لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَداوَةً لِلَّذِينَ آمَنُوا الْيَهُودَ وَ الَّذِينَ أَشْرَكُوا وَ لَتَجِدَنَّ أَقْرَبَهُمْ مَوَدَّةً لِلَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ قالُوا إِنَّا نَصارى ذلِكَ بِأَنَّ مِنْهُمْ قِسِّيسِينَ وَ رُهْباناً وَ أَنَّهُمْ لا يَسْتَكْبِرُونَ ﴿۸۲﴾
یهود و مشرکان را دشمن‌ترین مردم نسبت به مؤمنان خواهی یافت، و مهربان‌ترین مردم را نسبت به مؤمنان، کسانی می‌یابی که گفتند مسیحی هستیم؛ زیرا برخی از آنان کشیشان و راهبانی [حق جو] هستند(1) و سروری‌خواه نیستند؛
سوره مائده (5) آیه 82
صفحه
122
سوره
مائده (5)
آیه
82
1
«رهبان» جمع «راهب» است که زاهد و تارک دنیا هستند؛ باید توجّه داشت که به موجب آیه 27 حدید(57)، اسلام رهبانیت و ترک دنیا را تجویز نمی‌کند.
وَ إِذا سَمِعُوا ما أُنْزِلَ إِلَى الرَّسُولِ تَرى أَعْيُنَهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُوا مِنَ الْحَقِّ يَقُولُونَ رَبَّنا آمَنَّا فَاكْتُبْنا مَعَ الشَّاهِدِينَ ﴿۸۳﴾
و آنگاه که آیات نازل‌شده بر رسول را بشنوند، ملاحظه می‌کنی که بر اثر شناخت حقیقت، دیدگانشان را اشک [شوق] فرا می‌گیرد [و] می‌گویند: صاحب‌اختیارا، باور داریم؛ ما را در زمره گواهی‌‌دهندگان به شمار آر(1).
سوره مائده (5) آیه 83
صفحه
122
سوره
مائده (5)
آیه
83
1
در این رابطه به آیات 52-54 قصص(28) توجّه فرمایید.
وَ ما لَنا لا نُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ ما جاءَنا مِنَ الْحَقِّ وَ نَطْمَعُ أَنْ يُدْخِلَنا رَبُّنا مَعَ الْقَوْمِ الصَّالِحِينَ ﴿۸۴﴾
و [گویند:] چرا به خدا و حقیقتی که به ما رسیده است، ایمان نیاوریم و امیدوار نباشیم که صاحب‌اختیارمان ما را همراه شایستگان [به بهشت] درآورد؟
سوره مائده (5) آیه 84
صفحه
122
سوره
مائده (5)
آیه
84
فَأَثابَهُمُ اللَّهُ بِما قالُوا جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها وَ ذلِكَ جَزاءُ الْمُحْسِنِينَ ﴿۸۵﴾
خدا نیز به پاداش گفتارشان آنان را به باغهایی [از بهشت] پاداش داد که نهرها در دامن آن جاری است و جاودانه در آن به سر برند؛ پاداش نیکوکاران همین است(1).
سوره مائده (5) آیه 85
صفحه
122
سوره
مائده (5)
آیه
85
1
اشاره به فضیلت گروهی از مسیحیان حبشه است که همراه جعفر طیار به خدمت پیامبر آمدند. به هر حال این موضوع، تخصیص بر آیه نمی‌زند.
وَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ كَذَّبُوا بِآياتِنا أُولئِكَ أَصْحابُ الْجَحِيمِ ﴿۸۶﴾
و کسانی که انکار ورزیدند و آیات ما را دروغ شمردند، دوزخی‌اند.
سوره مائده (5) آیه 86
صفحه
122
سوره
مائده (5)
آیه
86
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تُحَرِّمُوا طَيِّباتِ ما أَحَلَّ اللَّهُ لَكُمْ وَ لا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ ﴿۸۷﴾
ای ایمان‌آوردگان(1)، نعمتهای پاکیزه‌ای که خدا بر شما حلال کرده است، حرام تلقّی نکنید و [از حّد] تجاوز مکنید، که خدا متجاوزان را دوست ندارد.
سوره مائده (5) آیه 87
صفحه
122
سوره
مائده (5)
آیه
87
1
به زیرنویس آیه 29 نساء(4) و زیرنویس اول آیه 267 بقره(2) توجه فرمایید.
وَ كُلُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ حَلالاً طَيِّباً وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي أَنْتُمْ بِهِ مُؤْمِنُونَ ﴿۸۸﴾
از آنچه خدا روزی شما کرده است، حلال و پاکیزه بخورید و در برابر خدایی که به او ایمان دارید، پروا کنید.
سوره مائده (5) آیه 88
صفحه
122
سوره
مائده (5)
آیه
88
لا يُؤاخِذُكُمُ اللَّهُ بِاللَّغْوِ فِي أَيْمانِكُمْ وَ لكِنْ يُؤاخِذُكُمْ بِما عَقَّدْتُمُ الْأَيْمانَ فَكَفَّارَتُهُ إِطْعامُ عَشَرَةِ مَساكِينَ مِنْ أَوْسَطِ ما تُطْعِمُونَ أَهْلِيكُمْ أَوْ كِسْوَتُهُمْ أَوْ تَحْرِيرُ رَقَبَةٍ فَمَنْ لَمْ يَجِدْ فَصِيامُ ثَلاثَةِ أَيَّامٍ ذلِكَ كَفَّارَةُ أَيْمانِكُمْ إِذا حَلَفْتُمْ وَ احْفَظُوا أَيْمانَكُمْ كَذلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آياتِهِ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ﴿۸۹﴾
خدا شما را به خاطر سوگندهای بیهوده [و بی‌اختیار]تان بازخواست نمی‌کند، ولی نسبت به [شکستن] سوگندهایی که به اراده یاد کرده‌اید بازخواست می‌کند؛ و کفّاره آن، اطعام ده بینواست از متوسط غذای خانواده خویش(1)، یا [تهیه] لباس آنان، یا آزاد کردن یک اسیر(2)؛ و هر که [توان این موارد را در خود] نیافت، سه روز روزه بگیرد؛ این کفّاره سوگندهای شماست که یاد می‌کنید و [می‌شکنید؛ حرمتِ] سوگندهای خود را پاس دارید؛ خدا آیات خود را این گونه برای شما به روشنی بیان می‌کند، بسا که سپاس دارید(3).
سوره مائده (5) آیه 89
صفحه
122
سوره
مائده (5)
آیه
89
1
کلمه «اهلیکم» در اصل «اهلین کم» بوده که «ن» جمع به علت اضافه شدن حذف شده است. همین کلمه در آیه 6 تحریم(66) نیز از همین مقوله است.
2
معنی تحت‌اللفظ آن «آزاد کردن گردن» است.
3
به زیرنویس آیه 185 بقره(2) مراجعه فرمایید.
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَيْسِرُ وَ الْأَنْصابُ وَ الْأَزْلامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ﴿۹۰﴾
ای ایمان‌آوردگان، مِی و قمار و بتها و ابزار قرعه کشی [و بخت آزمایی] پلید و از کار[های] شیطان است؛ از آنها دوری کنید، بسا که رستگار شوید.
سوره مائده (5) آیه 90
صفحه
123
سوره
مائده (5)
آیه
90
إِنَّما يُرِيدُ الشَّيْطانُ أَنْ يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ فِي الْخَمْرِ وَ الْمَيْسِرِ وَ يَصُدَّكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ عَنِ الصَّلاةِ فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُونَ ﴿۹۱﴾
شیطان می‌خواهد از طریق مِی و قمار، میان شما دشمنی و کینه برانگیزد و شما را از یاد خدا و نماز بازدارد؛ آیا دست بردار هستید؟
سوره مائده (5) آیه 91
صفحه
123
سوره
مائده (5)
آیه
91