سَلْ بَنِي إِسْرائِيلَ كَمْ آتَيْناهُمْ مِنْ آيَةٍ بَيِّنَةٍ وَ مَنْ يُبَدِّلْ نِعْمَةَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَتْهُ فَإِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقابِ ﴿۲۱۱﴾
از دودمان یعقوب(1) بپرس که چقدر آیات روشن بر آنان آوردیم [ولی ناسپاسی و کجروی کردند]؛ و هر که نعمت خدا را پس از آنکه به او رسید، [با ناسپاسی‌اش] دگرگون سازد، [بداند که] خدا سخت‌کیفر است.33
بقره (2)
211
به زیرنویس اوّل آیه 83 بقره(همین سوره) مراجعه فرمایید.
زُيِّنَ لِلَّذِينَ كَفَرُوا الْحَياةُ الدُّنْيا وَ يَسْخَرُونَ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ الَّذِينَ اتَّقَوْا فَوْقَهُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ وَ اللَّهُ يَرْزُقُ مَنْ يَشاءُ بِغَيْرِ حِسابٍ ﴿۲۱۲﴾
زندگی دنیا در نظر انکارورزان آراسته شده است(1) و افراد با ایمان را به تمسخر می‌گیرند(2)، و[لی] پرواپیشگان در روز رستاخیز برفراز انکارورزان خواهند بود(3)؛ و خدا هر که را بخواهد، بی‌دریغ روزی می‌بخشد.33
بقره (2)
212
به آیه 25 فصلت(41) توجّه فرمایید.
به آیات 29 و 30 مطففین(83) توجّه فرمایید. ضمناً جمله انتهایی آیه با لحاظ زیبایی و روانی کلام، جابجا شده است. در مورد جابجایی کلمات در قرآن، آیه 142 اعراف(7) و زیرنویس مربوطه را ملاحظه فرمایید.
نتیجه کار را در آیات 34-36 مطففین(83) ملاحظه فرمایید.
كانَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِيِّينَ مُبَشِّرِينَ وَ مُنْذِرِينَ وَ أَنْزَلَ مَعَهُمُ الْكِتابَ بِالْحَقِّ لِيَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ فِيمَا اخْتَلَفُوا فِيهِ وَ مَا اخْتَلَفَ فِيهِ إِلاَّ الَّذِينَ أُوتُوهُ مِنْ بَعْدِ ما جاءَتْهُمُ الْبَيِّناتُ بَغْياً بَيْنَهُمْ فَهَدَى اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا لِمَا اخْتَلَفُوا فِيهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِهِ وَ اللَّهُ يَهْدِي مَنْ يَشاءُ إِلى صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ ﴿۲۱۳﴾
مردم [در آغاز] امّتی واحد [و غریزی] بودند؛ [واگذاری امانتِ(1) اختیار به انسان موجب اختلاف(2) شد] آنگاه خدا پیامبران را بشارت‌‌دهنده و هشداردهنده برانگیخت و با آنها کتاب [آسمانی] را به حق نازل کرد تا میان مردم، در موارد اختلافشان داوری کند؛ و [گروهی از] همانان که کتاب آسمانی را دریافت داشته بودند، با آنکه نشانه‌های روشن بر آنان آمده بود، با انگیزه حسد و برتری‌خواهی که بینشان بود، در کتاب الهی اختلاف ورزیدند(3)؛ سپس خدا مؤمنین [واقعی] را در موارد اختلافشان نسبت به حق، بر اساس قانونمندی خویش هدایت فرمود؛ و خدا هر که را بخواهد [و شایسته ببیند]، به راه راست هدایت کند(4).33
بقره (2)
213
به آیه 72 احزاب(33) توجه فرمایید.
برای توجیه افزوده، به آیه 19 یونس(10) مراجعه فرمایید.
مجازاتشان را در آیه 159 بقره(همین سوره) ملاحظه فرمایید.
برای توجیه افزوده، به آیه 13 شوری(42) و یهدی اللّه من ینیب توجّه فرمایید؛ و برای توضیح بیشتر و کامل‌تر به زیرنویس سوّم آیه 142 بقره(2) مراجعه فرمایید.
أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَ لَمَّا يَأْتِكُمْ مَثَلُ الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِكُمْ مَسَّتْهُمُ الْبَأْساءُ وَ الضَّرَّاءُ وَ زُلْزِلُوا حَتَّى يَقُولَ الرَّسُولُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ مَتى نَصْرُ اللَّهِ أَلا إِنَّ نَصْرَ اللَّهِ قَرِيبٌ ﴿۲۱۴﴾
مگر پنداشتید [براحتی] به بهشت داخل خواهید شد، در حالی که هنوز مشابه گرفتاریهای پیشینیانتان به شما نرسیده است؟ سختی و گزند(1) به آنان رسید و چنان پریشان خاطر شدند که رسول و مؤمنان همراه او می‌گفتند: پس یاری خدا کی فرا می‌رسد(2)؟ آگاه باشید که یاری خدا نزدیک است(3).33
بقره (2)
214
«بأساء» بلا و مصیبتی است که خارج از بدن انسان است. مثل تنگدستی و مرگ عزیزان، و «ضرّاء» بلا و مصیبت مربوط به جسم انسان است از قبیل بیماری و آسیب وارده به اعضای بدن.
منظور وعده یاری ای است که در آیات 171 و 172 صافات(37) و 21 مجادله(58) آمده است.
برای روشن‌تر شدن مضمون آیه، به آیات 142 و 179 آل‌عمران(3) ، 16 توبه(9) ، 2 و 3 عنکبوت(29) و 31 محمّد(47) توجّه فرمایید.
يَسْئَلُونَكَ ما ذا يُنْفِقُونَ قُلْ ما أَنْفَقْتُمْ مِنْ خَيْرٍ فَلِلْوالِدَيْنِ وَ الْأَقْرَبِينَ وَ الْيَتامى وَ الْمَساكِينِ وَ ابْنِ السَّبِيلِ وَ ما تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِيمٌ ﴿۲۱۵﴾
از تو می‌پرسند چه چیز انفاق کنند؛ بگو: هر مالی که انفاق کنید، برای پدر و مادر، نزدیکان، یتیمان، بینوایان و به راه ماندگان، رواست و [نیز] هر کار نیکی که بکنید، خدا از آن آگاه است.33
بقره (2)
215