فَمَنْ يُرِدِ اللَّهُ أَنْ يَهْدِيَهُ يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلامِ وَ مَنْ يُرِدْ أَنْ يُضِلَّهُ يَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَيِّقاً حَرَجاً كَأَنَّما يَصَّعَّدُ فِي السَّماءِ كَذلِكَ يَجْعَلُ اللَّهُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ ﴿۱۲۵﴾
هر که را خدا بخواهد هدایت کند(1)، دلش را پذیرای تسلیم [در برابر خود(2)] می‌کند؛ و هر که را بخواهد گمراه کند(3)، دلش را تنگ [و ناپذیرا] گرداند، گویی [می‌خواهد] به آسمان بالا رود [و از پذیرش حق گریزان است]؛ خدا این گونه پلیدی را بر افراد ناباور قرار می‌دهد.
سوره انعام (6) آیه 125
صفحه
144
سوره
انعام (6)
آیه
125
1
با آیه 11 تغابن(64) و من یؤمن باللّه یهد قلبه مقایسه فرمایید.
2
برای توجیه افزوده، با بخش پایانی آیه 71 انعام(6) مقایسه فرمایید.
3
به آیه 27 ابراهیم(14) و یضل اللّه الظالمین توجّه فرمایید.F929
وَ هذا صِراطُ رَبِّكَ مُسْتَقِيماً قَدْ فَصَّلْنَا الْآياتِ لِقَوْمٍ يَذَّكَّرُونَ ﴿۱۲۶﴾
این راه راست صاحب‌اختیار توست؛ آیات خود را برای پندپذیران(1) به وضوح بیان کرده‌ایم.
سوره انعام (6) آیه 126
صفحه
144
سوره
انعام (6)
آیه
126
1
کلمه «یذَّکرون» اصل آن «یتَذَکرون» است.
لَهُمْ دارُ السَّلامِ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ هُوَ وَلِيُّهُمْ بِما كانُوا يَعْمَلُونَ ﴿۱۲۷﴾
آنان نزد صاحب‌اختیارشان جایگاهی امن و آرام دارند(1) و خدا به پاداش رفتارشان کارسازشان است.
سوره انعام (6) آیه 127
صفحه
144
سوره
انعام (6)
آیه
127
1
به آیه 62 مریم(19) توجّه فرمایید؛ وضعشان در دنیا هم در آیه 62 یونس(10) آمده است.
وَ يَوْمَ يَحْشُرُهُمْ جَمِيعاً يا مَعْشَرَ الْجِنِّ قَدِ اسْتَكْثَرْتُمْ مِنَ الْإِنْسِ وَ قالَ أَوْلِياؤُهُمْ مِنَ الْإِنْسِ رَبَّنَا اسْتَمْتَعَ بَعْضُنا بِبَعْضٍ وَ بَلَغْنا أَجَلَنَا الَّذِي أَجَّلْتَ لَنا قالَ النَّارُ مَثْواكُمْ خالِدِينَ فِيها إِلاَّ ما شاءَ اللَّهُ إِنَّ رَبَّكَ حَكِيمٌ عَلِيمٌ ﴿۱۲۸﴾
روزی که خدا همه را احضار نماید، [خطاب می‌کند:] ای گروه جن، بسیاری از آدمیان را به پیروی خود کشاندید؛ و انسانهایی که هوادار آنها بودند، گویند: صاحب‌اختیارا، ما از یکدیگر بهره‌مند شدیم تا به اجلی که مقرّر داشتی رسیدیم. گوید: آتش جایگاه شماست که جاودانه در آن به سر برید، مگر اینکه خدا بخواهد(1)؛ که صاحب‌اختیار تو فرزانه‌ای است دانا.
سوره انعام (6) آیه 128
صفحه
144
سوره
انعام (6)
آیه
128
1
طبری به نقل از ابن عباس می‌گوید: «این استثناء از این جهت است که خدا، کار دوزخیان را به مشیت خودش واگذار نموده است.»
وَ كَذلِكَ نُوَلِّي بَعْضَ الظَّالِمِينَ بَعْضاً بِما كانُوا يَكْسِبُونَ ﴿۱۲۹﴾
و به همین گونه ستمگران را به [سزای] دستاوردشان، به یکدیگر وامی گذاریم(1).
سوره انعام (6) آیه 129
صفحه
144
سوره
انعام (6)
آیه
129
1
همان معنی این دعای معروف را دارد: اللّهم اشغل الظّالمین بالظّالمین.
يا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ أَ لَمْ يَأْتِكُمْ رُسُلٌ مِنْكُمْ يَقُصُّونَ عَلَيْكُمْ آياتِي وَ يُنْذِرُونَكُمْ لِقاءَ يَوْمِكُمْ هذا قالُوا شَهِدْنا عَلى أَنْفُسِنا وَ غَرَّتْهُمُ الْحَياةُ الدُّنْيا وَ شَهِدُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ أَنَّهُمْ كانُوا كافِرِينَ ﴿۱۳۰﴾
ای گروه جن و انس، آیا رسولانی از میان خودتان نیامدند که آیات مرا بر شما حکایت می‌کردند و شما را از دیدار امروزتان هشدار می‌دادند؟ پاسخ خواهند داد: بر ضدّ خویش گواهی می‌دهیم. زندگی دنیا آنان را فریب داد و [ناگزیر] بر ضدّ خویش گواهی دادند که حق را انکار می‌کردند.
سوره انعام (6) آیه 130
صفحه
144
سوره
انعام (6)
آیه
130
ذلِكَ أَنْ لَمْ يَكُنْ رَبُّكَ مُهْلِكَ الْقُرى بِظُلْمٍ وَ أَهْلُها غافِلُونَ ﴿۱۳۱﴾
این [هشدارها] از آن جهت است که صاحب‌اختیار تو هیچ‌گاه شهرها را در حالی که مردم آن بی‌خبر و غافل باشند، به ستم نابود نمی‌کند(1).
سوره انعام (6) آیه 131
صفحه
144
سوره
انعام (6)
آیه
131
1
معنی و مفهوم این آیه بیان دیگر در آیه 165 نساء(4) و نیز بخش پایانی آیه 15 اسراء(17) آمده است.