أَمْ حَسِبَ الَّذِينَ اجْتَرَحُوا السَّيِّئاتِ أَنْ نَجْعَلَهُمْ كَالَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَواءً مَحْياهُمْ وَ مَماتُهُمْ ساءَ ما يَحْكُمُونَ ﴿۲۱﴾
مگر کسانی که مرتکب اعمال ناشایسته شدند، پنداشتهاند که همطراز مؤمنانِ نیکرفتار قرارشان میدهیم، به گونهای که زندگی و مرگشان [با آنان] یکسان باشد؟ [به راستی] داوری بدی میکنند(1).500
جاثیه (45)
21
مفهوم آیه به بیان دیگر در آیات 28 ص(38) و 35 قلم(68) آمده است؛ ضمناً تفاوت زندگی آنان را در آیه 124 طه(20) و تفاوت مرگشان را در آیه 27 محمّد(47) از یک طرف و آیات 32 نحل(16) ، 103 انبیاء(21) و 30 فصلت(41) از طرف دیگر ملاحظه فرمایید.
وَ خَلَقَ اللَّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ بِالْحَقِّ وَ لِتُجْزى كُلُّ نَفْسٍ بِما كَسَبَتْ وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ ﴿۲۲﴾
خدا آسمانها و زمین را به حق [و با هدف] آفرید تا [همه آزمایش شوند] و جزای دستاوردهای هر کس داده شود بیآنکه مورد ظلم قرار گیرند.500
جاثیه (45)
22
أَ فَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلهَهُ هَواهُ وَ أَضَلَّهُ اللَّهُ عَلى عِلْمٍ وَ خَتَمَ عَلى سَمْعِهِ وَ قَلْبِهِ وَ جَعَلَ عَلى بَصَرِهِ غِشاوَةً فَمَنْ يَهْدِيهِ مِنْ بَعْدِ اللَّهِ أَ فَلا تَذَكَّرُونَ ﴿۲۳﴾
آیا توجّه کردهای به آن کس که آگاهانه هوای نفسش را به جای معبود خود نشانده [و تسلیم آن شده] است(1)؟ خدا هم او را گمراه[تر] کرد و بر گوش و دلش مهر [غفلت] نهاد و بر دیدهاش پردهای کشید(2)؛ بعد از خدا چه کسی هدایتش خواهد کرد؟ آیا پند نمیپذیرید؟501
جاثیه (45)
23
در این رابطه به آیات 51 نحل(16) و 43 فرقان(25) توجّه نموده و مصداق آن را در آیات 175 و 176 اعراف(7) ملاحظه فرمایید. ضمناً در این آیه، جابجایی کلمات «علی علم» همراه با شیوایی کلام دیده میشود. در مورد جابجایی کلمات در قرآن، آیه 142 اعراف(7) و زیرنویس مربوطه را ملاحظه فرمایید.
به نیمه دوّم آیه 5 صف(61) توجّه فرمایید.
وَ قالُوا ما هِيَ إِلاَّ حَياتُنَا الدُّنْيا نَمُوتُ وَ نَحْيا وَ ما يُهْلِكُنا إِلاَّ الدَّهْرُ وَ ما لَهُمْ بِذلِكَ مِنْ عِلْمٍ إِنْ هُمْ إِلاَّ يَظُنُّونَ ﴿۲۴﴾
[انکارورزان] گفتند: جز زندگی دنیای ما هیچ [خبری] نیست، [گروهی] میمیریم و [گروهی] زندگی میکنیم و این گردش روزگار است که ما را به کام مرگ میبرد(1)؛ آنان در مورد این [امر] بیاطلاعند و فقط پیرو گمانند.501
جاثیه (45)
24
بیان دیگرشان در همین زمینه در آیات 35 و 37 مؤمنون(23) و 78 یس(36) آمده است.
وَ إِذا تُتْلى عَلَيْهِمْ آياتُنا بَيِّناتٍ ما كانَ حُجَّتَهُمْ إِلاَّ أَنْ قالُوا ائْتُوا بِآبائِنا إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ ﴿۲۵﴾
و چون آیات ما [در مورد رستاخیز] که روشنگر است، بر آنان خوانده شود، دلیل [انکار]شان جز این نیست که میگویند: اگر راست میگویید، پدران ما را بازآرید.501
جاثیه (45)
25
قُلِ اللَّهُ يُحْيِيكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يَجْمَعُكُمْ إِلى يَوْمِ الْقِيامَةِ لا رَيْبَ فِيهِ وَ لكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لا يَعْلَمُونَ ﴿۲۶﴾
بگو: خداست که شما را حیات میبخشد و مرگ میدهد، آنگاه شما را در روز تردیدناپذیر رستاخیز جمع میکند، ولی بیشتر مردم [این حقیقت را] نمیدانند.501
جاثیه (45)
26
وَ لِلَّهِ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ يَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ يَوْمَئِذٍ يَخْسَرُ الْمُبْطِلُونَ ﴿۲۷﴾
فرمانروایی آسمانها و زمین خاصّ خداست؛ و روزی که رستاخیز برپا شود، هرزه درایان زیانکار خواهند بود؛501
جاثیه (45)
27
وَ تَرى كُلَّ أُمَّةٍ جاثِيَةً كُلُّ أُمَّةٍ تُدْعى إِلى كِتابِهَا الْيَوْمَ تُجْزَوْنَ ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿۲۸﴾
هر گروهی(1) را [از وحشت حساب و جزا، ذلیل و] به زانودرآمده میبینی؛ همه را برای [گرفتن] پرونده اعمالشان(2) فرا خوانند؛ امروز شما در برابر آنچه کردهاید، جزا میبینید.501
جاثیه (45)
28
«امت» گروهی از مردم است که هدف و آرمان و عقاید مشترکی دارند و از این نظر با قوم و قبیله و طایفه فرق دارد.
به آیه 12 یس(36) توجّه فرمایید.
هذا كِتابُنا يَنْطِقُ عَلَيْكُمْ بِالْحَقِّ إِنَّا كُنَّا نَسْتَنْسِخُ ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿۲۹﴾
این پرونده [شما، نزد] ماست که به حق بر شما گواهی میدهد؛ ما عملکرد شما را [دقیقاً] ثبت میکردیم(1).501
جاثیه (45)
29
مفهوم آیه به بیان دیگر در آیات 13 و 14 اسراء(17) و 80 زخرف(43) آمده است.
فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ فَيُدْخِلُهُمْ رَبُّهُمْ فِي رَحْمَتِهِ ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْمُبِينُ ﴿۳۰﴾
مؤمنانِ نیکرفتار را صاحباختیارشان مشمول رحمت خویش قرار خواهد داد؛ این است همان کامیابی آشکار.501
جاثیه (45)
30