ذلِكَ وَ مَنْ عاقَبَ بِمِثْلِ ما عُوقِبَ بِهِ ثُمَّ بُغِيَ عَلَيْهِ لَيَنْصُرَنَّهُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ لَعَفُوٌّ غَفُورٌ ﴿۶۰﴾
[حکم خدا] این است، و هر که متناسب با تعدی که به او شده است، معامله به مثل کند و مورد ستم [بیشتری] قرار گیرد، قطعاً خدا یاری‌اش خواهد کرد؛ و خدا گذشت کننده‌ای آمرزگار است.
سوره حج (22) آیه 60
صفحه
339
سوره
حج (22)
آیه
60
ذلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهارِ وَ يُولِجُ النَّهارَ فِي اللَّيْلِ وَ أَنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ ﴿۶۱﴾
این [یاری] از آن جهت است که خدا [همه چیز را دگرگون می‌کند، همان‌گونه که] شب را در روز می‌کشاند و روز را در شب، و از آن جهت که خدا شنوا و بیناست.
سوره حج (22) آیه 61
صفحه
339
سوره
حج (22)
آیه
61
ذلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَ أَنَّ ما يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ هُوَ الْباطِلُ وَ أَنَّ اللَّهَ هُوَ الْعَلِيُّ الْكَبِيرُ ﴿۶۲﴾
[و نیز] بدان سبب است که خدا حق محض است و هر چه به جای او [به نیایش] خوانند، باطل محض(1)؛ و اینکه خداست که والا و بزرگ است.
سوره حج (22) آیه 62
صفحه
339
سوره
حج (22)
آیه
62
1
آیه معنی عبارت لا اله الا اللّه را توضیح می‌دهد؛ ضمناً به آیه 48 نساء(4) هم توجّه فرمایید.
أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَتُصْبِحُ الْأَرْضُ مُخْضَرَّةً إِنَّ اللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٌ ﴿۶۳﴾
آیا توجّه نکرده‌ای که خدا از آسمان باران می‌فرستد و زمین سرسبز می‌گردد؟ البته خدا باریک‌بین و آگاه است.
سوره حج (22) آیه 63
صفحه
339
سوره
حج (22)
آیه
63
لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ إِنَّ اللَّهَ لَهُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ ﴿۶۴﴾
هر چه در آسمانها و زمین است متعلّق به اوست؛ و به راستی خدا بی‌نیاز و شایسته ستایش است.
سوره حج (22) آیه 64
صفحه
339
سوره
حج (22)
آیه
64
أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُمْ ما فِي الْأَرْضِ وَ الْفُلْكَ تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِأَمْرِهِ وَ يُمْسِكُ السَّماءَ أَنْ تَقَعَ عَلَى الْأَرْضِ إِلاَّ بِإِذْنِهِ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَؤُفٌ رَحِيمٌ ﴿۶۵﴾
آیا توجّه نکرده‌ای که خدا آنچه در زمین است و نیز کشتیها(1) را که در دریاها به فرمان او در حرکتند، در خدمت شما گماشت؛ و [اجرام] آسمان را نگاه می‌دارد تا به زمین برخورد نکند، مگر به اذن خودش؛ که بی‌گمان خدا نسبت به مردم رئوف و مهربان است.
سوره حج (22) آیه 65
صفحه
340
سوره
حج (22)
آیه
65
1
واژه «فلک» مفرد و جمعش یکسان است.
وَ هُوَ الَّذِي أَحْياكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ إِنَّ الْإِنْسانَ لَكَفُورٌ ﴿۶۶﴾
اوست که شما را حیات بخشید، آنگاه دستخوش مرگ می‌گرداند و باز زنده خواهد کرد؛ بی‌گمان انسان [در برابر او] ناسپاس است.
سوره حج (22) آیه 66
صفحه
340
سوره
حج (22)
آیه
66
لِكُلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنا مَنْسَكاً هُمْ ناسِكُوهُ فَلا يُنازِعُنَّكَ فِي الْأَمْرِ وَ ادْعُ إِلى رَبِّكَ إِنَّكَ لَعَلى هُدىً مُسْتَقِيمٍ ﴿۶۷﴾
برای هر امّتی رسم عبادتی مقرّر داشتیم که به آن عمل می‌کنند(1)، پس در مورد این امر نباید با تو مجادله کنند؛ به سوی صاحب‌اختیارت دعوت کن، که تو بر راهی راست هستی.
سوره حج (22) آیه 67
صفحه
340
سوره
حج (22)
آیه
67
1
کلمه «ناسکوه» در اصل «ناسکونه» بوده که «نون» آن به علت اضافه شدن به ضمیر حذف شده است.
وَ إِنْ جادَلُوكَ فَقُلِ اللَّهُ أَعْلَمُ بِما تَعْمَلُونَ ﴿۶۸﴾
و اگر با تو به مجادله برخاستند، بگو: خدا به رفتار شما آگاه‌تر است.
سوره حج (22) آیه 68
صفحه
340
سوره
حج (22)
آیه
68
اللَّهُ يَحْكُمُ بَيْنَكُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ فِيما كُنْتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ ﴿۶۹﴾
در روز رستاخیز، خدا میان شما در موارد اختلافتان داوری خواهد کرد.
سوره حج (22) آیه 69
صفحه
340
سوره
حج (22)
آیه
69