وَ اتْرُكِ الْبَحْرَ رَهْواً إِنَّهُمْ جُنْدٌ مُغْرَقُونَ ﴿۲۴﴾
و رود(1) [نیل] را آرام پشت سر بگذار؛ که آنان سپاهی هستند که غرق خواهند شد(2).497
دخان (44)
24
در زبان عرب، کلمات «یم» و «بحر» به معنای دریا، برای آبهای وسیع و رودهای بزرگ هم بکار می‌رود و اینجا منظور از بحر، رود نیل است.
آنچه در این دو آیه به عنوان اختصار حذف شده، در آیات 77 و 78 طه(20) در عباراتی کوتاه بیان شده است.
كَمْ تَرَكُوا مِنْ جَنَّاتٍ وَ عُيُونٍ ﴿۲۵﴾
چه باغها و چشمه‌سارها که رها کردند [و رفتند]،497
دخان (44)
25
وَ زُرُوعٍ وَ مَقامٍ كَرِيمٍ ﴿۲۶﴾
و کشتزارها و اقامتگاههای فاخر،497
دخان (44)
26
وَ نَعْمَةٍ كانُوا فِيها فاكِهِينَ ﴿۲۷﴾
و کامرانی ای(1) که در آن شادمان بودند،497
دخان (44)
27
کلمه «نعمت» 49 مرتبه در قرآن ذکر شده است؛ دو بار آن به فتح نون است که یک مورد آن در آیه 27 دخان (همین آیه) آمده و مورد دیگر در آیه 11 مزمل(73)؛ بقیه آنها به کسر نون است. «نعمت» به فتح نون به معنی «تنعّم» است و این دو کلمه نباید با هم اشتباه شوند.
كَذلِكَ وَ أَوْرَثْناها قَوْماً آخَرِينَ ﴿۲۸﴾
[سرنوشتشان] این گونه [بود]، و [تمامی] آن [نعمت]ها را به گروهی دیگر واگذاشتیم(1).497
دخان (44)
28
در این که بعد از غرق شدن فرعون و سپاهش در مصر چه پیش آمده، قرآن و نیز تورات ساکت است و باید به پژوهش‌‌های تاریخی مراجعه کرد.
فَما بَكَتْ عَلَيْهِمُ السَّماءُ وَ الْأَرْضُ وَ ما كانُوا مُنْظَرِينَ ﴿۲۹﴾
آسمان و زمین بر [نابودی] آنان قطره اشکی نریخت و مهلتی هم نیافتند.497
دخان (44)
29
وَ لَقَدْ نَجَّيْنا بَنِي إِسْرائِيلَ مِنَ الْعَذابِ الْمُهِينِ ﴿۳۰﴾
و دودمان یعقوب را از مجازاتِ ذلّت‌بار(1) نجات دادیم،497
دخان (44)
30
چگونگی این مجازات و نجات را در آیات 49 و 50 بقره(2) ملاحظه فرمایید.
مِنْ فِرْعَوْنَ إِنَّهُ كانَ عالِياً مِنَ الْمُسْرِفِينَ ﴿۳۱﴾
از [شرّ] فرعون، که برتری‌خواهی از [زمره] گزافکاران بود.497
دخان (44)
31
وَ لَقَدِ اخْتَرْناهُمْ عَلى عِلْمٍ عَلَى الْعالَمِينَ ﴿۳۲﴾
و دودمان یعقوب را [به موهبت توحید] آگاهانه بر مردم زمانه برتری دادیم.497
دخان (44)
32
وَ آتَيْناهُمْ مِنَ الْآياتِ ما فِيهِ بَلؤُا مُبِينٌ ﴿۳۳﴾
و نشانه‌هایی [از قدرت خویش] در اختیارشان گذاشتیم که آزمایشی روشن در آن بود.497
دخان (44)
33