وَ قالُوا ما لَنا لا نَرى رِجالاً كُنَّا نَعُدُّهُمْ مِنَ الْأَشْرارِ ﴿۶۲﴾
و [اهل دوزخ با یکدیگر] گویند: چرا افرادی را که از زمره اشرار می‌پنداشتیم، [در دوزخ] نمی‌بینیم؟
سوره ص (38) آیه 62
صفحه
457
سوره
ص (38)
آیه
62
أَتَّخَذْناهُمْ سِخْرِيًّا أَمْ زاغَتْ عَنْهُمُ الْأَبْصارُ ﴿۶۳﴾
آیا [بی‌جهت] آنان را به تمسخر گرفتیم(1)، یا [هستند و] چشمها[ی ما] از آنان منحرف شده است؟
سوره ص (38) آیه 63
صفحه
457
سوره
ص (38)
آیه
63
1
به آیات 29-34 مطففین(83) توجّه فرمایید. ضمناً «اَتّخدناهم» در اصل «اَاِتَّخذناهم» بوده است.
إِنَّ ذلِكَ لَحَقٌّ تَخاصُمُ أَهْلِ النَّارِ ﴿۶۴﴾
این مخاصمه اهل دوزخ، واقعیتی است.
سوره ص (38) آیه 64
صفحه
457
سوره
ص (38)
آیه
64
قُلْ إِنَّما أَنَا مُنْذِرٌ وَ ما مِنْ إِلهٍ إِلاَّ اللَّهُ الْواحِدُ الْقَهَّارُ ﴿۶۵﴾
بگو: من فقط هشداردهنده‌ام و هیچ معبودی جز خدای یگانه قهّار نیست؛
سوره ص (38) آیه 65
صفحه
457
سوره
ص (38)
آیه
65
رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَيْنَهُمَا الْعَزِيزُ الْغَفَّارُ ﴿۶۶﴾
صاحب‌اختیار آسمانها و زمین و مابین آنها، آن فرا دست آمرزگار.
سوره ص (38) آیه 66
صفحه
457
سوره
ص (38)
آیه
66
قُلْ هُوَ نَبَأٌ عَظِيمٌ ﴿۶۷﴾
بگو: این [برپایی رستاخیز] خبری است بزرگ که شما از آن اعراض می‌کنید.
سوره ص (38) آیه 67
صفحه
457
سوره
ص (38)
آیه
67
أَنْتُمْ عَنْهُ مُعْرِضُونَ ﴿۶۸﴾
ترجمه این آیه، در آیه قبل ادغام شده است.
سوره ص (38) آیه 68
صفحه
457
سوره
ص (38)
آیه
68
ما كانَ لِي مِنْ عِلْمٍ بِالْمَلَإِ الْأَعْلى إِذْ يَخْتَصِمُونَ ﴿۶۹﴾
[اگر به من وحی نمی‌شد] هیچ اطلاعی از عالم بالاتر - آنگاه که فرشتگان [در مورد آفرینشِ انسان] جدال می‌کردند(1)- نداشتم.
سوره ص (38) آیه 69
صفحه
457
سوره
ص (38)
آیه
69
1
به آیه 30 بقره(2) توجّه فرمایید.
إِنْ يُوحى إِلَيَّ إِلاَّ أَنَّما أَنَا نَذِيرٌ مُبِينٌ ﴿۷۰﴾
تنها از آن روی به من وحی می‌شود که هشداردهنده‌ای آشکارم.
سوره ص (38) آیه 70
صفحه
457
سوره
ص (38)
آیه
70
إِذْ قالَ رَبُّكَ لِلْمَلائِكَةِ إِنِّي خالِقٌ بَشَراً مِنْ طِينٍ ﴿۷۱﴾
[به یاد آر] زمانی را که صاحب‌اختیارت به فرشتگان گفت: من در کارِ آفرینش بشری از گِل هستم.
سوره ص (38) آیه 71
صفحه
457
سوره
ص (38)
آیه
71
فَإِذا سَوَّيْتُهُ وَ نَفَخْتُ فِيهِ مِنْ رُوحِي فَقَعُوا لَهُ ساجِدِينَ ﴿۷۲﴾
و آنگاه که او را سامان دادم و از روح خود در او دمیدم [تا استعدادهای شگرفی در وجودش به ودیعه گذارم]، در برابرش ابراز فروتنی(1) کنید.
سوره ص (38) آیه 72
صفحه
457
سوره
ص (38)
آیه
72
1
برای توجیه ترجمه «سجده» به «ابراز فروتنی» به زیرنویس آیه 50 کهف(18) مراجعه فرمایید.
فَسَجَدَ الْمَلائِكَةُ كُلُّهُمْ أَجْمَعُونَ ﴿۷۳﴾
فرشتگان همه فروتنی خود را ابراز داشتند،
سوره ص (38) آیه 73
صفحه
457
سوره
ص (38)
آیه
73
إِلاَّ إِبْلِيسَ اسْتَكْبَرَ وَ كانَ مِنَ الْكافِرِينَ ﴿۷۴﴾
جز ابلیس که برتری جست و در زمره انکارورزان شد.
سوره ص (38) آیه 74
صفحه
457
سوره
ص (38)
آیه
74
قالَ يا إِبْلِيسُ ما مَنَعَكَ أَنْ تَسْجُدَ لِما خَلَقْتُ بِيَدَيَّ أَسْتَكْبَرْتَ أَمْ كُنْتَ مِنَ الْعالِينَ ﴿۷۵﴾
[خدای] گفت: ای ابلیس، چه چیز موجب شد که از فروتنی در برابر آن چه به دستان [قدرت] خویش آفریده‌ام، خودداری کنی؟ آیا گردنکشی کردی یا برتری‌خواه بودی؟
سوره ص (38) آیه 75
صفحه
457
سوره
ص (38)
آیه
75
قالَ أَنَا خَيْرٌ مِنْهُ خَلَقْتَنِي مِنْ نارٍ وَ خَلَقْتَهُ مِنْ طِينٍ ﴿۷۶﴾
گفت: من نسبت به او برتری دارم؛ مرا از آتش آفریده‌ای و او را از گِل.
سوره ص (38) آیه 76
صفحه
457
سوره
ص (38)
آیه
76
قالَ فَاخْرُجْ مِنْها فَإِنَّكَ رَجِيمٌ ﴿۷۷﴾
گفت: از آن [مقام] خارج شو که [از درگاه ما] مطرودی؛
سوره ص (38) آیه 77
صفحه
457
سوره
ص (38)
آیه
77
وَ إِنَّ عَلَيْكَ لَعْنَتِي إِلى يَوْمِ الدِّينِ ﴿۷۸﴾
و تا روز جزا مورد نفرین من قرار داری.
سوره ص (38) آیه 78
صفحه
457
سوره
ص (38)
آیه
78
قالَ رَبِّ فَأَنْظِرْنِي إِلى يَوْمِ يُبْعَثُونَ ﴿۷۹﴾
گفت: صاحب‌اختیارا، پس تا روزی که [انسانها] برانگیخته می‌شوند، مرا مهلت ده.
سوره ص (38) آیه 79
صفحه
457
سوره
ص (38)
آیه
79
قالَ فَإِنَّكَ مِنَ الْمُنْظَرِينَ ﴿۸۰﴾
[خدا] گفت: مهلت خواهی داشت،
سوره ص (38) آیه 80
صفحه
457
سوره
ص (38)
آیه
80
إِلى يَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ ﴿۸۱﴾
تا روز [رستاخیز(1)] آن وقتِ مقرّر.
سوره ص (38) آیه 81
صفحه
457
سوره
ص (38)
آیه
81
1
از نظر توجیه افزوده و روشن شدن روز «وقت المعلوم»، با آیات 49 و 50 واقعه(56) مقایسه فرمایید.
قالَ فَبِعِزَّتِكَ لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ ﴿۸۲﴾
گفت: به عزّتت سوگند که همگی آنان را به راه تباهی خواهم کشید(1)،
سوره ص (38) آیه 82
صفحه
457
سوره
ص (38)
آیه
82
1
منظور افراد سست‌عنصرند، نه بندگان خاصّ خدا؛ به آیه 42 حجر(15) و نیز آیات 36 فصلت(41) و 119 نساء(4) و 36 زخرف(43) توجّه فرمایید.
إِلاَّ عِبادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِينَ ﴿۸۳﴾
مگر بندگان اخلاص‌یافته‌ات را از بین آنان.
سوره ص (38) آیه 83
صفحه
457
سوره
ص (38)
آیه
83