أَ هؤُلاءِ الَّذِينَ أَقْسَمْتُمْ لا يَنالُهُمُ اللَّهُ بِرَحْمَةٍ ادْخُلُوا الْجَنَّةَ لا خَوْفٌ عَلَيْكُمْ وَ لا أَنْتُمْ تَحْزَنُونَ ﴿۴۹﴾
آیا این [منتظران بهشت] همانانی نیستند که سوگند یاد می‌کردید خدا هیچ رحمتی نصیبشان نخواهد کرد؟! [آنگاه به همین مؤمنانِ در انتظار بهشت گویند:] داخل بهشت شوید که ترس و اندوهی نخواهید داشت(1).
سوره اعراف (7) آیه 49
صفحه
156
سوره
اعراف (7)
آیه
49
1
به آیات 27 و 28 فجر(89) هم توجّه فرمایید.
وَ نادى أَصْحابُ النَّارِ أَصْحابَ الْجَنَّةِ أَنْ أَفِيضُوا عَلَيْنا مِنَ الْماءِ أَوْ مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ قالُوا إِنَّ اللَّهَ حَرَّمَهُما عَلَى الْكافِرِينَ ﴿۵۰﴾
دوزخیان، بهشتیان را آواز دهند که: جرعه‌ای آب یا از آنچه خدا روزی شما کرده است ما را هم بهره‌مند کنید؛ پاسخ دهند: خدا آنها را بر انکارورزان روا نداشته است(1)
سوره اعراف (7) آیه 50
صفحه
156
سوره
اعراف (7)
آیه
50
1
مفهوم آیه به بیان دیگر و توضیح بیشتر را در آیه 13 حدید(57) ملاحظه فرمایید.
الَّذِينَ اتَّخَذُوا دِينَهُمْ لَهْواً وَ لَعِباً وَ غَرَّتْهُمُ الْحَياةُ الدُّنْيا فَالْيَوْمَ نَنْساهُمْ كَما نَسُوا لِقاءَ يَوْمِهِمْ هذا وَ ما كانُوا بِآياتِنا يَجْحَدُونَ ﴿۵۱﴾
[همان] کسانی که دین خویش را به سرگرمی و بازیچه گرفتند و زندگی دنیا فریبشان داد؛ امروز آنان را به فراموشی سپاریم، همان‌گونه که آنان دیدار امروزشان را به فراموشی سپردند(1) و آیات ما را دانسته انکار می‌کردند(2).
سوره اعراف (7) آیه 51
صفحه
156
سوره
اعراف (7)
آیه
51
1
مفهوم آیه، به بیان دیگر در آیات 126 طه(20) و 19 حشر(59) آمده است.
2
به نیمه اوّل آیه 14 نمل(27) توجّه فرمایید.
وَ لَقَدْ جِئْناهُمْ بِكِتابٍ فَصَّلْناهُ عَلى عِلْمٍ هُدىً وَ رَحْمَةً لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ ﴿۵۲﴾
برای آنان کتابی آوردیم که با آگاهی آن را به وضوح بیان کرده‌ایم که برای گروهی که ایمان می‌آورند، هدایت و رحمتی است.
سوره اعراف (7) آیه 52
صفحه
157
سوره
اعراف (7)
آیه
52
هَلْ يَنْظُرُونَ إِلاَّ تَأْوِيلَهُ يَوْمَ يَأْتِي تَأْوِيلُهُ يَقُولُ الَّذِينَ نَسُوهُ مِنْ قَبْلُ قَدْ جاءَتْ رُسُلُ رَبِّنا بِالْحَقِّ فَهَلْ لَنا مِنْ شُفَعاءَ فَيَشْفَعُوا لَنا أَوْ نُرَدُّ فَنَعْمَلَ غَيْرَ الَّذِي كُنَّا نَعْمَلُ قَدْ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ وَ ضَلَّ عَنْهُمْ ما كانُوا يَفْتَرُونَ ﴿۵۳﴾
آیا جز تحقّق [انذارهای قرآن] را انتظار می‌برند؟ آن روز که [با حدوث رستاخیز] تحقّق آن فرا رسد، کسانی که قبلاً آن را به فراموشی سپرده بودند، خواهند گفت: رسولانِ پروردگارمان حق را آوردند؛ آیا شفیعانی داریم که به کمک ما برخیزند، یا ممکن است که [به دنیا] بازگردانده شویم تا رفتاری جز آنچه داشتیم داشته باشیم(1)؟ بی‌گمان خود را به زیان انداختند و بتهایی که به باطل عَلَم می‌کردند از نظرشان ناپدید گشت(2).
سوره اعراف (7) آیه 53
صفحه
157
سوره
اعراف (7)
آیه
53
1
درخواست گنهکاران در قیامت برای بازگشت به دنیا و جبران مافات در آیات 100 مؤمنون(23) و 37 فاطر(35) و آیات دیگر نیز آمده است.
2
در این رابطه به آیه 94 انعام(6) توجّه فرمایید.
إِنَّ رَبَّكُمُ اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوى عَلَى الْعَرْشِ يُغْشِي اللَّيْلَ النَّهارَ يَطْلُبُهُ حَثِيثاً وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ وَ النُّجُومَ مُسَخَّراتٍ بِأَمْرِهِ أَلا لَهُ الْخَلْقُ وَ الْأَمْرُ تَبارَكَ اللَّهُ رَبُّ الْعالَمِينَ ﴿۵۴﴾
صاحب‌اختیار شما خداست که آسمانها و زمین را طی شش دوران(1) آفرید، آنگاه بر عرش [تدبیر] مستقر گشت؛ روز را به [پرده] شب - که شتابان در پی آن است - می‌پوشاند، و خورشید و ماه و ستارگان را [آفرید] که به فرمان او [برای شما] آماده خدمتند؛ آگاه باشید که آفرینش و تدبیر [جهان] ویژه اوست؛ منشأ برکات است خدایی که صاحب‌اختیار جهانیان است.
سوره اعراف (7) آیه 54
صفحه
157
سوره
اعراف (7)
آیه
54
1
واژه «ایام» جمع «یوم» برخلاف «نهار» که فقط به معنی «روز» در برابر «لیل» به معنی شب می‌باشد، در قرآن به معنی مرحله و دوره زمانی نیز به کار رفته؛ به آیات 47 حج(22) و 4 معارج(70) توجّه فرمایید.
ادْعُوا رَبَّكُمْ تَضَرُّعاً وَ خُفْيَةً إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ ﴿۵۵﴾
صاحب‌اختیار خویش را به زاری و در نهان [به نیایش] بخوانید(1)، [و از تجاوز دست بردارید] که او متجاوزان را دوست ندارد.
سوره اعراف (7) آیه 55
صفحه
157
سوره
اعراف (7)
آیه
55
1
قید «در نهان» نشان می‌دهد که تضرّع در حضور مردم را خدا دوست ندارد و این کار نوعی تظاهر است. مصداق تضرّع در نهان را در مورد زکریای نبی در آیات 3-6 مریم(19) ملاحظه فرمایید.
وَ لا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاحِها وَ ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ ﴿۵۶﴾
و در زمین پس از اصلاحش تبهکاری نکنید و خدای را با ترس و امید [به نیایش] بخوانید، که رحمت خدا به نیکوکاران نزدیک است(1).
سوره اعراف (7) آیه 56
صفحه
157
سوره
اعراف (7)
آیه
56
1
به آیات 186 بقره(2) ، 53 زمر(39) و 16 ق(50) توجّه فرمایید.
وَ هُوَ الَّذِي يُرْسِلُ الرِّياحَ بُشْراً بَيْنَ يَدَيْ رَحْمَتِهِ حَتَّى إِذا أَقَلَّتْ سَحاباً ثِقالاً سُقْناهُ لِبَلَدٍ مَيِّتٍ فَأَنْزَلْنا بِهِ الْماءَ فَأَخْرَجْنا بِهِ مِنْ كُلِّ الثَّمَراتِ كَذلِكَ نُخْرِجُ الْمَوْتى لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ ﴿۵۷﴾
اوست که پیش از [بارانِ] رحمتش بادها را بشارت آور(1) می‌فرستد، تا آنگاه که ابری گرانبار را حمل کنند، آن را به سرزمین[های] خزان‌زده و خشک روان سازیم و بدان باران را فروفرستیم و همه میوه‌ها را با آن [از دل خاک] پدید آوریم؛ مردگان را نیز همین گونه [از خاک] خارج کنیم، بسا که [به این مثلها] پند پذیرید(2).
سوره اعراف (7) آیه 57
صفحه
157
سوره
اعراف (7)
آیه
57
1
بُشر: جمع بشیر: بشارت‌دهنده.
2
اصل واژه «تَذَکرون»، «تَتَذَکرون» است.
وَ الْبَلَدُ الطَّيِّبُ يَخْرُجُ نَباتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَ الَّذِي خَبُثَ لا يَخْرُجُ إِلاَّ نَكِداً كَذلِكَ نُصَرِّفُ الْآياتِ لِقَوْمٍ يَشْكُرُونَ ﴿۵۸﴾
سرزمین [مناسب و] پاک، گیاهش به قانونمندی صاحب‌اختیارش می‌روید، و زمین شوره زار [گیاهش] جز اندک [و هرزه] سر نزند؛ آیات را این گونه [در مثالها و تشبیهاتِ] مختلف برای سپاسگزاران بیان می‌کنیم.
سوره اعراف (7) آیه 58
صفحه
158
سوره
اعراف (7)
آیه
58