أَمْ يَقُولُونَ بِهِ جِنَّةٌ بَلْ جاءَهُمْ بِالْحَقِّ وَ أَكْثَرُهُمْ لِلْحَقِّ كارِهُونَ ﴿۷۰﴾
یا میگویند: جنون دارد(1)؟ بلکه او [در کمال عقل] حقیقتی را برای آنان آورده است، و[لی] بیشترشان از حق ناخشنودند.346
مؤمنون (23)
70
اشاره به گفتار مخالفان است که در آیات 6 حجر(15) و 25 مؤمنون(23) آمده است.
وَ لَوِ اتَّبَعَ الْحَقُّ أَهْواءَهُمْ لَفَسَدَتِ السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ وَ مَنْ فِيهِنَّ بَلْ أَتَيْناهُمْ بِذِكْرِهِمْ فَهُمْ عَنْ ذِكْرِهِمْ مُعْرِضُونَ ﴿۷۱﴾
اگر حق پیرو هوسهای آنها میشد، آسمانها و زمین و هر که در آنهاست تباه میگشت، ولی ما پند [زندگی]شان را برای ایشان آوردهایم و آنها از آن رویگردان شدند.346
مؤمنون (23)
71
أَمْ تَسْأَلُهُمْ خَرْجاً فَخَراجُ رَبِّكَ خَيْرٌ وَ هُوَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ ﴿۷۲﴾
مگر [در برابر دعوتت] از آنان پاداشی خواستهای؟! پاداش صاحباختیارت بهتر است و او بهترین روزیدهنده است.346
مؤمنون (23)
72
وَ إِنَّكَ لَتَدْعُوهُمْ إِلى صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ ﴿۷۳﴾
به راستی تو به راه راست(1) دعوتشان میکنی.346
مؤمنون (23)
73
توضیح بیشتر در مورد این راه را در نیمه دوّم آیه 101 آلعمران(3) و آیات 36 مریم(19) و 61 یس(36) و نیز در زیرنویس آیه 153 انعام(6) در مورد ده فرمان قرآنی ملاحظه فرمایید.
وَ إِنَّ الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ عَنِ الصِّراطِ لَناكِبُونَ ﴿۷۴﴾
ولی کسانی که به آخرت باور ندارند، از این راه منحرفند.346
مؤمنون (23)
74
وَ لَوْ رَحِمْناهُمْ وَ كَشَفْنا ما بِهِمْ مِنْ ضُرٍّ لَلَجُّوا فِي طُغْيانِهِمْ يَعْمَهُونَ ﴿۷۵﴾
و اگر بر آنان رحمت میآوردیم و هرگونه گزندی که به ایشان رسیده است، از میان برمیداشتیم، سرگشته در طغیان خود لجاج میورزیدند(1).347
مؤمنون (23)
75
معنی و مفهوم این آیه به بیان دیگری در آیات 67 اسراء(17) و 33 روم(30) آمده است.
وَ لَقَدْ أَخَذْناهُمْ بِالْعَذابِ فَمَا اسْتَكانُوا لِرَبِّهِمْ وَ ما يَتَضَرَّعُونَ ﴿۷۶﴾
به مجازات گرفتارشان کردیم [تا بیدار شوند]، ولی آنان در برابر صاحباختیارشان ابراز تسلیم و زاری نکردند(1)،347
مؤمنون (23)
76
مفهوم آیه به بیان کاملتر در آیات 42 و 43 انعام(6) آمده است.
حَتَّى إِذا فَتَحْنا عَلَيْهِمْ باباً ذا عَذابٍ شَدِيدٍ إِذا هُمْ فِيهِ مُبْلِسُونَ ﴿۷۷﴾
تا آن گاه که دری از مجازات سخت به رویشان بگشاییم که به ناگاه در آن مجازات حیران و نومید گردند.347
مؤمنون (23)
77
وَ هُوَ الَّذِي أَنْشَأَ لَكُمُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ وَ الْأَفْئِدَةَ قَلِيلاً ما تَشْكُرُونَ ﴿۷۸﴾
خداست که برای شما گوش و چشم و دل(1) قرار داد؛ [امّا] عدّه کمی [از شما] سپاس میدارید(2).347
مؤمنون (23)
78
افئده: جمع فؤاد: دل.
معنی و مفهوم این آیه به بیان دیگری در آیه 23 ملک(67) آمده است. ضمناً کلمه (ما) زائد و برای تأکید است.
وَ هُوَ الَّذِي ذَرَأَكُمْ فِي الْأَرْضِ وَ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ ﴿۷۹﴾
اوست که شما را در زمین پدید آورد(1) و [سرانجام] به پیشگاه او احضار میشوید(2).347
مؤمنون (23)
79
به بیان دیگر در آیه 17 نوح(71) آمده است.
برای توجیه ترجمه «حشر» به بخش آخر آیه 61 قصص(28) توجّه فرمایید.