشان را به سفاهت و نادانی کشتند و نعمتی را که خدا روزی‌شان کرده بود با افترا به خدا حرام شمردند، به راستی زیانکار شدند؛ آنان گمراه شدند و راه‌یافته نبودند.
سوره انعام (6) آیه 140
صفحه
146
سوره
انعام (6)
آیه
140
وَ هُوَ الَّذِي أَنْشَأَ جَنَّاتٍ مَعْرُوشاتٍ وَ غَيْرَ مَعْرُوشاتٍ وَ النَّخْلَ وَ الزَّرْعَ مُخْتَلِفاً أُكُلُهُ وَ الزَّيْتُونَ وَ الرُّمَّانَ مُتَشابِهاً وَ غَيْرَ مُتَشابِهٍ كُلُوا مِنْ ثَمَرِهِ إِذا أَثْمَرَ وَ آتُوا حَقَّهُ يَوْمَ حَصادِهِ وَ لا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ ﴿۱۴۱﴾
اوست که باغهایی با داربست و بدون [نیاز به] داربست پدید آورد و نیز نخلستان و کشتزار با میوه‌های گوناگون و زیتون و انار به صورت مشابه و غیرمشابه؛ هنگامی که به بار می‌نشیند، از میوه آن بخورید و هنگام برداشت، حق [مستمندان را نیز از] آن بپردازید(1) و اسراف نکنید، که خدا اسرافکاران را دوست ندارد.
سوره انعام (6) آیه 141
صفحه
146
سوره
انعام (6)
آیه
141
1
به آیات 24 و 25 معارج(70) توجّه فرمایید.
وَ مِنَ الْأَنْعامِ حَمُولَةً وَ فَرْشاً كُلُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّيْطانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ ﴿۱۴۲﴾
از دامها برخی را باربر و برخی را ذبح شونده [برای مصرف غذایی آفرید(1)]؛ از آنچه خدا روزی شما کرده است بخورید و [با تحریم بی‌موردِ پاره‌ای از آنها] پیرو گامهای شیطان مشوید، که او دشمن آشکار شماست.
سوره انعام (6) آیه 142
صفحه
146
سوره
انعام (6)
آیه
142
1
برای توجیه ترجمه «فرش» که در کنار «حموله» قرار گرفته است، این آیه را با آیات 5-7 نحل(16) مقایسه فرمایید؛ راغب نیز همین معنی را تصریح کرده است.
ثَمانِيَةَ أَزْواجٍ مِنَ الضَّأْنِ اثْنَيْنِ وَ مِنَ الْمَعْزِ اثْنَيْنِ قُلْ آلذَّكَرَيْنِ حَرَّمَ أَمِ الْأُنْثَيَيْنِ أَمَّا اشْتَمَلَتْ عَلَيْهِ أَرْحامُ الْأُنْثَيَيْنِ نَبِّئُونِي بِعِلْمٍ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ ﴿۱۴۳﴾
هشت [فرد یا چهار] زوج(1) [دام برای استفاده شما آفرید :] از [جنس] میشینه، زوج [نر و ماده، یا قوچ و میش(2)] و از [جنس] بزینه، زوج [نر و ماده، یا تَکه و بز(3)]؛ بگو: آیا [خدا] نرها را حرام کرده یا ماده‌ها را یا بچه‌ای که رحم ماده‌ها در بر گرفته است؟ اگر راست می‌گویید [در مورد تحریم آنها] مستند به دانش با من صحبت کنید.
سوره انعام (6) آیه 143
صفحه
147
سوره
انعام (6)
آیه
143
1
در عین حال که زوج به معنی جفت است، در زبان عربی و نیز در زبان فارسی به هر یک از دو مورد یک زوج نیز زوج گفته می‌شود؛ چنان که زن و شوهر هر کدام زوج دیگری هستند، مثل آیه 37 احزاب(33) امسک علیک زوجک. به همین علت زوج را گاهی زوجین می‌گویند، مثل آیه 45 نجم(53) و انه خلق الزوجین الذکر والانثی. در آیه، اشاره به 4 جفت حیوان نر و ماده شده که دو جفت در این آیه و دو جفت در آیه بعد آمده است.
2
ضان: جمع ضائن و ضائنه: قوچ و میش؛ ضمناً واژه «معز» جمع «ماعز» به معنی بز می‌باشد.
3
واژه «گوسفند» نام عمومی میش، قوچ، بز و تَکه می‌باشد.