وَ يُذْهِبْ غَيْظَ قُلُوبِهِمْ وَ يَتُوبُ اللَّهُ عَلى مَنْ يَشاءُ وَ اللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ ﴿۱۵﴾
و خشم دلهایشان را بزداید. خدا هر که را بخواهد [و شایسته ببیند، به رحمت خویش] بر او بازمی‌گردد(1)؛ که خدا دانایی فرزانه است.
سوره توبه (9) آیه 15
صفحه
189
سوره
توبه (9)
آیه
15
1
خواست خدا در این گونه موارد، قانونمند و بستگی به روش انسان‌‌ها دارد؛ به آیات 160 بقره(2) ، 17 نساء(4) و 39 مائده(5) توجّه فرمایید.
أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تُتْرَكُوا وَ لَمَّا يَعْلَمِ اللَّهُ الَّذِينَ جاهَدُوا مِنْكُمْ وَ لَمْ يَتَّخِذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ لا رَسُولِهِ وَ لاَ الْمُؤْمِنِينَ وَلِيجَةً وَ اللَّهُ خَبِيرٌ بِما تَعْمَلُونَ ﴿۱۶﴾
مگر پنداشته‌اید که [به حال خود] باز گذاشته شده‌اید، در حالی که هنوز خدا از میان شما، کسانی را که مبارزه می‌کنند و غیر از خدا و رسولش و مؤمنان همرازی نمی‌گیرند، نمی‌شناسد و خدا به آنچه می‌کنید آگاه است(1).
سوره توبه (9) آیه 16
صفحه
189
سوره
توبه (9)
آیه
16
1
معنی و مفهوم این آیه به بیان دیگر در آیات 142 آل‌عمران(3) ، 2 عنکبوت(29) و 31 محمّد(47) آمده است.
ما كانَ لِلْمُشْرِكِينَ أَنْ يَعْمُرُوا مَساجِدَ اللَّهِ شاهِدِينَ عَلى أَنْفُسِهِمْ بِالْكُفْرِ أُولئِكَ حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ وَ فِي النَّارِ هُمْ خالِدُونَ ﴿۱۷﴾
آباد کردن مساجد خدا [و در رأس آنها مسجدالحرام] در صلاحیت مشرکین نیست(1)، در حالی که [به زبان حال] علیه خود به کفر گواهند؛ تلاششان بر باد رفت و جاودانه دوزخی خواهند شد.
سوره توبه (9) آیه 17
صفحه
189
سوره
توبه (9)
آیه
17
1
تعریض است به فخرفروشی قریش نسبت به عمران مسجدالحرام.
إِنَّما يَعْمُرُ مَساجِدَ اللَّهِ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ أَقامَ الصَّلاةَ وَ آتَى الزَّكاةَ وَ لَمْ يَخْشَ إِلاَّ اللَّهَ فَعَسى أُولئِكَ أَنْ يَكُونُوا مِنَ الْمُهْتَدِينَ ﴿۱۸﴾
مساجد خدا را فقط کسانی [باید] آباد کنند [و رونق دهند] که به خدا و روز واپسین باور داشته، نماز برپا دارند و زکات بپردازند و از غیر خدا نترسند. چه بسا که اینان در زمره راه‌یافتگان باشند.
سوره توبه (9) آیه 18
صفحه
189
سوره
توبه (9)
آیه
18
أَ جَعَلْتُمْ سِقايَةَ الْحاجِّ وَ عِمارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ كَمَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ جاهَدَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ لا يَسْتَوُونَ عِنْدَ اللَّهِ وَ اللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ ﴿۱۹﴾
آیا آب دادن به حاجیان و آباد کردن مسجدالحرام را با [کار] کسی که به خدا و روز واپسین باور دارد و در راه خدا تلاش کرده است، برابر می‌دانید(1)؟ در نظر خدا یکسان نیستند؛ و خدا ستمگران را هدایت نخواهد کرد.
سوره توبه (9) آیه 19
صفحه
189
سوره
توبه (9)
آیه
19
1
مشرکان ادّعا داشتند ما که نگهبان مسجدالحرام و سقّای حاجیان هستیم، نزد خدا افضلیم و این آیه در مقام جوابگویی است.
الَّذِينَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَةً عِنْدَ اللَّهِ وَ أُولئِكَ هُمُ الْفائِزُونَ ﴿۲۰﴾
کسانی که ایمان آوردند و در راه خدا هجرت کردند و با اموال و جانهای خویش به مبارزه برخاستند، نزد خدا درجه‌ای برتر دارند؛ و کامیابند.
سوره توبه (9) آیه 20
صفحه
189
سوره
توبه (9)
آیه
20
يُبَشِّرُهُمْ رَبُّهُمْ بِرَحْمَةٍ مِنْهُ وَ رِضْوانٍ وَ جَنَّاتٍ لَهُمْ فِيها نَعِيمٌ مُقِيمٌ ﴿۲۱﴾
صاحب‌اختیارشان به آنان بشارت رحمت و خشنودی خویش(1) و باغهایی از [بهشت] می‌دهد که در آنها نعمتهایی پاینده دارند.
سوره توبه (9) آیه 21
صفحه
190
سوره
توبه (9)
آیه
21
1
خشنودی خدا از بنده، همواره به علت پاداش فراوان، خشنودی بنده از خدا را به دنبال خواهد داشت؛ چنانکه در آیات 119 مائده(5) ، 100 توبه(9) ، 22 مجادله(58) ، 28 فجر(89) و 8 بینه(98) ملاحظه می‌فرمایید.
خالِدِينَ فِيها أَبَداً إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِيمٌ ﴿۲۲﴾
جاودانه در آن باغها به سر برند؛ به راستی خداست که پاداشی بزرگ در اختیار اوست.
سوره توبه (9) آیه 22
صفحه
190
سوره
توبه (9)
آیه
22
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا آباءَكُمْ وَ إِخْوانَكُمْ أَوْلِياءَ إِنِ اسْتَحَبُّوا الْكُفْرَ عَلَى الْإِيمانِ وَ مَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَأُولئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ ﴿۲۳﴾
ای ایمان‌آوردگان، هر گاه پدران و برادرانتان انکار را بر ایمان ترجیح دهند، آنان را دوستان خود تلقّی نکنید؛ و کسانی از شما که با ایشان دوستی کنند، ستمکارند(1).
سوره توبه (9) آیه 23
صفحه
190
سوره
توبه (9)
آیه
23
1
معنی و مفهوم این آیه به بیان دیگری در آیه 22 مجادله(58) آمده است.
قُلْ إِنْ كانَ آباؤُكُمْ وَ أَبْناؤُكُمْ وَ إِخْوانُكُمْ وَ أَزْواجُكُمْ وَ عَشِيرَتُكُمْ وَ أَمْوالٌ اقْتَرَفْتُمُوها وَ تِجارَةٌ تَخْشَوْنَ كَسادَها وَ مَساكِنُ تَرْضَوْنَها أَحَبَّ إِلَيْكُمْ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ جِهادٍ فِي سَبِيلِهِ فَتَرَبَّصُوا حَتَّى يَأْتِيَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ وَ اللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفاسِقِينَ ﴿۲۴﴾
بگو: اگر پدران و فرزندان و برادران و همسران و خویشان و اموالی که به چنگ آورده‌اید و تجارتی که از بی‌رونقی‌اش ترس دارید و خانه‌های مورد علاقه شما، در نظر شما از خدا و رسولش و تلاش در راهش، دوست داشتنی‌تر است، چشم به راه باشید تا خدا فرمان خویش را [در میان] آورد؛ و خدا منحرفان را هدایت نخواهد کرد.
سوره توبه (9) آیه 24
صفحه
190
سوره
توبه (9)
آیه
24