أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَتُصْبِحُ الْأَرْضُ مُخْضَرَّةً إِنَّ اللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٌ ﴿۶۳﴾
آیا توجّه نکردهای که خدا از آسمان باران میفرستد و زمین سرسبز میگردد؟ البته خدا باریکبین و آگاه است.
سوره حج (22) آیه 63
صفحه
339
سوره
حج (22)
آیه
63
لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ إِنَّ اللَّهَ لَهُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ ﴿۶۴﴾
هر چه در آسمانها و زمین است متعلّق به اوست؛ و به راستی خدا بینیاز و شایسته ستایش است.
سوره حج (22) آیه 64
صفحه
339
سوره
حج (22)
آیه
64
أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُمْ ما فِي الْأَرْضِ وَ الْفُلْكَ تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِأَمْرِهِ وَ يُمْسِكُ السَّماءَ أَنْ تَقَعَ عَلَى الْأَرْضِ إِلاَّ بِإِذْنِهِ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَؤُفٌ رَحِيمٌ ﴿۶۵﴾
آیا توجّه نکردهای که خدا آنچه در زمین است و نیز کشتیها(1) را که در دریاها به فرمان او در حرکتند، در خدمت شما گماشت؛ و [اجرام] آسمان را نگاه میدارد تا به زمین برخورد نکند، مگر به اذن خودش؛ که بیگمان خدا نسبت به مردم رئوف و مهربان است.
سوره حج (22) آیه 65
صفحه
340
سوره
حج (22)
آیه
65
1
واژه «فلک» مفرد و جمعش یکسان است.
وَ هُوَ الَّذِي أَحْياكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ إِنَّ الْإِنْسانَ لَكَفُورٌ ﴿۶۶﴾
اوست که شما را حیات بخشید، آنگاه دستخوش مرگ میگرداند و باز زنده خواهد کرد؛ بیگمان انسان [در برابر او] ناسپاس است.
سوره حج (22) آیه 66
صفحه
340
سوره
حج (22)
آیه
66
لِكُلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنا مَنْسَكاً هُمْ ناسِكُوهُ فَلا يُنازِعُنَّكَ فِي الْأَمْرِ وَ ادْعُ إِلى رَبِّكَ إِنَّكَ لَعَلى هُدىً مُسْتَقِيمٍ ﴿۶۷﴾
برای هر امّتی رسم عبادتی مقرّر داشتیم که به آن عمل میکنند(1)، پس در مورد این امر نباید با تو مجادله کنند؛ به سوی صاحباختیارت دعوت کن، که تو بر راهی راست هستی.
سوره حج (22) آیه 67
صفحه
340
سوره
حج (22)
آیه
67
1
کلمه «ناسکوه» در اصل «ناسکونه» بوده که «نون» آن به علت اضافه شدن به ضمیر حذف شده است.
وَ إِنْ جادَلُوكَ فَقُلِ اللَّهُ أَعْلَمُ بِما تَعْمَلُونَ ﴿۶۸﴾
و اگر با تو به مجادله برخاستند، بگو: خدا به رفتار شما آگاهتر است.
سوره حج (22) آیه 68
صفحه
340
سوره
حج (22)
آیه
68
اللَّهُ يَحْكُمُ بَيْنَكُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ فِيما كُنْتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ ﴿۶۹﴾
در روز رستاخیز، خدا میان شما در موارد اختلافتان داوری خواهد کرد.
سوره حج (22) آیه 69
صفحه
340
سوره
حج (22)
آیه
69
أَ لَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ ما فِي السَّماءِ وَ الْأَرْضِ إِنَّ ذلِكَ فِي كِتابٍ إِنَّ ذلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ ﴿۷۰﴾
مگر نمیدانی که خدا از آنچه در آسمان و زمین است آگاه است؟ این امور همه در کتاب [علم بیپایان او] ثبت است؛ و این بر خدا آسان است.
سوره حج (22) آیه 70
صفحه
340
سوره
حج (22)
آیه
70
وَ يَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ ما لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ سُلْطاناً وَ ما لَيْسَ لَهُمْ بِهِ عِلْمٌ وَ ما لِلظَّالِمِينَ مِنْ نَصِيرٍ ﴿۷۱﴾
[شرکورزان] ناآگاهانه چیزی را به جای خدا بندگی میکنند که [خدا] هیچ اعتباری به آن نداده است؛ و [این] ستمگران [به هنگام بلا] یاوری نخواهند داشت.
سوره حج (22) آیه 71
صفحه
340
سوره
حج (22)
آیه
71
وَ إِذا تُتْلى عَلَيْهِمْ آياتُنا بَيِّناتٍ تَعْرِفُ فِي وُجُوهِ الَّذِينَ كَفَرُوا الْمُنْكَرَ يَكادُونَ يَسْطُونَ بِالَّذِينَ يَتْلُونَ عَلَيْهِمْ آياتِنا قُلْ أَ فَأُنَبِّئُكُمْ بِشَرٍّ مِنْ ذلِكُمُ النَّارُ وَعَدَهَا اللَّهُ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ بِئْسَ الْمَصِيرُ ﴿۷۲﴾
چون آیات ما که روشنگر است، بر آنان خوانده شود، آثار [خشم و] انکار را بر چهره انکارورزان مشاهده میکنی؛ به گونهای که میخواهند بر کسانی که آیات ما را بر آنان میخوانند، حمله برند(1)؛ بگو: آیا شما را به [مجازاتی] بدتر از این(2) آگاه کنم؟ آتش! خدا آن را به انکارورزان وعده داده و بد سرانجامی است.
سوره حج (22) آیه 72
صفحه
340
سوره
حج (22)
آیه
72
1
معنی و مفهوم این آیه به بیان دیگر در آیات 7 لقمان(31) و 8 جاثیه(45) آمده است.
2
در مورد کلمه «ذلکم» به زیرنویس آیه 95 انعام(6) مراجعه فرمایید.