سوره نبأ (78) - خبر
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به نام خدای گسترده‌مهر [و] جاودان‌مهر-
نبأ (78)
-
عَمَّ يَتَساءَلُونَ ﴿۱﴾
در مورد چه چیز(1) از یکدیگر می‌پرسند؟582
نبأ (78)
1
عَمَّ: مخفف عَمّا: از چه چیز، در اصل «عن ما» بوده.
عَنِ النَّبَإِ الْعَظِيمِ ﴿۲﴾
از خبر بزرگِ [رستاخیز]،582
نبأ (78)
2
الَّذِي هُمْ فِيهِ مُخْتَلِفُونَ ﴿۳﴾
که در آن اختلاف نظر دارند(1).582
نبأ (78)
3
بعضی آن را محال می‌دانستند و برخی آنرا بعید می‌شمردند و عدّه‌ای هم در آن تردید داشتند؛ اختلافشان در طرز انکار آن بوده؛ به آیات 35-37 مؤمنون(23) ، 7 سبأ(34) و 25 ملک(67) توجّه فرمایید. ضمناً مجموعه دو آیه 1 و 2 به بیان دیگر در آیات 67 و 68 ص(38) آمده است.
كَلاَّ سَيَعْلَمُونَ ﴿۴﴾
هرگز [تصوّرشان درست نیست]، به زودی آگاه خواهند شد؛582
نبأ (78)
4
ثُمَّ كَلاَّ سَيَعْلَمُونَ ﴿۵﴾
هرگز! به زودی آگاه خواهند شد.582
نبأ (78)
5
أَ لَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ مِهاداً ﴿۶﴾
آیا زمین را مهد آرامش قرار ندادیم؟582
نبأ (78)
6
وَ الْجِبالَ أَوْتاداً ﴿۷﴾
و کوهها را چون میخهایی(1)؟582
نبأ (78)
7
کوهها بیش از حجم و ارتفاعی که روی زمین دارند، در عمق مادّه مذاب زمین نیز ریشه دارند و مثل میخ در داخل آن فرو رفته‌اند، در نتیجه از لغزیدن پوسته جامد زمین روی مادّه مذاب داخلی جلوگیری می‌کنند.
وَ خَلَقْناكُمْ أَزْواجاً ﴿۸﴾
و شما را نر و ماده آفریدیم،582
نبأ (78)
8
وَ جَعَلْنا نَوْمَكُمْ سُباتاً ﴿۹﴾
و خوابتان را مایه آرامش شما ساختیم.582
نبأ (78)
9
وَ جَعَلْنَا اللَّيْلَ لِباساً ﴿۱۰﴾
و شب را پوشش و روز را [هنگام تلاش] معاش قرار دادیم،582
نبأ (78)
10
وَ جَعَلْنَا النَّهارَ مَعاشاً ﴿۱۱﴾
ترجمه این آیه، در آیه قبل ادغام شده است.582
نبأ (78)
11
وَ بَنَيْنا فَوْقَكُمْ سَبْعاً شِداداً ﴿۱۲﴾
و بر فرازتان هفت [طبقه] مستحکم بنا کردیم(1).582
نبأ (78)
12
به احتمال زیاد، منظور طبقات مختلف جوّ زمین است؛ این طبقات اشعه مضر خورشید و سنگهای کیهانی را از برخورد به زمین دفع می‌کنند؛ کتاب هفت آسمان در این مورد بحث علمی مفصلی دارد. لازم به ذکر است که عبارت «سقفا محفوظا» در آیه 32 انبیاء(21) نیز در همین رابطه است.
وَ جَعَلْنا سِراجاً وَهَّاجاً ﴿۱۳﴾
و چراغی فروزان پدید آوردیم،582
نبأ (78)
13
وَ أَنْزَلْنا مِنَ الْمُعْصِراتِ ماءً ثَجَّاجاً ﴿۱۴﴾
و از ابرهای باران‌زا آبی فراوان فرو فرستادیم،582
نبأ (78)
14
لِنُخْرِجَ بِهِ حَبًّا وَ نَباتاً ﴿۱۵﴾
تا بدان دانه و گیاه و باغهایی انبوه برویانیم.582
نبأ (78)
15
وَ جَنَّاتٍ أَلْفافاً ﴿۱۶﴾
ترجمه این آیه، در آیه قبل ادغام شده است.582
نبأ (78)
16
إِنَّ يَوْمَ الْفَصْلِ كانَ مِيقاتاً ﴿۱۷﴾
تحقیقاً روز داوری، وعده‌گاه [همه(1)] است،582
نبأ (78)
17
توجیه افزوده و توضیح بیشتر را در آیات 40-42 دخان(44) ملاحظه فرمایید.
يَوْمَ يُنْفَخُ فِي الصُّورِ فَتَأْتُونَ أَفْواجاً ﴿۱۸﴾
روزی که در صدادهنده بزرگ دمیده شود و شما فوج فوج(1) [به عرصه محشر] درآیید(2)،582
نبأ (78)
18
افواج: جمع فوج: گروه.
توضیح بیشتر را در آیات 51 یس(36) و 68 زمر(39) ملاحظه فرمایید.
وَ فُتِحَتِ السَّماءُ فَكانَتْ أَبْواباً ﴿۱۹﴾
و آسمان به صورت درهایی متعدد گشوده شود،582
نبأ (78)
19
وَ سُيِّرَتِ الْجِبالُ فَكانَتْ سَراباً ﴿۲۰﴾
و کوهها به حرکت درآورده شود، و [همچون] سراب گردد.582
نبأ (78)
20
إِنَّ جَهَنَّمَ كانَتْ مِرْصاداً ﴿۲۱﴾
دوزخ کمینگاهی است،582
نبأ (78)
21
لِلطَّاغِينَ مَآباً ﴿۲۲﴾
بازگشت گاهی برای طغیانگران،582
نبأ (78)
22
لابِثِينَ فِيها أَحْقاباً ﴿۲۳﴾
که روزگاری دراز(1) در آن سر کنند؛582
نبأ (78)
23
احقاب: جمع حُقُب: روزگاران طولانی.
لا يَذُوقُونَ فِيها بَرْداً وَ لا شَراباً ﴿۲۴﴾
در آنجا نه خنکی چشند و نه آشامیدنی؛ تنها آب داغ و آلوده [در اختیار دارند(1)]،582
نبأ (78)
24
در مقابل طغیانگران، وضع بهشتیان را از این نظر در آیه 17 و بخش آخر آیه 21 سوره انسان(76) ملاحظه فرمایید. ضمناً استثناء در آیه مورد بحث، منقطع است. در زبان عربی، استثناء به دو صورت متصل و منقطع به کار می‌رود. برخلاف استثناء متصل، در استثناء منقطع، ماهیت مستثنی متفاوت از ماهیت مستثنی عنه است و معنای جمله مقدّم، بدون لحاظ جمله استثناء نیز، صحیح و کامل است. این نوع استثناء در فارسی و سایر زبانها وجود ندارد. موارد دیگری از استثناء منقطع را در آیات 62 مریم(19) ، 88 شعراء(26) ، 41 دخان(44) و 25 واقعه(56) ملاحظه فرمایید.
إِلاَّ حَمِيماً وَ غَسَّاقاً ﴿۲۵﴾
ترجمه این آیه، در آیه قبل ادغام شده است.582
نبأ (78)
25
جَزاءً وِفاقاً ﴿۲۶﴾
[مجازات می‌شوند] مجازاتی متناسب [رفتارشان(1)]؛582
نبأ (78)
26
به آیه 7 تحریم(66) توجّه فرمایید.
إِنَّهُمْ كانُوا لا يَرْجُونَ حِساباً ﴿۲۷﴾
آنان به روز حساب امید و باور نداشتند،582
نبأ (78)
27
وَ كَذَّبُوا بِآياتِنا كِذَّاباً ﴿۲۸﴾
و آیات ما را سخت تکذیب می‌کردند؛582
نبأ (78)
28
وَ كُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْناهُ كِتاباً ﴿۲۹﴾
در حالی که ما همه چیز را به صورت مکتوب، به شمار آورده‌ایم(1)،582
نبأ (78)
29
به آیات 12 یس(36) و 49 کهف(18) و 28 و 29 جاثیه(45) توجّه فرمایید.
فَذُوقُوا فَلَنْ نَزِيدَكُمْ إِلاَّ عَذاباً ﴿۳۰﴾
پس بچشید که هرگز [چیزی] جز مجازات بر شما نمی‌افزاییم(1).582
نبأ (78)
30
به آیه 88 نحل(16) توجّه فرمایید.