وَ ما تَأْتِيهِمْ مِنْ آيَةٍ مِنْ آياتِ رَبِّهِمْ إِلاَّ كانُوا عَنْها مُعْرِضِينَ ﴿۴۶﴾
هیچ آیتی از آیات صاحب‌اختیارشان بر آنان عرضه نمی‌شد، مگر اینکه از آن رویگردان بودند(1).443
یس (36)
46
معنی و مفهوم این آیه به بیان دیگر در آیه 105 یوسف(12) آمده است.
وَ إِذا قِيلَ لَهُمْ أَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِلَّذِينَ آمَنُوا أَ نُطْعِمُ مَنْ لَوْ يَشاءُ اللَّهُ أَطْعَمَهُ إِنْ أَنْتُمْ إِلاَّ فِي ضَلالٍ مُبِينٍ ﴿۴۷﴾
و چون به آنان گفته شود: از آنچه خدا روزی شما کرده است انفاق کنید، انکارورزان به مؤمنین گویند: چرا کسی را اطعام کنیم که اگر خدا می‌خواست، خود اطعامش می‌کرد؟! شما در گمراهی آشکاری قرار گرفته‌اید!443
یس (36)
47
وَ يَقُولُونَ مَتى هذَا الْوَعْدُ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ ﴿۴۸﴾
می‌گویند: اگر راست می‌گویید، این وعده[ی رستاخیز] کی فرا می‌رسد؟!443
یس (36)
48
ما يَنْظُرُونَ إِلاَّ صَيْحَةً واحِدَةً تَأْخُذُهُمْ وَ هُمْ يَخِصِّمُونَ ﴿۴۹﴾
فقط یک خروشِ سهمناک را انتظار می‌برند که در حال مخاصمه(1) [با یکدیگر، ناگهان(2)] آنان را فرا می‌گیرد(3).443
یس (36)
49
واژه «یخصّمون» در اصل «یختصمون» بوده است و از باب افتعال است.
برای توجیه افزوده، به آیه 66 زخرف(43) توجّه فرمایید.
مفهوم آیه به بیان دیگر در آیه 53 یس(36) آمده است.
فَلا يَسْتَطِيعُونَ تَوْصِيَةً وَ لا إِلى أَهْلِهِمْ يَرْجِعُونَ ﴿۵۰﴾
در آن دم نه فرصتِ وصیتی خواهند داشت و نه [امکانِ] بازگشت به خانواده خود را.443
یس (36)
50
وَ نُفِخَ فِي الصُّورِ فَإِذا هُمْ مِنَ الْأَجْداثِ إِلى رَبِّهِمْ يَنْسِلُونَ ﴿۵۱﴾
و در صدادهنده بزرگ دمیده شود، آنگاه همه از گورها(1) به پیشگاه صاحب‌اختیارشان می‌شتابند(2).443
یس (36)
51
اجداث: جمع جَدَث: قبر، گور.
معنی و مفهوم این آیه به بیان دیگر در آیات 7 و 8 قمر(54) ، 43 معارج(70) و 13 و 14 نازعات(79) آمده است.
قالُوا يا وَيْلَنا مَنْ بَعَثَنا مِنْ مَرْقَدِنا هذا ما وَعَدَ الرَّحْمنُ وَ صَدَقَ الْمُرْسَلُونَ ﴿۵۲﴾
می گویند: وای به حال ما، چه کسی ما را از خوابگاهمان برانگیخت؟ این همان وعده [خدای] رحمان(1) است و پیامبران راست می‌گفتند(2).443
یس (36)
52
با حالت پشیمانی، اشاره به گفتار مغرورانه خودشان است در دنیا؛ به آیه 60 فرقان(25) توجّه فرمایید.
اولین سخن منکران وقتی از خواب مرگ برمی‌خیزند، حاکی از احساس ترس و ملامت نفس است، درست برعکس ایمان آوردگان، به آیه 103 انبیاء(21) توجه فرمایید.
إِنْ كانَتْ إِلاَّ صَيْحَةً واحِدَةً فَإِذا هُمْ جَمِيعٌ لَدَيْنا مُحْضَرُونَ ﴿۵۳﴾
[وقوع رستاخیز] جز یک خروش سخت نیست، و ناگهان همه جمع می‌شوند [و] در پیشگاه ما حاضر خواهند شد(1).443
یس (36)
53
به آیه 77 نحل(16) توجّه فرمایید.
فَالْيَوْمَ لا تُظْلَمُ نَفْسٌ شَيْئاً وَ لا تُجْزَوْنَ إِلاَّ ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿۵۴﴾
امروز هیچ کس ذرّه‌ای مورد ستم قرار نخواهد گرفت و جز در برابر آنچه کرده‌اید، مجازات نخواهید شد.443
یس (36)
54
إِنَّ أَصْحابَ الْجَنَّةِ الْيَوْمَ فِي شُغُلٍ فاكِهُونَ ﴿۵۵﴾
بهشتیان در آن روز در مشغولیتی [خاصّ] شادمانند(1).444
یس (36)
55
به آیات 23 طور(52) و 17-24 واقعه(56) توجّه فرمایید.