قُلْ لِلَّذِينَ آمَنُوا يَغْفِرُوا لِلَّذِينَ لا يَرْجُونَ أَيَّامَ اللَّهِ لِيَجْزِيَ قَوْماً بِما كانُوا يَكْسِبُونَ ﴿۱۴﴾
به مؤمنان بگو: از کسانی که از روزهای [انعام و انتقام] خدا امید [و بیمی] ندارند، درگذرند(1) تا [خدا به موقع خود، هر] گروهی را در برابر دستاوردشان سزا دهد(2).500
جاثیه (45)
14
فعل مضارع «یغفروا» مجزوم به لام امر محذوف است و در اصل «لِیغفروا» بوده است.
برای روشن‌تر شدن، به آیات 11 و 12 مزمل(73) و 42 معارج(70) توجّه فرمایید.
مَنْ عَمِلَ صالِحاً فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ أَساءَ فَعَلَيْها ثُمَّ إِلى رَبِّكُمْ تُرْجَعُونَ ﴿۱۵﴾
هر که به شایستگی عمل کند، به سود خود و هر که بدی کند، به ضرر خویش کرده است(1)؛ آنگاه [برای محاسبه و جزا] به پیشگاه صاحب‌اختیارتان بازگردانده می‌شوید.500
جاثیه (45)
15
معنی و مفهوم این عبارت به بیان دیگری در نیمه اوّل آیه 7 اسراء(17) و آیه 44 روم(30) آمده است.
وَ لَقَدْ آتَيْنا بَنِي إِسْرائِيلَ الْكِتابَ وَ الْحُكْمَ وَ النُّبُوَّةَ وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّيِّباتِ وَ فَضَّلْناهُمْ عَلَى الْعالَمِينَ ﴿۱۶﴾
به [افرادی از] دودمان یعقوب(1) کتاب و دانشِ توأم با بینش و پیامبری عطا کردیم و از نعمتهای پاکیزه روزیشان دادیم و آنان را [به موهبت توحید] بر مردم زمانه برتری بخشیدیم؛500
جاثیه (45)
16
به زیرنویس اوّل آیه 83 بقره(2) و نیز زیرنویس آیه 105 اعراف(7) مراجعه فرمایید.
وَ آتَيْناهُمْ بَيِّناتٍ مِنَ الْأَمْرِ فَمَا اخْتَلَفُوا إِلاَّ مِنْ بَعْدِ ما جاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْياً بَيْنَهُمْ إِنَّ رَبَّكَ يَقْضِي بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ فِيما كانُوا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ ﴿۱۷﴾
و در امر [دین]، آیات روشنی در اختیارشان قرار دادیم؛ ولی آنان آگاهانه با انگیزه حسد و برتری‌خواهی که بینشان بود، اختلاف ورزیدند(1)؛ البته صاحب‌اختیارت روز رستاخیز در موارد اختلافشان میان آنان داوری خواهد کرد.500
جاثیه (45)
17
مجازاتشان را در آیه 159 بقره(2) ملاحظه فرمایید.
ثُمَّ جَعَلْناكَ عَلى شَرِيعَةٍ مِنَ الْأَمْرِ فَاتَّبِعْها وَ لا تَتَّبِعْ أَهْواءَ الَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ ﴿۱۸﴾
آنگاه تو را بر طریقی [روشن و کامل] از امر [دین] قرار دادیم؛ پیرو همان راه باش و هوسهای نادانان را پیروی مکن.500
جاثیه (45)
18
إِنَّهُمْ لَنْ يُغْنُوا عَنْكَ مِنَ اللَّهِ شَيْئاً وَ إِنَّ الظَّالِمِينَ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ وَ اللَّهُ وَلِيُّ الْمُتَّقِينَ ﴿۱۹﴾
آنان در برابر خدا هیچ اثری برای تو ندارند؛ ستمگران کارساز یکدیگرند، و خدا کارساز پرواپیشگان است.500
جاثیه (45)
19
هذا بَصائِرُ لِلنَّاسِ وَ هُدىً وَ رَحْمَةٌ لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ ﴿۲۰﴾
این [قرآن موجبات] بصیرت است برای مردم و هدایت و رحمتی است برای اهل یقین.500
جاثیه (45)
20
أَمْ حَسِبَ الَّذِينَ اجْتَرَحُوا السَّيِّئاتِ أَنْ نَجْعَلَهُمْ كَالَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَواءً مَحْياهُمْ وَ مَماتُهُمْ ساءَ ما يَحْكُمُونَ ﴿۲۱﴾
مگر کسانی که مرتکب اعمال ناشایسته شدند، پنداشته‌اند که همطراز مؤمنانِ نیک‌رفتار قرارشان می‌دهیم، به گونه‌ای که زندگی و مرگشان [با آنان] یکسان باشد؟ [به راستی] داوری بدی می‌کنند(1).500
جاثیه (45)
21
مفهوم آیه به بیان دیگر در آیات 28 ص(38) و 35 قلم(68) آمده است؛ ضمناً تفاوت زندگی آنان را در آیه 124 طه(20) و تفاوت مرگشان را در آیه 27 محمّد(47) از یک طرف و آیات 32 نحل(16) ، 103 انبیاء(21) و 30 فصلت(41) از طرف دیگر ملاحظه فرمایید.
وَ خَلَقَ اللَّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ بِالْحَقِّ وَ لِتُجْزى كُلُّ نَفْسٍ بِما كَسَبَتْ وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ ﴿۲۲﴾
خدا آسمانها و زمین را به حق [و با هدف] آفرید تا [همه آزمایش شوند] و جزای دستاوردهای هر کس داده شود بی‌آنکه مورد ظلم قرار گیرند.500
جاثیه (45)
22
أَ فَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلهَهُ هَواهُ وَ أَضَلَّهُ اللَّهُ عَلى عِلْمٍ وَ خَتَمَ عَلى سَمْعِهِ وَ قَلْبِهِ وَ جَعَلَ عَلى بَصَرِهِ غِشاوَةً فَمَنْ يَهْدِيهِ مِنْ بَعْدِ اللَّهِ أَ فَلا تَذَكَّرُونَ ﴿۲۳﴾
آیا توجّه کرده‌ای به آن کس که آگاهانه هوای نفسش را به جای معبود خود نشانده [و تسلیم آن شده] است(1)؟ خدا هم او را گمراه[تر] کرد و بر گوش و دلش مهر [غفلت] نهاد و بر دیده‌اش پرده‌ای کشید(2)؛ بعد از خدا چه کسی هدایتش خواهد کرد؟ آیا پند نمی‌پذیرید؟501
جاثیه (45)
23
در این رابطه به آیات 51 نحل(16) و 43 فرقان(25) توجّه نموده و مصداق آن را در آیات 175 و 176 اعراف(7) ملاحظه فرمایید. ضمناً در این آیه، جابجایی کلمات «علی علم» همراه با شیوایی کلام دیده می‌شود. در مورد جابجایی کلمات در قرآن، آیه 142 اعراف(7) و زیرنویس مربوطه را ملاحظه فرمایید.
به نیمه دوّم آیه 5 صف(61) توجّه فرمایید.