قُلْ مَنْ يُنَجِّيكُمْ مِنْ ظُلُماتِ الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ تَدْعُونَهُ تَضَرُّعاً وَ خُفْيَةً لَئِنْ أَنْجانا مِنْ هذِهِ لَنَكُونَنَّ مِنَ الشَّاكِرِينَ ﴿۶۳﴾
بگو: چه کسی شما را از تاریکیهای خشکی و دریا نجات می‌دهد؟ [آنگاه که] او را به زاری و در نهان می‌خوانید که: اگر از این [ظلمت و رنج] ما را نجات دهد، پیوسته سپاسگزار خواهیم بود(1).
سوره انعام (6) آیه 63
صفحه
135
سوره
انعام (6)
آیه
63
1
مفهوم آیه به بیان دیگر در آیات 65 عنکبوت(29) و 32 لقمان(31) آمده است.
قُلِ اللَّهُ يُنَجِّيكُمْ مِنْها وَ مِنْ كُلِّ كَرْبٍ ثُمَّ أَنْتُمْ تُشْرِكُونَ ﴿۶۴﴾
بگو: خداست که شما را از این خطرات و از هر اندوهی نجات می‌دهد، باز هم غیر خدا را [در این نجات، مؤثّر و] شریک او می‌پندارید(1).
سوره انعام (6) آیه 64
صفحه
135
سوره
انعام (6)
آیه
64
1
مفهوم این آیه به بیان دیگر در آیات 54 نحل(16) و 67 اسراء(17) آمده است.
قُلْ هُوَ الْقادِرُ عَلى أَنْ يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عَذاباً مِنْ فَوْقِكُمْ أَوْ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِكُمْ أَوْ يَلْبِسَكُمْ شِيَعاً وَ يُذِيقَ بَعْضَكُمْ بَأْسَ بَعْضٍ انْظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الْآياتِ لَعَلَّهُمْ يَفْقَهُونَ ﴿۶۵﴾
بگو: او تواناست که مجازاتی از آسمان یا زمین بر شما بفرستد یا شما را به اختلاف کلمه و پراکندگی اندازد وگزند برخی از شما را بر برخی دیگر بچشاند(1)؛ ببین چگونه آیات را به شکلهای مختلف بیان می‌کنیم، بسا که دریابند.
سوره انعام (6) آیه 65
صفحه
135
سوره
انعام (6)
آیه
65
1
با آیه 129 انعام(6) مقایسه فرمایید.
وَ كَذَّبَ بِهِ قَوْمُكَ وَ هُوَ الْحَقُّ قُلْ لَسْتُ عَلَيْكُمْ بِوَكِيلٍ ﴿۶۶﴾
قوم تو قرآن را که سخنی است برحق، دروغ شمردند؛ بگو: [شما مختارید و] من کارگزار شما نیستم.
سوره انعام (6) آیه 66
صفحه
135
سوره
انعام (6)
آیه
66
لِكُلِّ نَبَإٍ مُسْتَقَرٌّ وَ سَوْفَ تَعْلَمُونَ ﴿۶۷﴾
هر خبری [از بشارت و انذارهای قرآن] موعدی دارد که به زودی آگاه خواهید شد(1).
سوره انعام (6) آیه 67
صفحه
135
سوره
انعام (6)
آیه
67
1
به آیات 87 و 88 ص(38)توجّه فرمایید.
وَ إِذا رَأَيْتَ الَّذِينَ يَخُوضُونَ فِي آياتِنا فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ حَتَّى يَخُوضُوا فِي حَدِيثٍ غَيْرِهِ وَ إِمَّا يُنْسِيَنَّكَ الشَّيْطانُ فَلا تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّكْرى مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ ﴿۶۸﴾
چون کسانی را دیدی که درباره آیات ما به خرده‌گیری و طعن زدن می‌پردازند، از آنان رویگردان تا به سخنی دیگر پردازند؛ و اگر(1) شیطان به فراموشی‌ات انداخت، پس از توجّه یافتن، با آن ستمگران مجالست مکن(2).
سوره انعام (6) آیه 68
صفحه
135
سوره
انعام (6)
آیه
68
1
واژه «امّا» مرکب از «اِن» شرطیه و «ما» زائده است که برای تأکید بدان افزوده می‌شود.
2
به آیه 140 نساء(4) که روشن‌تر بیان کرده است، توجّه فرمایید.
وَ ما عَلَى الَّذِينَ يَتَّقُونَ مِنْ حِسابِهِمْ مِنْ شَيْءٍ وَ لكِنْ ذِكْرى لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ ﴿۶۹﴾
پرواپیشگان، مسؤول [سخنان] آنان نیستند؛ امّا [ضروریست که] تذکری بدهند، بسا که پروا کنند.
سوره انعام (6) آیه 69
صفحه
136
سوره
انعام (6)
آیه
69
وَ ذَرِ الَّذِينَ اتَّخَذُوا دِينَهُمْ لَعِباً وَ لَهْواً وَ غَرَّتْهُمُ الْحَياةُ الدُّنْيا وَ ذَكِّرْ بِهِ أَنْ تُبْسَلَ نَفْسٌ بِما كَسَبَتْ لَيْسَ لَها مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلِيٌّ وَ لا شَفِيعٌ وَ إِنْ تَعْدِلْ كُلَّ عَدْلٍ لا يُؤْخَذْ مِنْها أُولئِكَ الَّذِينَ أُبْسِلُوا بِما كَسَبُوا لَهُمْ شَرابٌ مِنْ حَمِيمٍ وَ عَذابٌ أَلِيمٌ بِما كانُوا يَكْفُرُونَ ﴿۷۰﴾
کسانی را که دین خویش را به بازیچه و سرگرمی گرفته‌اند و زندگی دنیا فریبشان داده، به حال خود واگذار، [ولی همین قدر] با آیات قرآن به آنان یادآوری کن، تا کسی گرفتار [بازتاب] دستاورد خود نشود، که [در جهان واپسین] هیچ کس جز خدا کارساز و کمک کاری نخواهد داشت؛ و اگر [برای رهایی خویش بخواهد] با تمامی توان مجازاتش را بازخرید کند، پذیرفته نخواهد شد(1)؛ آنان گرفتار عواقب دستاورد خود شده‌اند؛ و به خاطر انکارشان آشامیدنی ای از آب داغ و مجازاتی دردناک دارند.
سوره انعام (6) آیه 70
صفحه
136
سوره
انعام (6)
آیه
70
1
نفی پذیرش فدیه و معادل در قیامت، در آیات 48 بقره(2) ، 26 مائده(5) ، 18 رعد(13) ، 47 زمر(39) و 15 حدید(57) نیز آمده است و نفی شفاعت نیز در آیات 123 و 254 بقره(2)، و 51 انعام(همین سوره) آمده است.
قُلْ أَ نَدْعُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ ما لا يَنْفَعُنا وَ لا يَضُرُّنا وَ نُرَدُّ عَلى أَعْقابِنا بَعْدَ إِذْ هَدانَا اللَّهُ كَالَّذِي اسْتَهْوَتْهُ الشَّياطِينُ فِي الْأَرْضِ حَيْرانَ لَهُ أَصْحابٌ يَدْعُونَهُ إِلَى الْهُدَى ائْتِنا قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدى وَ أُمِرْنا لِنُسْلِمَ لِرَبِّ الْعالَمِينَ ﴿۷۱﴾
بگو: با آنکه از هدایت الهی برخورداریم، آیا غیر خدا را که نفع و زیانی به حال ما ندارد [به نیایش] بخوانیم(1) و به گذشته [سیاه] بازگردانده شویم؟ همچون کسی که یاران [با حُسن نیت]ی دارد که به راه درست دعوتش می‌کنند و می‌گویند: «به طرف ما بیا»، و[لی] شیاطین راهش را زده باشند و در زمین حیران مانده باشد؛ بگو: بی‌تردید هدایت [راستین]، هدایت خداست و فرمان یافته‌ایم در برابر صاحب‌اختیار جهانیان تسلیم باشیم؛
سوره انعام (6) آیه 71
صفحه
136
سوره
انعام (6)
آیه
71
1
به آیه 48 نساء(4) توجّه فرمایید.
وَ أَنْ أَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ اتَّقُوهُ وَ هُوَ الَّذِي إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ ﴿۷۲﴾
و [به یکدیگر سفارش کنیم] که: نماز برپا دارید و در برابر خدا پروا کنید؛ و اوست که [برای محاسبه] به پیشگاهش احضار(1) خواهید شد.
سوره انعام (6) آیه 72
صفحه
136
سوره
انعام (6)
آیه
72
1
برای توجیه ترجمه «حشر» به آیه 61 قصص(28) توجّه فرمایید.