الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَعْرِفُونَهُ كَما يَعْرِفُونَ أَبْناءَهُمْ وَ إِنَّ فَرِيقاً مِنْهُمْ لَيَكْتُمُونَ الْحَقَّ وَ هُمْ يَعْلَمُونَ ﴿۱۴۶﴾
اهلکتاب پیامبر را چنان میشناسند که فرزندان خویش را؛ ولی گروهی از آنان آگاهانه حقیقت را پنهان میدارند.23
بقره (2)
146
الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ فَلا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ ﴿۱۴۷﴾
[حکم] حق [در مورد تغییر قبله] از جانب صاحباختیار توست؛ پس هرگز در زمره تردیدکنندگان مباش.23
بقره (2)
147
وَ لِكُلٍّ وِجْهَةٌ هُوَ مُوَلِّيها فَاسْتَبِقُوا الْخَيْراتِ أَيْنَ ما تَكُونُوا يَأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَمِيعاً إِنَّ اللَّهَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿۱۴۸﴾
هر گروهی قبلهای دارد که بدان روی میبرد؛ [به جای گفتگوی بیهوده درباره آن] در نیکوییها [بر یکدیگر] سبقت گیرید(1)؛ هر جا که باشید [در رستاخیز] خدا همگی شما را میآورد، که خدا بر هر کاری تواناست.23
بقره (2)
148
معنی و مفهوم این آیه، شبیه نیمه دوّم آیه 48 مائده(5) میباشد: و لکل جعلنا منکم شرعه و منهاجا....
وَ مِنْ حَيْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ إِنَّهُ لَلْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ وَ مَا اللَّهُ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ ﴿۱۴۹﴾
هر جا که رفتی [به هنگام نماز] به سوی مسجدالحرام متوجّه شو؛ این [دستور] حقّی است از جانب صاحباختیارت؛ و خدا از آنچه میکنید غافل نیست.23
بقره (2)
149
وَ مِنْ حَيْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ حَيْثُ ما كُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَكُمْ شَطْرَهُ لِئَلاَّ يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَيْكُمْ حُجَّةٌ إِلاَّ الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِي وَ لِأُتِمَّ نِعْمَتِي عَلَيْكُمْ وَ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ ﴿۱۵۰﴾
هر جا که رفتی [به هنگام نماز] به سوی مسجدالحرام متوجّه شو؛ و [شما نیز] هر جا که باشید بدان سو متوجّه شوید، تا مردم بر ضدّ شما دستاویز [اعتراض] نداشته باشند(1)، مگر ستمگرانشان [که جدال بیمنطق دارند(2)]؛ پس از آنها نترسید و از [نافرمانی] من بترسید، و [نیز تعیین این قبله] برای اینست که نعمت خویش را بر شما به کمال رسانم، و بسا که هدایت یابید؛23
بقره (2)
150
کلمه «لِئَلاّ» تشکیل شده از حرف «لِ» و «اَن» ناصبه و «لا» ی نفی.
با آیه 16 شوری(42) مقایسه فرمایید.
كَما أَرْسَلْنا فِيكُمْ رَسُولاً مِنْكُمْ يَتْلُوا عَلَيْكُمْ آياتِنا وَ يُزَكِّيكُمْ وَ يُعَلِّمُكُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ يُعَلِّمُكُمْ ما لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ ﴿۱۵۱﴾
همانگونه که در میان شما رسولی از خودتان فرستادیم که آیات ما را بر شما میخواند و شما را [از پلیدی جهل و شرک] پاک میسازد و کتاب و دانشِ توأم با بینش و آنچه نمیتوانستید بدانید(1)، به شما میآموزد.23
بقره (2)
151
آخرت و خدا.
فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ وَ اشْكُرُوا لِي وَ لا تَكْفُرُونِ ﴿۱۵۲﴾
پس مرا یاد کنید(1) تا شما را یاد کنم و [الطاف] مرا سپاسگزار باشید(2) و در مقابل من ناسپاسی نکنید(3).23
بقره (2)
152
به آیه 28 رعد(13) الا بذکر اللّه تطمئِن القلوب توجّه فرمایید.
«یاء» متکلم میتواند در پارهای موارد برای تناسب کلام حذف شود و به جای آن کسره بیاید.
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ ﴿۱۵۳﴾
ای ایمانآوردگان، [به هنگام مشکلات] از شکیبایی و نماز یاری جویید(1)، که خدا با شکیبایان [و پایداران] است،23
بقره (2)
153
برای توجیه افزوده، این جمله را با آیه 39 ق(50)مقایسه فرمایید: فَاصبِر عَلی ما یقُولُونَ وَ سَبِّح بحَمدِ رَبِّک قَبلَ طُلُوع الشَّمسِ وَ قَبلَ الغُرُوب، مضمون مشابه در آیه 45 بقره(همین سوره).
وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ يُقْتَلُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْواتٌ بَلْ أَحْياءٌ وَ لكِنْ لا تَشْعُرُونَ ﴿۱۵۴﴾
کسانی را که در راه خدا کشته میشوند، مرده تصوّر نکنید؛ نه، زندهاند و شما درک نمیکنید(1).24
بقره (2)
154
مفهوم آیه در آیه 169 آلعمران(3) هم به صورت کاملتر آمده است.
وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرِينَ ﴿۱۵۵﴾
شما را [در پارهای موارد] به شمّهای از ترس و گرسنگی و کاهش داراییها و کسان و فرآوردهها میآزماییم؛ و پایداران را [در این آزمون] بشارت ده(1)24
بقره (2)
155
به آیات 5 و 6 انشراح(94) توجّه فرمایید.