وَ أَنْتَ حِلٌّ بِهذَا الْبَلَدِ ﴿۲﴾
در حالی که تو در این سرزمین سکونت داری،594
بلد (90)
2
وَ والِدٍ وَ ما وَلَدَ ﴿۳﴾
و سوگند به پدری [بزرگ] و فرزندی که به وجود آورد(1)،594
بلد (90)
3
بعضی از مفسّران گفته‌اند که منظور، حضرت ابراهیم و فرزندش اسماعیل است و بعضی دیگر گفته‌اند که منظور، حضرت آدم و انبوه فرزندانش می‌باشد. فرض اوّل با توجّه به اینکه ابراهیم و اسماعیل مأمور تجدید بنای خانه کعبه بودند، با دو آیه قبل متناسب است و فرض دوّم با آیه بعدی تناسب دارد.
لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فِي كَبَدٍ ﴿۴﴾
که انسان را در تعادل(1) آفریده‌ایم.594
بلد (90)
4
به آیات 14 مؤمنون(23) ، 7 انفطار(82) و 4 تین(95) توجّه فرمایید. راغب گفته است: «کبد السماء»، یعنی میانه آسمان. ضمناً «کبد» به معنی مشقّت و سختی هم هست، ولی پذیرش این معنی در اینجا مغایر با آیات فراوانی از قرآن است؛ از جمله: آیات 185 بقره(2) یرید اللّه بکم الیسر و لا یرید بکم العسر و 38 بقره(2) ، 19 و 20 عبس(80) ، 5 -7 لیل(92)، بخش پایانی دو آیه 4 و 7 طلاق(65) ، 5 و 6 انشراح(94) و غیره. مجموعه دو آیه 4 و 5 این سوره را با در نظر گرفتن همین معنی برای «کبد»، با مجموعه دو آیه 4 و 5 تین(95) مقایسه فرمایید؛ بیان واحدی را استنباط خواهید کرد.
أَ يَحْسَبُ أَنْ لَنْ يَقْدِرَ عَلَيْهِ أَحَدٌ ﴿۵﴾
آیا می‌پندارد که هرگز هیچ کس قادر نیست بر او دست یابد؟!594
بلد (90)
5
يَقُولُ أَهْلَكْتُ مالاً لُبَداً ﴿۶﴾
می گوید: مال فراوانی را [در مبارزه] تباه کردم.594
بلد (90)
6
أَ يَحْسَبُ أَنْ لَمْ يَرَهُ أَحَدٌ ﴿۷﴾
مگر می‌پندارد که هیچ کس او را نمی‌بیند؟!594
بلد (90)
7
أَ لَمْ نَجْعَلْ لَهُ عَيْنَيْنِ ﴿۸﴾
آیا برای او دو چشم نیافریده‌ایم؟594
بلد (90)
8
وَ لِساناً وَ شَفَتَيْنِ ﴿۹﴾
و زبان و دو لب؟594
بلد (90)
9
وَ هَدَيْناهُ النَّجْدَيْنِ ﴿۱۰﴾
و دو راه [خیر و شرّ] را به او ننمودیم(1)؟594
بلد (90)
10
به آیات 3 انسان(76) و 8 شمس(91) و نیمه اوّل آیه 29 کهف(18) توجّه فرمایید.
فَلاَ اقْتَحَمَ الْعَقَبَةَ ﴿۱۱﴾
ولی او به کاری که مهمّ بود، [شجاعانه] اقدام نکرد.594
بلد (90)
11