وَ اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ وَ ما أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّماءِ مِنْ رِزْقٍ فَأَحْيا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها وَ تَصْرِيفِ الرِّياحِ آياتٌ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ ﴿۵﴾
و در گردش پیاپی شب و روز(1) و رزقی که خدا [به صورت باران] از آسمان می‌فرستد و زمین را پس از خزان و خشکی‌اش، بدان حیات می‌بخشد، و [نیز] در گردش بادها نشانه‌هایی [از توان و تدبیر او] است برای عاقلان.499
جاثیه (45)
5
از نظر تشخیص آنی و مفهوم کلمه «اختلاف» در اینجا، با آیه 62 فرقان(25) مقایسه فرمایید.
تِلْكَ آياتُ اللَّهِ نَتْلُوها عَلَيْكَ بِالْحَقِّ فَبِأَيِّ حَدِيثٍ بَعْدَ اللَّهِ وَ آياتِهِ يُؤْمِنُونَ ﴿۶﴾
این آیات خداست که به حق بر تو می‌خوانیم؛ بعد از [سخن] خدا و آیات [حکیمانه] اش، کدام حدیث را باور می‌کنند؟499
جاثیه (45)
6
وَيْلٌ لِكُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٍ ﴿۷﴾
وای بر هر دروغ‌پرداز گناهکار،499
جاثیه (45)
7
يَسْمَعُ آياتِ اللَّهِ تُتْلى عَلَيْهِ ثُمَّ يُصِرُّ مُسْتَكْبِراً كَأَنْ لَمْ يَسْمَعْها فَبَشِّرْهُ بِعَذابٍ أَلِيمٍ ﴿۸﴾
که آیات خدا را که بر او خوانده می‌شود، می‌شنود، ولی متکبّرانه بر مخالفت اصرار دارد، گویی آنها را نشنیده است(1)؛ پس او را از مجازاتی دردناک خبر بده(2).499
جاثیه (45)
8
مفهوم آیه به بیان دیگر در آیات 72 حج(22) و 16 محمّد(47) آمده است.
به زیرنویس دوّم آیه 21 آل‌عمران(3) مراجعه فرمایید.
وَ إِذا عَلِمَ مِنْ آياتِنا شَيْئاً اتَّخَذَها هُزُواً أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِينٌ ﴿۹﴾
و چون بر گوشه‌ای از آیات ما واقف شود، آن را به استهزاء می‌گیرد؛ آنان مجازاتی ذلّت‌بار [در انتظار] دارند(1).499
جاثیه (45)
9
به آیات 106 کهف(18) و 34 و 35 جاثیه(همین سوره) توجّه فرمایید.
مِنْ وَرائِهِمْ جَهَنَّمُ وَ لا يُغْنِي عَنْهُمْ ما كَسَبُوا شَيْئاً وَ لا مَا اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْلِياءَ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِيمٌ ﴿۱۰﴾
فرا رویشان(1) دوزخ است؛ و دستاوردشان و کارسازانی که به جای خدا انتخاب کرده‌اند، هیچ اثری برای آنان نخواهند داشت؛ و مجازاتی بزرگ [در انتظار] دارند.499
جاثیه (45)
10
به زیرنویس آیه 16 ابراهیم(14) توجّه فرمایید.
هذا هُدىً وَ الَّذِينَ كَفَرُوا بِآياتِ رَبِّهِمْ لَهُمْ عَذابٌ مِنْ رِجْزٍ أَلِيمٌ ﴿۱۱﴾
این [قرآن موجبِ] هدایت است، و کسانی که آیات صاحب‌اختیارشان را انکار کردند، مجازاتی دردناک [ناشی] از اضطراب خواهند داشت.499
جاثیه (45)
11
اللَّهُ الَّذِي سَخَّرَ لَكُمُ الْبَحْرَ لِتَجْرِيَ الْفُلْكُ فِيهِ بِأَمْرِهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ﴿۱۲﴾
خداست که دریاها را در خدمت شما گماشت تا کشتیها به فرمانش در آن روان شوند و از افزون‌بخشی او [روزی] بجویید، بسا که سپاس دارید(1).499
جاثیه (45)
12
شکر مراحل ذهنی و زبانی و عملی دارد. شکر عملی بهره‌برداری درست از نعمت در مسیری است که صاحب نعمت توصیه کرده است. اصل شکر عملی است: اعملوا ءال داود شکرا و قلیل من عبادی الشکور 13 سبأ(34).
وَ سَخَّرَ لَكُمْ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ جَمِيعاً مِنْهُ إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ ﴿۱۳﴾
آنچه در آسمانها و زمین است از [رحمت] خویش در خدمت شما گماشت؛ که در این [امر] برای اندیشمندان نشانه‌هایی است.499
جاثیه (45)
13
قُلْ لِلَّذِينَ آمَنُوا يَغْفِرُوا لِلَّذِينَ لا يَرْجُونَ أَيَّامَ اللَّهِ لِيَجْزِيَ قَوْماً بِما كانُوا يَكْسِبُونَ ﴿۱۴﴾
به مؤمنان بگو: از کسانی که از روزهای [انعام و انتقام] خدا امید [و بیمی] ندارند، درگذرند(1) تا [خدا به موقع خود، هر] گروهی را در برابر دستاوردشان سزا دهد(2).500
جاثیه (45)
14
فعل مضارع «یغفروا» مجزوم به لام امر محذوف است و در اصل «لِیغفروا» بوده است.
برای روشن‌تر شدن، به آیات 11 و 12 مزمل(73) و 42 معارج(70) توجّه فرمایید.