وَ لَوِ اتَّبَعَ الْحَقُّ أَهْواءَهُمْ لَفَسَدَتِ السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ وَ مَنْ فِيهِنَّ بَلْ أَتَيْناهُمْ بِذِكْرِهِمْ فَهُمْ عَنْ ذِكْرِهِمْ مُعْرِضُونَ ﴿۷۱﴾
اگر حق پیرو هوسهای آنها می‌شد، آسمانها و زمین و هر که در آنهاست تباه می‌گشت، ولی ما پند [زندگی]شان را برای ایشان آورده‌ایم و آنها از آن رویگردان شدند.
سوره مؤمنون (23) آیه 71
صفحه
346
سوره
مؤمنون (23)
آیه
71
أَمْ تَسْأَلُهُمْ خَرْجاً فَخَراجُ رَبِّكَ خَيْرٌ وَ هُوَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ ﴿۷۲﴾
مگر [در برابر دعوتت] از آنان پاداشی خواسته‌ای؟! پاداش صاحب‌اختیارت بهتر است و او بهترین روزی‌‌دهنده است.
سوره مؤمنون (23) آیه 72
صفحه
346
سوره
مؤمنون (23)
آیه
72
وَ إِنَّكَ لَتَدْعُوهُمْ إِلى صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ ﴿۷۳﴾
به راستی تو به راه راست(1) دعوتشان می‌کنی.
سوره مؤمنون (23) آیه 73
صفحه
346
سوره
مؤمنون (23)
آیه
73
1
توضیح بیشتر در مورد این راه را در نیمه دوّم آیه 101 آل‌عمران(3) و آیات 36 مریم(19) و 61 یس(36) و نیز در زیرنویس آیه 153 انعام(6) در مورد ده فرمان قرآنی ملاحظه فرمایید.
وَ إِنَّ الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ عَنِ الصِّراطِ لَناكِبُونَ ﴿۷۴﴾
ولی کسانی که به آخرت باور ندارند، از این راه منحرفند.
سوره مؤمنون (23) آیه 74
صفحه
346
سوره
مؤمنون (23)
آیه
74
وَ لَوْ رَحِمْناهُمْ وَ كَشَفْنا ما بِهِمْ مِنْ ضُرٍّ لَلَجُّوا فِي طُغْيانِهِمْ يَعْمَهُونَ ﴿۷۵﴾
و اگر بر آنان رحمت می‌آوردیم و هرگونه گزندی که به ایشان رسیده است، از میان برمی‌داشتیم، سرگشته در طغیان خود لجاج می‌ورزیدند(1).
سوره مؤمنون (23) آیه 75
صفحه
347
سوره
مؤمنون (23)
آیه
75
1
معنی و مفهوم این آیه به بیان دیگری در آیات 67 اسراء(17) و 33 روم(30) آمده است.
وَ لَقَدْ أَخَذْناهُمْ بِالْعَذابِ فَمَا اسْتَكانُوا لِرَبِّهِمْ وَ ما يَتَضَرَّعُونَ ﴿۷۶﴾
به مجازات گرفتارشان کردیم [تا بیدار شوند]، ولی آنان در برابر صاحب‌اختیارشان ابراز تسلیم و زاری نکردند(1)،
سوره مؤمنون (23) آیه 76
صفحه
347
سوره
مؤمنون (23)
آیه
76
1
مفهوم آیه به بیان کاملتر در آیات 42 و 43 انعام(6) آمده است.
حَتَّى إِذا فَتَحْنا عَلَيْهِمْ باباً ذا عَذابٍ شَدِيدٍ إِذا هُمْ فِيهِ مُبْلِسُونَ ﴿۷۷﴾
تا آن گاه که دری از مجازات سخت به رویشان بگشاییم که به ناگاه در آن مجازات حیران و نومید گردند.
سوره مؤمنون (23) آیه 77
صفحه
347
سوره
مؤمنون (23)
آیه
77
وَ هُوَ الَّذِي أَنْشَأَ لَكُمُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ وَ الْأَفْئِدَةَ قَلِيلاً ما تَشْكُرُونَ ﴿۷۸﴾
خداست که برای شما گوش و چشم و دل(1) قرار داد؛ [امّا] عدّه کمی [از شما] سپاس می‌دارید(2).
سوره مؤمنون (23) آیه 78
صفحه
347
سوره
مؤمنون (23)
آیه
78
1
افئده: جمع فؤاد: دل.
2
معنی و مفهوم این آیه به بیان دیگری در آیه 23 ملک(67) آمده است. ضمناً کلمه (ما) زائد و برای تأکید است.
وَ هُوَ الَّذِي ذَرَأَكُمْ فِي الْأَرْضِ وَ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ ﴿۷۹﴾
اوست که شما را در زمین پدید آورد(1) و [سرانجام] به پیشگاه او احضار می‌شوید(2).
سوره مؤمنون (23) آیه 79
صفحه
347
سوره
مؤمنون (23)
آیه
79
1
به بیان دیگر در آیه 17 نوح(71) آمده است.
2
برای توجیه ترجمه «حشر» به بخش آخر آیه 61 قصص(28) توجّه فرمایید.
وَ هُوَ الَّذِي يُحْيِي وَ يُمِيتُ وَ لَهُ اخْتِلافُ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ أَ فَلا تَعْقِلُونَ ﴿۸۰﴾
و هم اوست که حیات می‌بخشد و مرگ می‌دهد و گردش پیاپی شب و روز از اوست؛ آیا خردورزی نمی‌کنید(1)؟
سوره مؤمنون (23) آیه 80
صفحه
347
سوره
مؤمنون (23)
آیه
80
1
به آیه 73 قصص(28) و 6 یونس(10) توجّه فرمایید.