إِنَّ الَّذِينَ اتَّخَذُوا الْعِجْلَ سَيَنالُهُمْ غَضَبٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَ ذِلَّةٌ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ كَذلِكَ نَجْزِي الْمُفْتَرِينَ ﴿۱۵۲﴾
افرادی که گوساله را [به پرستش] گرفتند، به زودی خشمی از صاحباختیارشان و ذلّتی در زندگی دنیا دامنگیرشان خواهد شد؛ و دروغپردازان را این گونه کیفر میدهیم.169
اعراف (7)
152
وَ الَّذِينَ عَمِلُوا السَّيِّئاتِ ثُمَّ تابُوا مِنْ بَعْدِها وَ آمَنُوا إِنَّ رَبَّكَ مِنْ بَعْدِها لَغَفُورٌ رَحِيمٌ ﴿۱۵۳﴾
کسانی که دست به ارتکاب زشتیها زدند، آنگاه توبه کردند و ایمان آوردند، [به آینده خود امیدوار باشند] که صاحباختیار تو، پس از توبه یقیناً آمرزگار و مهربان است.169
اعراف (7)
153
وَ لَمَّا سَكَتَ عَنْ مُوسَى الْغَضَبُ أَخَذَ الْأَلْواحَ وَ فِي نُسْخَتِها هُدىً وَ رَحْمَةٌ لِلَّذِينَ هُمْ لِرَبِّهِمْ يَرْهَبُونَ ﴿۱۵۴﴾
چون خشم موسی فرونشست، الواح را برگرفت، و در نوشتار آن هدایت و رحمتی برای کسانی که از [مجازات] صاحباختیارشان بیم دارند [مقرّر شده] بود.169
اعراف (7)
154
وَ اخْتارَ مُوسى قَوْمَهُ سَبْعِينَ رَجُلاً لِمِيقاتِنا فَلَمَّا أَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ قالَ رَبِّ لَوْ شِئْتَ أَهْلَكْتَهُمْ مِنْ قَبْلُ وَ إِيَّايَ أَ تُهْلِكُنا بِما فَعَلَ السُّفَهاءُ مِنَّا إِنْ هِيَ إِلاَّ فِتْنَتُكَ تُضِلُّ بِها مَنْ تَشاءُ وَ تَهْدِي مَنْ تَشاءُ أَنْتَ وَلِيُّنا فَاغْفِرْ لَنا وَ ارْحَمْنا وَ أَنْتَ خَيْرُ الْغافِرِينَ ﴿۱۵۵﴾
موسی هفتاد تن از مردان قومش را برای میعادگاه ما برگزید(1)، و چون [پس از درخواست نامعقولشان برای دیدن خدا(2)] زلزله آنان را فرا گرفت [و هلاک شدند]، گفت: صاحباختیارا، کاش صلاح میدانستی آنان و خودم را قبلاً هلاک میکردی [که تنها و شرمنده به میان قوم بازنگردم]؛ آیا به خاطر آنچه بیخردان ما [اظهار] کردند ما را هلاک میکنی؟ این تنها آزمایش توست؛ هر که را بخواهی [و مستوجب بدانی] از این رهگذر گمراه میسازی(3) و هر که را بخواهی [و شایسته ببینی] هدایت میکنی(4)؛ تو کارساز ما هستی، ما را بیامرز و بر ما رحمت آور که تو بهترین آمرزندگانی.169
اعراف (7)
155
به موجب آیه 55 بقره(2)، بنیاسرائیل در صدق گفتار موسی تردید کردند و خواستند که آنها هم سخن گفتن خدا با موسی را بشنوند؛ به این منظور موسی هفتاد تن از بین آنها انتخاب کرد و باتفاق به وعدهگاه رفتند.
برای توجیه افزوده، با آیه 55 بقره(2) مقایسه فرمایید.
به آیه 27 ابراهیم(14) و یضل اللّه الظالمین توجّه فرمایید.
به آیه 11 تغابن(64) ، و من یؤمن باللّه یهد قلبه توجّه فرمایید؛ و برای توضیح بیشتر و کامل تر، به زیرنویس سوّم آیه 142 بقره(2) مراجعه فرمایید.
وَ اكْتُبْ لَنا فِي هذِهِ الدُّنْيا حَسَنَةً وَ فِي الْآخِرَةِ إِنَّا هُدْنا إِلَيْكَ قالَ عَذابِي أُصِيبُ بِهِ مَنْ أَشاءُ وَ رَحْمَتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْءٍ فَسَأَكْتُبُها لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ الَّذِينَ هُمْ بِآياتِنا يُؤْمِنُونَ ﴿۱۵۶﴾
برای ما در این [حیات] دنیا و نیز در آخرت نیکی مقرّر فرما که به سوی تو بازگشتهایم؛ [خدا] گفت: مجازات خود را به هر که بخواهم(1) [و مستوجب بدانم] میرسانم، و رحمتم همه چیز فرا گرفته است؛ [خاصّه] آن را برای پرواپیشگان و زکاتدهندگان و کسانی که آیات ما را باور دارند، مقرّر خواهم داشت؛170
اعراف (7)
156
به زیرنویس اوّل آیه 40 مائده(5) مراجعه فرمایید.
الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَّ الَّذِي يَجِدُونَهُ مَكْتُوباً عِنْدَهُمْ فِي التَّوْراةِ وَ الْإِنْجِيلِ يَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهاهُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ يُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّباتِ وَ يُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبائِثَ وَ يَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَ الْأَغْلالَ الَّتِي كانَتْ عَلَيْهِمْ فَالَّذِينَ آمَنُوا بِهِ وَ عَزَّرُوهُ وَ نَصَرُوهُ وَ اتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِي أُنْزِلَ مَعَهُ أُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ﴿۱۵۷﴾
همانان که از این رسول و پیامبرِ آموزشندیده(1) - که [خصوصیات] او را نزد خود در تورات و انجیل نوشته مییابند(2)- پیروی میکنند؛ آنان را به رفتار شایسته فرا میخواند و از ناپسند بازمیدارد و نعمتهای پاکیزه را برایشان حلال و پلیدیها را حرام میشمرد و از قید و بندهایی که داشتهاند آزادشان میسازد؛ پس کسانی که به او ایمان داشته، حرمتش را نگاه داشتند و یاریاش کردند و نوری را که همراه او نازل شده است پیروی کردند، رستگارند.170
اعراف (7)
157
به آیه 48 عنکبوت(29) توجّه فرمایید.
به آیات 6 صف(61) و 29 فتح(48) توجّه فرمایید.
قُلْ يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ جَمِيعاً الَّذِي لَهُ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ يُحيِي وَ يُمِيتُ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ النَّبِيِّ الْأُمِّيِّ الَّذِي يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ كَلِماتِهِ وَ اتَّبِعُوهُ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ ﴿۱۵۸﴾
بگو: ای مردم، من رسول خدا بر همه شما هستم(1)، خدایی که فرمانروایی آسمانها و زمین خاصّ اوست؛ معبودی جز او نیست که حیات میبخشد و مرگ میدهد، پس به خدا و رسولش که پیامبر آموزشندیده است و خدا و کلماتش(2) را باور دارد، ایمان بیاورید و از او پیروی کنید، بسا که هدایت شوید.170
اعراف (7)
158
مغایرتی با آیات 214 شعراء(26) و 7 شوری(42) ندارد؛ چرا ؟ ضمناً معنی و مفهوم این قسمت از آیه مورد بحث، به بیان دیگر در آیات 1 فرقان(25) و 28 سبأ(34) آمده است.
منظور از کلمات خدا گفتار همه پیامبران گذشته است؛ با آیه 136 بقره(2) مقایسه فرمایید.
وَ مِنْ قَوْمِ مُوسى أُمَّةٌ يَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ يَعْدِلُونَ ﴿۱۵۹﴾
گروهی(1) از قوم موسی هستند که [مردم را] به راه حق هدایت مینمایند و با [معیار] حق حکم میکنند.170
اعراف (7)
159
«امت» گروهی از مردم است که هدف و آرمان و عقاید مشترکی دارند و از این نظر با قوم و قبیله و طایفه فرق دارد.
وَ قَطَّعْناهُمُ اثْنَتَيْ عَشْرَةَ أَسْباطاً أُمَماً وَ أَوْحَيْنا إِلى مُوسى إِذِ اسْتَسْقاهُ قَوْمُهُ أَنِ اضْرِبْ بِعَصاكَ الْحَجَرَ فَانْبَجَسَتْ مِنْهُ اثْنَتا عَشْرَةَ عَيْناً قَدْ عَلِمَ كُلُّ أُناسٍ مَشْرَبَهُمْ وَ ظَلَّلْنا عَلَيْهِمُ الْغَمامَ وَ أَنْزَلْنا عَلَيْهِمُ الْمَنَّ وَ السَّلْوى كُلُوا مِنْ طَيِّباتِ ما رَزَقْناكُمْ وَ ما ظَلَمُونا وَ لكِنْ كانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ ﴿۱۶۰﴾
دودمان یعقوب را به دوازده تیره مستقل(1) بخش کردیم و چون [در صحرا] قوم موسی از او آب خواستند، به او وحی کردیم: چوب دستی خود را بر آن سنگ بزن! آنگاه دوازده چشمه از آن جَستن گرفت؛ و هر تیره آبشخور خویش را شناخت؛ و ابر را بر آنان سایه گستر کردیم. و بر [ای تغذیه] آنان نعمتی گیاهی و نعمتی از گوشت پرندگان مقرّر داشتیم؛ [و گفتیم:] از نعمتهای پاکیزه که روزی شما کردهایم بخورید؛ و[لی] آنان [با ناسپاسی و نافرمانی] بر ما ستمی نکردند، بلکه در حق خویش ستم میکردند.171
اعراف (7)
160
به زیرنویس اوّل آیه 136 بقره(2) مراجعه فرمایید.
وَ إِذْ قِيلَ لَهُمُ اسْكُنُوا هذِهِ الْقَرْيَةَ وَ كُلُوا مِنْها حَيْثُ شِئْتُمْ وَ قُولُوا حِطَّةٌ وَ ادْخُلُوا الْبابَ سُجَّداً نَغْفِرْ لَكُمْ خَطِيئاتِكُمْ سَنَزِيدُ الْمُحْسِنِينَ ﴿۱۶۱﴾
[به یاد آرید] آنگاه که به آنان گفته شد در این شهر(1) سکنی گزینید و از [نعمتهای] آن از هر جا که خواهید بخورید و بگویید: [خدایا، درخواست ما] آمرزش است، و با خضوع و فروتنی از دروازه وارد شوید تا گناهانتان را بیامرزیم؛ و [البته] بر [پاداش] نیکوکاران خواهیم افزود.171
اعراف (7)
161
به زیرنویس دوم آیه 58 بقره(2) مراجعه فرمایید.