قالَ فَما خَطْبُكُمْ أَيُّهَا الْمُرْسَلُونَ ﴿۳۱﴾
[ابراهیم] پرسید: ای فرستادگان، برنامه شما چیست؟522
ذاریات (51)
31
قالُوا إِنَّا أُرْسِلْنا إِلى قَوْمٍ مُجْرِمِينَ ﴿۳۲﴾
گفتند: ما برای [مجازات] قومی بزهکار فرستاده شده‌ایم(1)،522
ذاریات (51)
32
کدام قوم ؟ به آیه 70 هود(11) توجّه فرمایید.
لِنُرْسِلَ عَلَيْهِمْ حِجارَةً مِنْ طِينٍ ﴿۳۳﴾
تا سنگهایی از گلِ [سخت‌شده(1)] بر آنان بباریم؛522
ذاریات (51)
33
«حجارة من طین» همان چیزی است که در آیات 82 هود(11) و 74 حجر(15) با واژه «سجّیل» به معنی سنگ گل بیان شده است.
مُسَوَّمَةً عِنْدَ رَبِّكَ لِلْمُسْرِفِينَ ﴿۳۴﴾
[سنگهایی که] نزد صاحب‌اختیارت برای گزافکاران مشخّص شده است.522
ذاریات (51)
34
فَأَخْرَجْنا مَنْ كانَ فِيها مِنَ الْمُؤْمِنِينَ ﴿۳۵﴾
و مؤمنانی را که در آن [شهر(1)] بودند، بیرون بردیم(2)522
ذاریات (51)
35
مرجع ضمیر «ها» محذوف است و از سیاق کلام پیداست.
به آیه 57 نمل(27) توجّه فرمایید.
فَما وَجَدْنا فِيها غَيْرَ بَيْتٍ مِنَ الْمُسْلِمِينَ ﴿۳۶﴾
ولی فقط یک خانواده را(3) دیدیم که [در قبال خدا] تسلیم بودند؛522
ذاریات (51)
36
کدام خانواده و چه افرادی ؟ به آیات 59 و 60 حجر(15) توجّه فرمایید.
وَ تَرَكْنا فِيها آيَةً لِلَّذِينَ يَخافُونَ الْعَذابَ الْأَلِيمَ ﴿۳۷﴾
و در آن [شهر] برای مردمی که از مجازات دردناک [خدا] ترس دارند، نشانه‌ای [روشن] به جای گذاشتیم.522
ذاریات (51)
37
وَ فِي مُوسى إِذْ أَرْسَلْناهُ إِلى فِرْعَوْنَ بِسُلْطانٍ مُبِينٍ ﴿۳۸﴾
و [نیز] در [داستان] موسی، زمانی که او را با دلیلی روشن نزد فرعون فرستادیم؛522
ذاریات (51)
38
فَتَوَلَّى بِرُكْنِهِ وَ قالَ ساحِرٌ أَوْ مَجْنُونٌ ﴿۳۹﴾
ولی [فرعون] با تکیه بر قدرتش، [از پذیرش حق] سر باز زد و گفت: [موسی] جادوگر است یا دیوانه.522
ذاریات (51)
39
فَأَخَذْناهُ وَ جُنُودَهُ فَنَبَذْناهُمْ فِي الْيَمِّ وَ هُوَ مُلِيمٌ ﴿۴۰﴾
او را در حالی که [خود را] ملامت می‌کرد، با سپاهیانش گرفتیم و آنان را به رود(1) [نیل] افکندیم.522
ذاریات (51)
40
در زبان عرب، کلمات «یم» و «بحر» به معنای دریا، برای آبهای وسیع و رودهای بزرگ هم بکار می‌رود و اینجا منظور از یم، رود نیل است.
وَ فِي عادٍ إِذْ أَرْسَلْنا عَلَيْهِمُ الرِّيحَ الْعَقِيمَ ﴿۴۱﴾
و در داستان قوم عاد نیز [عبرتی است] که تندبادی مرگبار(1) بر آنان فرستادیم؛522
ذاریات (51)
41
به آیه 25 احقاف(46) توجّه فرمایید.
ما تَذَرُ مِنْ شَيْءٍ أَتَتْ عَلَيْهِ إِلاَّ جَعَلَتْهُ كَالرَّمِيمِ ﴿۴۲﴾
که بر هر چه وزید، خاک و خاشاکش کرد.522
ذاریات (51)
42
وَ فِي ثَمُودَ إِذْ قِيلَ لَهُمْ تَمَتَّعُوا حَتَّى حِينٍ ﴿۴۳﴾
و نیز در [داستان] قوم ثمود، آنگاه که [توسّط پیامبرشان صالح] به آنان گفته شد: چندصباحی(1) برخوردار باشید.522
ذاریات (51)
43
منظور همان سه روز مهلتی است که در آیه 65 هود(11) به آن اشاره شده است.
فَعَتَوْا عَنْ أَمْرِ رَبِّهِمْ فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ وَ هُمْ يَنْظُرُونَ ﴿۴۴﴾
از فرمان صاحب‌اختیارشان سر باز زدند و در حالی که [آشکارا] می‌دیدند، صاعقه آنان را فرا گرفت.522
ذاریات (51)
44
فَمَا اسْتَطاعُوا مِنْ قِيامٍ وَ ما كانُوا مُنْتَصِرِينَ ﴿۴۵﴾
آنگاه نه توان برخاستن [و گریز] داشتند و نه یارای دفاع.522
ذاریات (51)
45
وَ قَوْمَ نُوحٍ مِنْ قَبْلُ إِنَّهُمْ كانُوا قَوْماً فاسِقِينَ ﴿۴۶﴾
و قبل از آن، قوم نوح را که گروهی منحرف بودند [هلاک کردیم].522
ذاریات (51)
46
وَ السَّماءَ بَنَيْناها بِأَيْدٍ وَ إِنَّا لَمُوسِعُونَ ﴿۴۷﴾
آسمان را به توان [خود] بنا نهادیم و بی‌گمان ما گسترش‌دهنده آن هستیم.522
ذاریات (51)
47
وَ الْأَرْضَ فَرَشْناها فَنِعْمَ الْماهِدُونَ ﴿۴۸﴾
و زمین را گستردیم و نیکو آماده [زیست] کرده‌ایم(1).522
ذاریات (51)
48
به آیه 53 طه(20) توجّه فرمایید.
وَ مِنْ كُلِّ شَيْءٍ خَلَقْنا زَوْجَيْنِ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ ﴿۴۹﴾
هر چیزی را به صورت زوج(1) آفریدیم، بسا که [توجّه کنید و] پند گیرید.522
ذاریات (51)
49
به زیرنویس اوّل آیه 143 انعام(6) توجّه فرمایید.
فَفِرُّوا إِلَى اللَّهِ إِنِّي لَكُمْ مِنْهُ نَذِيرٌ مُبِينٌ ﴿۵۰﴾
پس به سوی خدا بشتابید، که من از جانب او برای شما هشداردهنده‌ای آشکارم؛522
ذاریات (51)
50
وَ لا تَجْعَلُوا مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ إِنِّي لَكُمْ مِنْهُ نَذِيرٌ مُبِينٌ ﴿۵۱﴾
و در کنار خدا معبود دیگری را قرار مدهید، که من از [جانب] او برای شما هشداردهنده‌ای آشکارم.522
ذاریات (51)
51