وَ وَصَّيْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَيْهِ إِحْساناً حَمَلَتْهُ أُمُّهُ كُرْهاً وَ وَضَعَتْهُ كُرْهاً وَ حَمْلُهُ وَ فِصالُهُ ثَلاثُونَ شَهْراً حَتَّى إِذا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَ بَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً قالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَ عَلى والِدَيَّ وَ أَنْ أَعْمَلَ صالِحاً تَرْضاهُ وَ أَصْلِحْ لِي فِي ذُرِّيَّتِي إِنِّي تُبْتُ إِلَيْكَ وَ إِنِّي مِنَ الْمُسْلِمِينَ ﴿۱۵﴾
به انسان سفارش کردیم که در مورد پدر و مادرش به شایستگی نیکی کند؛ [به ویژه] مادر که به دشواری بار حمل او را بر عهده داشت و با دشواری وضع حمل کرد؛ و [دوران] بارداری و شیرخوارگی‌اش [مجموعا حدود] سی ماه است؛ [و پرورش یافت] تا به حدّ رشد رسید و در چهل سالگی(1) [که غرور جوانی‌اش فروکش کرده است] گوید: صاحب‌اختیارا، به من الهام کن تا نعمتت را که بر من و پدر و مادرم ارزانی داشته‌ای، سپاس دارم و به کار شایسته‌ای که از آن خشنود گردی، دست زنم و برای من فرزندانم را شایسته گردان؛ به درگاه تو بازگشته‌ام و تسلیم [تو] هستم.
سوره احقاف (46) آیه 15
صفحه
504
سوره
احقاف (46)
آیه
15
1
منظور سنین تکامل عقل است، نه دقیقاً چهل سالگی.
أُولئِكَ الَّذِينَ نَتَقَبَّلُ عَنْهُمْ أَحْسَنَ ما عَمِلُوا وَ نَتَجاوَزُ عَنْ سَيِّئاتِهِمْ فِي أَصْحابِ الْجَنَّةِ وَعْدَ الصِّدْقِ الَّذِي كانُوا يُوعَدُونَ ﴿۱۶﴾
آنان کسانی‌اند که نیکوترین عملشان را می‌پذیریم(1) و از بدیهاشان می‌گذریم؛ بنا به وعده حقّی که به آنان نوید داده می‌شد، در میان بهشتیان [جای دارند].
سوره احقاف (46) آیه 16
صفحه
504
سوره
احقاف (46)
آیه
16
1
برای روشن‌تر شدن، به آیه 7 عنکبوت(29) توجّه فرمایید.
وَ الَّذِي قالَ لِوالِدَيْهِ أُفٍّ لَكُما أَ تَعِدانِنِي أَنْ أُخْرَجَ وَ قَدْ خَلَتِ الْقُرُونُ مِنْ قَبْلِي وَ هُما يَسْتَغِيثانِ اللَّهَ وَيْلَكَ آمِنْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَيَقُولُ ما هذا إِلاَّ أَساطِيرُ الْأَوَّلِينَ ﴿۱۷﴾
و آن کس که به پدر و مادرش گفت: از شما رنجیده‌ام، چگونه به من وعده می‌دهید که [از گور] بیرون آورده خواهم شد، در حالی که قبل از من نسلهای فراوانی رفتند [و بازنگشتند]! و پدر و مادر[ش] به خدا استغاثه می‌کنند [و به او می‌گویند:] وای بر تو، ایمان بیاور، که بی‌تردید وعده خدا راست است؛ پاسخ می‌دهد: این [وعده‌ها] چیزی جز افسانه‌های پیشینیان نیست.
سوره احقاف (46) آیه 17
صفحه
504
سوره
احقاف (46)
آیه
17
أُولئِكَ الَّذِينَ حَقَّ عَلَيْهِمُ الْقَوْلُ فِي أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِمْ مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ إِنَّهُمْ كانُوا خاسِرِينَ ﴿۱۸﴾
آنان کسانی‌اند که فرمان مجازات(1) در مورد ایشان تحقّق یافت، در حالی که در [جرگه] گروههایی از جن و انس درآمدند، که پیش از ایشان دورانشان سپری شد؛ بی‌گمان آنان زیانکار بودند.
سوره احقاف (46) آیه 18
صفحه
504
سوره
احقاف (46)
آیه
18
1
برای روشن شدن معنی و مفهوم «قول» در اینجا و توجیه ترجمه آن به فرمان مجازات، به آیات 16 اسراء(17) و 71 زمر(39) توجّه فرمایید. این «فرمان مجازات» در آیات 18 اعراف(7) ، 43 حجر(15) و 85 ص(38) آمده است.
وَ لِكُلٍّ دَرَجاتٌ مِمَّا عَمِلُوا وَ لِيُوَفِّيَهُمْ أَعْمالَهُمْ وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ ﴿۱۹﴾
هر گروه درجاتی متناسب با اعمالشان دارند؛ تا [حقّی تضییع نگردد] و خدا اعمالشان را به تمامی سزا دهد، بی‌آنکه مورد ظلم قرار گیرند.
سوره احقاف (46) آیه 19
صفحه
504
سوره
احقاف (46)
آیه
19
وَ يَوْمَ يُعْرَضُ الَّذِينَ كَفَرُوا عَلَى النَّارِ أَذْهَبْتُمْ طَيِّباتِكُمْ فِي حَياتِكُمُ الدُّنْيا وَ اسْتَمْتَعْتُمْ بِها فَالْيَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذابَ الْهُونِ بِما كُنْتُمْ تَسْتَكْبِرُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَ بِما كُنْتُمْ تَفْسُقُونَ ﴿۲۰﴾
روزی که انکارورزان بر آتش عرضه می‌شوند، [به آنان خطاب می‌شود:] نعمتهای پاکیزه خود را [که باید امروز هم از آن لذّت ببرید] در زندگی دنیایی‌تان از بین بردید و [فقط همان جا] از آنها بهره‌مند شدید؛ پس، امروز به خاطر سروری‌خواهی ناحق در زمین و انحرافی که داشتید، به مجازاتی ذلّت‌بار کیفر داده می‌شوید(1).
سوره احقاف (46) آیه 20
صفحه
504
سوره
احقاف (46)
آیه
20
1
حبط اعمال انکارورزان را در آیات 18 اسراء(17) ، 105 کهف(18) ، 23 فرقان(25) و 20 شوری(42) ملاحظه فرمایید.