قُلْ مَنْ كانَ فِي الضَّلالَةِ فَلْيَمْدُدْ لَهُ الرَّحْمنُ مَدًّا حَتَّى إِذا رَأَوْا ما يُوعَدُونَ إِمَّا الْعَذابَ وَ إِمَّا السَّاعَةَ فَسَيَعْلَمُونَ مَنْ هُوَ شَرٌّ مَكاناً وَ أَضْعَفُ جُنْداً ﴿۷۵﴾
بگو: کسانی که به گمراهی افتادند، خدای رحمان باید [در همان راه] دوامشان دهد، دوامی لازم و کافی(1)، تا آنگاه که عذاب موعود خود را مشاهده کنند، که ممکن است مجازات دنیا و یا رستاخیز باشد؛ به زودی خواهند دانست که جایگاه چه کسی بدتر و نیرویش ضعیفتر است(2).310
مریم (19)
75
منظور مهلت دادن است، به آیه 24 لقمان(31) توجّه فرمایید.
مفهوم این آیه به بیان دیگر در آیات 178 آلعمران(3) و 44 انعام(6) آمده است؛ ضمناً جمله آخر آیه مورد بحث، پاسخ گفتار انکارورزان است که در آیه 73 مریم(همین سوره) آمده است. برای تکمیل بحث آیه به آیه 85 غافر(40) توجّه فرمایید: فَلَم یک ینفَعُهُم إِیمانُهُم لَمَّا رَأَوْا بَأسَنا....
وَ يَزِيدُ اللَّهُ الَّذِينَ اهْتَدَوْا هُدىً وَ الْباقِياتُ الصَّالِحاتُ خَيْرٌ عِنْدَ رَبِّكَ ثَواباً وَ خَيْرٌ مَرَدًّا ﴿۷۶﴾
خدا بر هدایت راهیافتگان میافزاید(1)؛ و آثار شایسته و پاینده نزد صاحباختیارت از نظر پاداش و سرانجام، نیکوتر است.310
مریم (19)
76
مفهوم این آیه به بیان دیگر در آیات 4 فتح(48) و 69 عنکبوت(29) و 17 محمّد(47) آمده است؛ ضمناً مصداق آنرا در آیه 13 کهف(18) ملاحظه فرمایید.
أَ فَرَأَيْتَ الَّذِي كَفَرَ بِآياتِنا وَ قالَ لَأُوتَيَنَّ مالاً وَ وَلَداً ﴿۷۷﴾
آیا توجّه کردی به آن کس که آیات ما را انکار میکرد و ادّعا داشت که: قطعاً مال و فرزند بسیاری نصیب من خواهد شد(1)؟311
مریم (19)
77
پاسخ گفتار جاهلانهاش در آیات 116 آلعمران(3) و 55 و 56 مؤمنون(23) آمده؛ ضمناً مفهوم این آیه به بیان دیگر در آیه 35 سبأ(34) آمده است.
أَطَّلَعَ الْغَيْبَ أَمِ اتَّخَذَ عِنْدَ الرَّحْمنِ عَهْداً ﴿۷۸﴾
آیا از عالم غیب آگاهی یافته(1)، یا از خدای رحمان [در این زمینه] پیمانی گرفته بود؟311
مریم (19)
78
اَطّلع: حرف استفهام أََ - أِطّلع ماضی باب افتعال.
كَلاَّ سَنَكْتُبُ ما يَقُولُ وَ نَمُدُّ لَهُ مِنَ الْعَذابِ مَدًّا ﴿۷۹﴾
هرگز! گفتارش را ثبت خواهیم کرد(1) و مجازاتش را سخت میافزاییم.311
مریم (19)
79
به آیه 80 زخرف(43) توجّه فرمایید.
وَ نَرِثُهُ ما يَقُولُ وَ يَأْتِينا فَرْداً ﴿۸۰﴾
اموالی که از آن دم میزد(1)، از او به میراث میبریم(2) و تک و تنها به پیشگاه ما میآید.311
مریم (19)
80
به آیه 77 مریم(همین سوره) توجّه فرمایید.
به آیات 23 حجر(15) و 40 مریم(همین سوره) توجه فرمایید.
وَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ آلِهَةً لِيَكُونُوا لَهُمْ عِزًّا ﴿۸۱﴾
به جای خدا معبودهایی برگزیدهاند که مایه عزّت [و اعتبار]شان باشد؛311
مریم (19)
81
كَلاَّ سَيَكْفُرُونَ بِعِبادَتِهِمْ وَ يَكُونُونَ عَلَيْهِمْ ضِدًّا ﴿۸۲﴾
هرگز! [معبودهای باطل] به زودی بندگی آنان را انکار خواهند کرد و بر ضدّشان موضع میگیرند(1).311
مریم (19)
82
معنی و مفهوم دو آیه اخیر به بیان دیگر در آیات 166 بقره(2) ، 139 نساء(4) ، 14 فاطر(35) و 5 و 6 احقاف(46) آمده است و مؤید معنی ایست که کردهایم.
أَ لَمْ تَرَ أَنَّا أَرْسَلْنَا الشَّياطِينَ عَلَى الْكافِرِينَ تَؤُزُّهُمْ أَزًّا ﴿۸۳﴾
آیا توجّه نکردی که ما شیاطین را به سراغ انکارورزان میفرستیم تا به شدّت تحریکشان کنند(1)؟311
مریم (19)
83
به نیمه دوّم آیه 5 صف(61) فلما زاغوا ازاغ اللّه قلوبهم واللّه لا یهدی القوم الفاسقین توجّه فرمایید؛ در ضمن مفهوم آیه به بیان دیگر در نیمه اوّل آیه 25 فصلت(41) و آیات 36 و 37 زخرف(43) آمده است؛ ضمناً به آیه 100 نحل(16) نیز توجّه فرمایید.
فَلا تَعْجَلْ عَلَيْهِمْ إِنَّما نَعُدُّ لَهُمْ عَدًّا ﴿۸۴﴾
در موردِ [مجازاتِ] آنان شتاب مکن، که حسابشان را دقیقاً نگاه میداریم(1)311
مریم (19)
84
به آیات 178 آلعمران(3) ، 104 هود(11) و 42 ابراهیم(14) توجّه فرمایید.