وَ مَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ تَثْبِيتاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ كَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ أَصابَها وابِلٌ فَآتَتْ أُكُلَها ضِعْفَيْنِ فَإِنْ لَمْ يُصِبْها وابِلٌ فَطَلٌّ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ ﴿۲۶۵﴾
مَثَل [زندگی] آنان که اموال خویش را در طلب خشنودی خدا(1) و تثبیت شخصیت خویش انفاق می‌کنند، همچون بوستانی است بر فراز پشته‌ای که بارانی تند بر آن ببارد و دوبرابر [معمول] به بار نشیند؛ و اگر نه بارانی تند، باران آرامی [به آن برسد]؛ و خدا به آنچه می‌کنید بیناست.45
بقره (2)
265
موارد خشنودی خدا از بنده، همواره خشنودی بنده را از خدا به دنبال خواهد داشت؛ چنانکه در آیات 119 مائده(5) ، 100 توبه(9) ، 22 مجادله(58) ، 28 فجر(89) ، 8 بینه(98) ملاحظه می‌فرمایید.
أَ يَوَدُّ أَحَدُكُمْ أَنْ تَكُونَ لَهُ جَنَّةٌ مِنْ نَخِيلٍ وَ أَعْنابٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ لَهُ فِيها مِنْ كُلِّ الثَّمَراتِ وَ أَصابَهُ الْكِبَرُ وَ لَهُ ذُرِّيَّةٌ ضُعَفاءُ فَأَصابَها إِعْصارٌ فِيهِ نارٌ فَاحْتَرَقَتْ كَذلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآياتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ ﴿۲۶۶﴾
آیا کسی از شما دوست دارد که باغی از درختان خرما و انگور در اختیار داشته باشد که نهرها در دامن آن جریان داشته و همه میوه‌ها در آن باغ برای او [فراهم] باشد و با داشتن فرزندان خردسال، [ضعف و] پیری بر او عارض شده باشد، به ناگاه تندبادی آتش‌زا بر آن باغ افتد و شعله‌ور گردد؟ [انفاقهای آلوده به منّت، همین گونه نتایج دارد] خدا آیات خود را این گونه برای شما به روشنی بیان می‌کند، بسا که بیندیشید.45
بقره (2)
266
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِنْ طَيِّباتِ ما كَسَبْتُمْ وَ مِمَّا أَخْرَجْنا لَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَ لا تَيَمَّمُوا الْخَبِيثَ مِنْهُ تُنْفِقُونَ وَ لَسْتُمْ بِآخِذِيهِ إِلاَّ أَنْ تُغْمِضُوا فِيهِ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ ﴿۲۶۷﴾
ای ایمان‌آوردگان(1)، از نعمتهای پاکیزه دستاورد خویش و محصولاتی که از زمین برای شما رویانده‌ایم، انفاق کنید و آهنگ انفاق از قسمتهای نامرغوب آن مکنید، در حالی که خود حاضر به پذیرفتن آن نیستید(2)، مگر از روی چشم پوشی؛ و بدانید که خدا بی‌نیاز و شایسته ستایش است.45
بقره (2)
267
ضمیر مذکر که در عبارت یا ایهاء الذین آمنوا به کار برده شده، بنا به قاعده تغلیب است، و منظور تمامی مؤمنان از زن و مرد می‌باشد. در عباراتی از قبیل «سلام علیکم» و غیره نیز به دلیلِ همین قاعده تغلیب، ضمیر مذکر به کار می‌رود که از قوانین رایج زبان عرب است.
مفهوم آیه به بیان دیگر در آیه 92 آل‌عمران(3) آمده است.
الشَّيْطانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَ يَأْمُرُكُمْ بِالْفَحْشاءِ وَ اللَّهُ يَعِدُكُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَ فَضْلاً وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلِيمٌ ﴿۲۶۸﴾
[به هنگام ضرورت انفاق] شیطان شما را از فقر می‌ترساند و به بی‌شرمی [و بخیلی] وادارتان می‌کند(1)، و[لی] خدا به شما نوید آمرزش و افزون‌بخشی خویش را می‌دهد؛ و خدا فراخی‌بخش و داناست.45
بقره (2)
268
محدودیت تأثیر وسوسه‌های شیطان را در آیات 99 و 100 نحل(16) ملاحظه فرمایید.
يُؤْتِي الْحِكْمَةَ مَنْ يَشاءُ وَ مَنْ يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِيَ خَيْراً كَثِيراً وَ ما يَذَّكَّرُ إِلاَّ أُولُوا الْأَلْبابِ ﴿۲۶۹﴾
دانشِ توأم با بینش را به هر که بخواهد [و شایسته ببیند]، عطا کند و هر که به او دانشِ توأم با بینش داده شود، بی‌گمان فضیلت فراوانی به او داده شده است؛ و تنها خردمندانِ باخلوص(1) پند می‌پذیرند(2).45
بقره (2)
269
لفظ «اولوا» به معنی صاحبان یا دارندگان، جمع است و مفرد آن می‌شود «ذو». «الباب»: جمع «لُبّ» به معنی «مغز» و «خرد» است، در کلمه لُبّ معنی خلوص هم نهفته است زیرا مغز به معنی خالص هر چیزی است و اولواالالباب کسانی هستند که دانش آنها خالص است. یعنی همراه با تقوی و به دور از خودخواهی.
کلمه «یذَّکرُ»، در اصل «یتَذَکرُ» است.