كَلاَّ بَلْ تُحِبُّونَ الْعاجِلَةَ ﴿۲۰﴾
هرگز [عذرهایش پذیرفته نیست(1)]، ولی شما دنیای گذرا را دوست دارید(2)،578
قیامت (75)
20
اشاره به مفاد آیه 15 قیامت(همین سوره) است.
به آیه 18 اسراء(17) توجّه فرمایید.
وَ تَذَرُونَ الْآخِرَةَ ﴿۲۱﴾
و آخرت را رها میکنید(1).578
قیامت (75)
21
معنی و مفهوم دو آیه اخیر به بیان کاملتر در آیه 24 توبه(9) آمده است.
وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ ناضِرَةٌ ﴿۲۲﴾
چهرههایی در آن روز شاداب است(1)،578
قیامت (75)
22
به آیات 22-24 مطففین(83) توجّه فرمایید.
إِلى رَبِّها ناظِرَةٌ ﴿۲۳﴾
و به صاحباختیار خویش توجّه دارند(1)؛578
قیامت (75)
23
وضع افرادی که نقطه مقابل آنان هستند، از این جهت در آیه 15 مطففین(83) آمده است.
وَ وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ باسِرَةٌ ﴿۲۴﴾
و چهرههایی هم در آن روز گرفته است،578
قیامت (75)
24
تَظُنُّ أَنْ يُفْعَلَ بِها فاقِرَةٌ ﴿۲۵﴾
و میدانند که رفتار کمرشکنی با آنان خواهد شد.578
قیامت (75)
25
كَلاَّ إِذا بَلَغَتِ التَّراقِيَ ﴿۲۶﴾
هشدار! آنگاه که [جانها] به گلوگاه(1) رسد،578
قیامت (75)
26
تراقی: جمع ترقوه: استخوانهای اطراف گردن.
وَ قِيلَ مَنْ راقٍ ﴿۲۷﴾
و گفته شود: نجاتدهنده(1) کیست؟578
قیامت (75)
27
راق: در اصل راقی بوده اسم فاعل و معنی این فعل در اصل شفا دادن از طریق سحر و افسون است.
وَ ظَنَّ أَنَّهُ الْفِراقُ ﴿۲۸﴾
و یقین کند که [هنگام] فراق است،578
قیامت (75)
28
وَ الْتَفَّتِ السَّاقُ بِالسَّاقِ ﴿۲۹﴾
آنگاه حالات سخت و بحرانی فرا رسد(1)،578
قیامت (75)
29
معنی تحتاللفظ آن «ساقهای پا به هم پیچد» است، ولی بیشتر مفسّران گفتهاند: این جمله کنایه از افزوده شدن رنجی بر رنج دیگر است، و گفتهاند یکی از معانی «ساق» در لغت عرب سختی و بلای شدید است. ابوالفتوح رازی در تأیید این نظر دو بیت شعر از اشعار قدیم عرب را شاهد مثال آورده. مجمعالبیان در تأیید این نظر گفته است: «قامت الحرب علی ساق» به معنی جنگ شدّت گرفت میباشد. در نهایه آمده است: «کشف الساق» مَثَل است برای شدّت امر.
إِلى رَبِّكَ يَوْمَئِذٍ الْمَساقُ ﴿۳۰﴾
آن روز مسیر و سرانجام [همه] به سوی صاحباختیار توست.578
قیامت (75)
30
فَلا صَدَّقَ وَ لا صَلَّى ﴿۳۱﴾
[وای بر آن که] نه تصدیق کرد و نه توجّه،578
قیامت (75)
31
وَ لكِنْ كَذَّبَ وَ تَوَلَّى ﴿۳۲﴾
بلکه دروغ شمرد و روی برتافت(1)،578
قیامت (75)
32
به آیه 48 طه(20) توجّه فرمایید.
ثُمَّ ذَهَبَ إِلى أَهْلِهِ يَتَمَطَّى ﴿۳۳﴾
آنگاه خرامان نزد خانواده خویش رفت.578
قیامت (75)
33
أَوْلى لَكَ فَأَوْلى ﴿۳۴﴾
[مجازات رستاخیز] برای تو سزاوارتر است و سزاوارتر.578
قیامت (75)
34
ثُمَّ أَوْلى لَكَ فَأَوْلى ﴿۳۵﴾
باز هم سزاوارتر و سزاوارتر.578
قیامت (75)
35
أَ يَحْسَبُ الْإِنْسانُ أَنْ يُتْرَكَ سُدىً ﴿۳۶﴾
مگر انسان میپندارد که بیهوده [و بیتکلیف] رها خواهد شد(1)؟578
قیامت (75)
36
مفهوم این آیه به بیان دیگر در آیه 115 مؤمنون(23) آمده است.
أَ لَمْ يَكُ نُطْفَةً مِنْ مَنِيٍّ يُمْنى ﴿۳۷﴾
مگر نطفهای از منی که [در رحم] ریخته شد نبود؟578
قیامت (75)
37
ثُمَّ كانَ عَلَقَةً فَخَلَقَ فَسَوَّى ﴿۳۸﴾
سپس جنینی ابتدایی(1) شد، و آنگاه [او را] آفرید و سامان داد،578
قیامت (75)
38
به زیرنویس آیه 2 علق(96) مراجعه فرمایید.
فَجَعَلَ مِنْهُ الزَّوْجَيْنِ الذَّكَرَ وَ الْأُنْثى ﴿۳۹﴾
و از آن [قطره]، زوج نر و ماده پدید آورد.578
قیامت (75)
39
أَ لَيْسَ ذلِكَ بِقادِرٍ عَلى أَنْ يُحْيِيَ الْمَوْتى ﴿۴۰﴾
آیا چنین [خدایی] قادر به زنده کردن مردگان نیست؟578
قیامت (75)
40
سوره انسان (76) - آدمی
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به نام خدای گستردهمهر [و] جاودانمهر-
انسان (76)
-
هَلْ أَتى عَلَى الْإِنْسانِ حِينٌ مِنَ الدَّهْرِ لَمْ يَكُنْ شَيْئاً مَذْكُوراً ﴿۱﴾
قطعاً روزگارانی بر انسان گذشته است که [وجودش] چیزی قابل ذکر نبوده است.578
انسان (76)
1
إِنَّا خَلَقْنَا الْإِنْسانَ مِنْ نُطْفَةٍ أَمْشاجٍ نَبْتَلِيهِ فَجَعَلْناهُ سَمِيعاً بَصِيراً ﴿۲﴾
ما انسان را از نطفهای در هم آمیخته(1) آفریدیم و از حالتی به حالتی دیگر درآوریم و شنوا و بینایش گرداندیم.578
انسان (76)
2
امشاج: جمع مشیج: مخلوط.
إِنَّا هَدَيْناهُ السَّبِيلَ إِمَّا شاكِراً وَ إِمَّا كَفُوراً ﴿۳﴾
راه را به او ارائه دادیم، خواه سپاسگزار [و پذیرای آن] باشد، خواه ناسپاس.578
انسان (76)
3
إِنَّا أَعْتَدْنا لِلْكافِرِينَ سَلاسِلَ وَ أَغْلالاً وَ سَعِيراً ﴿۴﴾
برای [کیفر] انکارورزان، زنجیرها و بندها و آتش سوزان آماده کردهایم.578
انسان (76)
4
إِنَّ الْأَبْرارَ يَشْرَبُونَ مِنْ كَأْسٍ كانَ مِزاجُها كافُوراً ﴿۵﴾
نیکوکاران از قدحی مینوشند که آمیزه آن، [آب] چشمه کافور است؛578
انسان (76)
5