اللَّهُ الَّذِي سَخَّرَ لَكُمُ الْبَحْرَ لِتَجْرِيَ الْفُلْكُ فِيهِ بِأَمْرِهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ﴿۱۲﴾
خداست که دریاها را در خدمت شما گماشت تا کشتیها به فرمانش در آن روان شوند و از افزون‌بخشی او [روزی] بجویید، بسا که سپاس دارید(1).499
جاثیه (45)
12
شکر مراحل ذهنی و زبانی و عملی دارد. شکر عملی بهره‌برداری درست از نعمت در مسیری است که صاحب نعمت توصیه کرده است. اصل شکر عملی است: اعملوا ءال داود شکرا و قلیل من عبادی الشکور 13 سبأ(34).
وَ سَخَّرَ لَكُمْ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ جَمِيعاً مِنْهُ إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ ﴿۱۳﴾
آنچه در آسمانها و زمین است از [رحمت] خویش در خدمت شما گماشت؛ که در این [امر] برای اندیشمندان نشانه‌هایی است.499
جاثیه (45)
13
قُلْ لِلَّذِينَ آمَنُوا يَغْفِرُوا لِلَّذِينَ لا يَرْجُونَ أَيَّامَ اللَّهِ لِيَجْزِيَ قَوْماً بِما كانُوا يَكْسِبُونَ ﴿۱۴﴾
به مؤمنان بگو: از کسانی که از روزهای [انعام و انتقام] خدا امید [و بیمی] ندارند، درگذرند(1) تا [خدا به موقع خود، هر] گروهی را در برابر دستاوردشان سزا دهد(2).500
جاثیه (45)
14
فعل مضارع «یغفروا» مجزوم به لام امر محذوف است و در اصل «لِیغفروا» بوده است.
برای روشن‌تر شدن، به آیات 11 و 12 مزمل(73) و 42 معارج(70) توجّه فرمایید.
مَنْ عَمِلَ صالِحاً فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ أَساءَ فَعَلَيْها ثُمَّ إِلى رَبِّكُمْ تُرْجَعُونَ ﴿۱۵﴾
هر که به شایستگی عمل کند، به سود خود و هر که بدی کند، به ضرر خویش کرده است(1)؛ آنگاه [برای محاسبه و جزا] به پیشگاه صاحب‌اختیارتان بازگردانده می‌شوید.500
جاثیه (45)
15
معنی و مفهوم این عبارت به بیان دیگری در نیمه اوّل آیه 7 اسراء(17) و آیه 44 روم(30) آمده است.
وَ لَقَدْ آتَيْنا بَنِي إِسْرائِيلَ الْكِتابَ وَ الْحُكْمَ وَ النُّبُوَّةَ وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّيِّباتِ وَ فَضَّلْناهُمْ عَلَى الْعالَمِينَ ﴿۱۶﴾
به [افرادی از] دودمان یعقوب(1) کتاب و دانشِ توأم با بینش و پیامبری(2) عطا کردیم و از نعمتهای پاکیزه روزیشان دادیم و آنان را [به موهبت توحید] بر مردم زمانه برتری بخشیدیم؛500
جاثیه (45)
16
به زیرنویس اوّل آیه 83 بقره(2) و نیز زیرنویس آیه 105 اعراف(7) مراجعه فرمایید.
برای نمونه مصادیق و جایگاه اجتماعی کسانی که به آنان «کتاب و حُکم و نبوّت» عطا شده، به آیه 79 و 80 آل‌عمران(3) و زیرنویس‌های مربوط مراجعه فرمایید.
وَ آتَيْناهُمْ بَيِّناتٍ مِنَ الْأَمْرِ فَمَا اخْتَلَفُوا إِلاَّ مِنْ بَعْدِ ما جاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْياً بَيْنَهُمْ إِنَّ رَبَّكَ يَقْضِي بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ فِيما كانُوا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ ﴿۱۷﴾
و در امر [دین]، آیات روشنی در اختیارشان قرار دادیم؛ ولی آنان آگاهانه با انگیزه حسد و برتری‌خواهی که بینشان بود، اختلاف ورزیدند(1)؛ البته صاحب‌اختیارت روز رستاخیز در موارد اختلافشان میان آنان داوری خواهد کرد.500
جاثیه (45)
17
مجازاتشان را در آیه 159 بقره(2) ملاحظه فرمایید.
ثُمَّ جَعَلْناكَ عَلى شَرِيعَةٍ مِنَ الْأَمْرِ فَاتَّبِعْها وَ لا تَتَّبِعْ أَهْواءَ الَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ ﴿۱۸﴾
آنگاه تو را بر طریقی [روشن و کامل] از امر [دین] قرار دادیم؛ پیرو همان راه باش و هوسهای نادانان را پیروی مکن.500
جاثیه (45)
18
إِنَّهُمْ لَنْ يُغْنُوا عَنْكَ مِنَ اللَّهِ شَيْئاً وَ إِنَّ الظَّالِمِينَ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ وَ اللَّهُ وَلِيُّ الْمُتَّقِينَ ﴿۱۹﴾
آنان در برابر خدا هیچ اثری برای تو ندارند؛ ستمگران کارساز یکدیگرند، و خدا کارساز پرواپیشگان است.500
جاثیه (45)
19
هذا بَصائِرُ لِلنَّاسِ وَ هُدىً وَ رَحْمَةٌ لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ ﴿۲۰﴾
این [قرآن موجبات] بصیرت است برای مردم و هدایت و رحمتی است برای اهل یقین.500
جاثیه (45)
20
أَمْ حَسِبَ الَّذِينَ اجْتَرَحُوا السَّيِّئاتِ أَنْ نَجْعَلَهُمْ كَالَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَواءً مَحْياهُمْ وَ مَماتُهُمْ ساءَ ما يَحْكُمُونَ ﴿۲۱﴾
مگر کسانی که مرتکب اعمال ناشایسته شدند، پنداشته‌اند که همطراز مؤمنانِ نیک‌رفتار قرارشان می‌دهیم، به گونه‌ای که زندگی و مرگشان [با آنان] یکسان باشد؟ [به راستی] داوری بدی می‌کنند(1).500
جاثیه (45)
21
مفهوم آیه به بیان دیگر در آیات 28 ص(38) و 35 قلم(68) آمده است؛ ضمناً تفاوت زندگی آنان را در آیه 124 طه(20) و تفاوت مرگشان را در آیه 27 محمّد(47) از یک طرف و آیات 32 نحل(16) ، 103 انبیاء(21) و 30 فصلت(41) از طرف دیگر ملاحظه فرمایید.