وَ لا تَقْعُدُوا بِكُلِّ صِراطٍ تُوعِدُونَ وَ تَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ مَنْ آمَنَ بِهِ وَ تَبْغُونَها عِوَجاً وَ اذْكُرُوا إِذْ كُنْتُمْ قَلِيلاً فَكَثَّرَكُمْ وَ انْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُفْسِدِينَ ﴿۸۶﴾
بر سر هر راهی [به کمین] منشینید که با تهدید، افراد با ایمان را از راه خدا بازدارید و آن را بیراهه و ناهموار جلوه دهید؛ و به یاد آرید آنگاه که [افراد] کمی بودید و [خدا] شما را فزونی بخشید و ببینید که سرانجام تبهکاران چگونه بود.
سوره اعراف (7) آیه 86
صفحه
161
سوره
اعراف (7)
آیه
86
وَ إِنْ كانَ طائِفَةٌ مِنْكُمْ آمَنُوا بِالَّذِي أُرْسِلْتُ بِهِ وَ طائِفَةٌ لَمْ يُؤْمِنُوا فَاصْبِرُوا حَتَّى يَحْكُمَ اللَّهُ بَيْنَنا وَ هُوَ خَيْرُ الْحاكِمِينَ ﴿۸۷﴾
اگر گروهی از شما به پیامی که مأمور [ابلاغ] آن شده‌ام باور آوردند و گروهی ناباور ماندند، شکیبایی ورزید تا خدا میان ما داوری کند(1)، که او بهترین داوران است.
سوره اعراف (7) آیه 87
صفحه
161
سوره
اعراف (7)
آیه
87
1
فرمان خدا را در این مورد در آیه 94 هود(11) ملاحظه فرمایید.
قالَ الْمَلَأُ الَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا مِنْ قَوْمِهِ لَنُخْرِجَنَّكَ يا شُعَيْبُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا مَعَكَ مِنْ قَرْيَتِنا أَوْ لَتَعُودُنَّ فِي مِلَّتِنا قالَ أَ وَ لَوْ كُنَّا كارِهِينَ ﴿۸۸﴾
سران سروری‌خواه قومش گفتند: ای شعیب، تو و مؤمنان همراهت را از شهرمان اخراج می‌کنیم(1)، مگر اینکه به آیین ما بازگردید(2)؛ گفت: حتّی اگر [از آن] ناخشنود باشیم؟
سوره اعراف (7) آیه 88
صفحه
162
سوره
اعراف (7)
آیه
88
1
تهدید به اخراج از شهر، در آن دوران بسیار وحشتناک بوده، زیرا افرادی که در پناه قوم و قبیله‌ای نبودند به اسارت و بردگی گرفته می‌شدند.
2
مفهوم آیه به بیان دیگر در آیه 13 ابراهیم(14) آمده است.
قَدِ افْتَرَيْنا عَلَى اللَّهِ كَذِباً إِنْ عُدْنا فِي مِلَّتِكُمْ بَعْدَ إِذْ نَجَّانَا اللَّهُ مِنْها وَ ما يَكُونُ لَنا أَنْ نَعُودَ فِيها إِلاَّ أَنْ يَشاءَ اللَّهُ رَبُّنا وَسِعَ رَبُّنا كُلَّ شَيْءٍ عِلْماً عَلَى اللَّهِ تَوَكَّلْنا رَبَّنَا افْتَحْ بَيْنَنا وَ بَيْنَ قَوْمِنا بِالْحَقِّ وَ أَنْتَ خَيْرُ الْفاتِحِينَ ﴿۸۹﴾
پس از آنکه خدا ما را از آیین شما نجات داد، اگر بدان بازگردیم، دروغ به خدا نسبت داده‌ایم؟ و ما را نسزد که بدان [کیش] بازگردیم، مگر اینکه خدا، صاحب‌اختیار ما، بخواهد؛ که دانش صاحب‌اختیار ما هر چیزی را فرا گرفته است؛ تنها بر خدا توکل کرده‌ایم. صاحب‌اختیارا، میان ما و قوم ما به حق داوری کن که تو بهترین داورانی.
سوره اعراف (7) آیه 89
صفحه
162
سوره
اعراف (7)
آیه
89
وَ قالَ الْمَلَأُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ قَوْمِهِ لَئِنِ اتَّبَعْتُمْ شُعَيْباً إِنَّكُمْ إِذاً لَخاسِرُونَ ﴿۹۰﴾
سران قومش که انکار می‌ورزیدند گفتند: اگر از شعیب پیروی کنید، زیانکار خواهید شد.
سوره اعراف (7) آیه 90
صفحه
162
سوره
اعراف (7)
آیه
90
فَأَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ فَأَصْبَحُوا فِي دارِهِمْ جاثِمِينَ ﴿۹۱﴾
آنگاه زلزله آنان را فرا گرفت و در خانه‌های خویش از پای درآمدند.
سوره اعراف (7) آیه 91
صفحه
162
سوره
اعراف (7)
آیه
91
الَّذِينَ كَذَّبُوا شُعَيْباً كَأَنْ لَمْ يَغْنَوْا فِيهَا الَّذِينَ كَذَّبُوا شُعَيْباً كانُوا هُمُ الْخاسِرِينَ ﴿۹۲﴾
کسانی که شعیب را دروغ‌پرداز می‌شمردند [چنان نابود شدند که] گویی هرگز در آن [دیار] نبوده‌اند(1) و خود زیانکار شدند.
سوره اعراف (7) آیه 92
صفحه
162
سوره
اعراف (7)
آیه
92
1
این سرنوشت کسانی بود که می‌خواستند مخالفان عقیدتی را از شهرشان اخراج کنند! به آیه 88(همین سوره) توجّه فرمایید.
فَتَوَلَّى عَنْهُمْ وَ قالَ يا قَوْمِ لَقَدْ أَبْلَغْتُكُمْ رِسالاتِ رَبِّي وَ نَصَحْتُ لَكُمْ فَكَيْفَ آسى عَلى قَوْمٍ كافِرِينَ ﴿۹۳﴾
شعیب از آنان روی برتافت و [با خود] گفت: ای قوم من، پیامهای صاحب‌اختیارم را به شما رسانیدم(1) و برای شما خیرخواهی کردم؛ اکنون چگونه بر [هلاک] انکارورزانی [خیره‌سر] اندوهگین شوم؟
سوره اعراف (7) آیه 93
صفحه
162
سوره
اعراف (7)
آیه
93
1
پیامی را که شعیب تبلیغ می‌کرد، در آیه 84 هود(11) ملاحظه فرمایید.
وَ ما أَرْسَلْنا فِي قَرْيَةٍ مِنْ نَبِيٍّ إِلاَّ أَخَذْنا أَهْلَها بِالْبَأْساءِ وَ الضَّرَّاءِ لَعَلَّهُمْ يَضَّرَّعُونَ ﴿۹۴﴾
هیچ پیامبری را به شهری نفرستادیم، مگر اینکه اهل آن را به سختی و گزند گرفتار کردیم، بسا که زاری کنند(1) [و به درگاه ما بازآیند].
سوره اعراف (7) آیه 94
صفحه
162
سوره
اعراف (7)
آیه
94
1
«یضّرّعون» فعل مضارع از باب تفعّل است و در اصل «یتضرّعون» می‌باشد که «تاء» در «ضاد» ادغام شده است.
ثُمَّ بَدَّلْنا مَكانَ السَّيِّئَةِ الْحَسَنَةَ حَتَّى عَفَوْا وَ قالُوا قَدْ مَسَّ آباءَنَا الضَّرَّاءُ وَ السَّرَّاءُ فَأَخَذْناهُمْ بَغْتَةً وَ هُمْ لا يَشْعُرُونَ ﴿۹۵﴾
[آنگاه] دشواری[های آنان] را به رفاه بدل کردیم تا آنکه به فراوانی و نعمت رسیدند و گفتند: پدران ما نیز گزند و آسایش داشتند [این گردش روزگار است نه آزمایش خدا]، آنگاه در حال غفلتشان ناگهان آنان را [به کیفر گناهشان] گرفتیم(1).
سوره اعراف (7) آیه 95
صفحه
162
سوره
اعراف (7)
آیه
95
1
برای روشن‌تر شدن معنی و مفهوم این آیه، به آیات 42-45 انعام(6) و 74-77 مؤمنون(23) توجّه فرمایید.