لكِنِ اللَّهُ يَشْهَدُ بِما أَنْزَلَ إِلَيْكَ أَنْزَلَهُ بِعِلْمِهِ وَ الْمَلائِكَةُ يَشْهَدُونَ وَ كَفى بِاللَّهِ شَهِيداً ﴿۱۶۶﴾
[معاندین، وحی تو را انکار میکنند] ولی خدا بر [حقیقت] آنچه بر تو نازل کرده که مبتنی بر علم اوست، گواهی میدهد و فرشتگان [نیز] گواهند؛ و خدا به عنوان گواه کافی است.104
نساء (4)
166
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ صَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ قَدْ ضَلُّوا ضَلالاً بَعِيداً ﴿۱۶۷﴾
کسانی که به راه انکار رفتند و [مردم را] از راه خدا بازداشتند(1)، در گمراهی بیپایانی افتادهاند.104
نساء (4)
167
نمونههای «صد عن سبیل اللّه » را در آیات 168 آلعمران(3) ، 18 احزاب(33) و نیمه دوّم آیه 81 توبه(9) ملاحظه فرمایید.
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ ظَلَمُوا لَمْ يَكُنِ اللَّهُ لِيَغْفِرَ لَهُمْ وَ لا لِيَهْدِيَهُمْ طَرِيقاً ﴿۱۶۸﴾
کسانی که انکار ورزیدند و مرتکب ظلم شدند [و بازنگشتند(1)]، خدا بر آن نیست که بیامرزدشان و به راهی هدایتشان کند؛104
نساء (4)
168
برای توجیه افزوده به آیات 153 اعراف(7) ، 82 طه(20) و 53 زمر(39) توجّه فرمایید.
إِلاَّ طَرِيقَ جَهَنَّمَ خالِدِينَ فِيها أَبَداً وَ كانَ ذلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيراً ﴿۱۶۹﴾
جز راه دوزخ که جاودانه در آن به سر برند؛ و این بر خدا آسان است.104
نساء (4)
169
يا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جاءَكُمُ الرَّسُولُ بِالْحَقِّ مِنْ رَبِّكُمْ فَآمِنُوا خَيْراً لَكُمْ وَ إِنْ تَكْفُرُوا فَإِنَّ لِلَّهِ ما فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ كانَ اللَّهُ عَلِيماً حَكِيماً ﴿۱۷۰﴾
ای مردم، اینک رسول [گفتارِ] حق را از جانب صاحباختیارتان برای شما آورده است، ایمان بیاورید تا به سود شما باشد؛ و اگر انکار کنید، [خدا از اطاعت شما بینیاز است که] هر چه در آسمانها و زمین است متعلّق به اوست؛ و خدا دانایی است فرزانه.104
نساء (4)
170
يا أَهْلَ الْكِتابِ لا تَغْلُوا فِي دِينِكُمْ وَ لا تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ إِلاَّ الْحَقَّ إِنَّمَا الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ رَسُولُ اللَّهِ وَ كَلِمَتُهُ أَلْقاها إِلى مَرْيَمَ وَ رُوحٌ مِنْهُ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ وَ لا تَقُولُوا ثَلاثَةٌ انْتَهُوا خَيْراً لَكُمْ إِنَّمَا اللَّهُ إِلهٌ واحِدٌ سُبْحانَهُ أَنْ يَكُونَ لَهُ وَلَدٌ لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ كَفى بِاللَّهِ وَكِيلاً ﴿۱۷۱﴾
ای اهلکتاب، در دینِ خویش گزافه نگویید(1) و درباره خدا جز حق نگویید؛ عیسی مسیح فرزند مریم، فقط رسول و مخلوق(2) خداست که به مریم القا کرد و رحمتی است از جانب خدا، پس به خدا و رسولانش ایمان آورید؛ و به سه گانگی [خدا] قائل نشوید(3)؛ [از این گفتار] بازایستید به سود شما است؛ خدا معبودی است یگانه؛ منزّه است از اینکه فرزندی داشته باشد، هر چه در آسمانها و زمین است متعلّق به اوست؛ و خدا به عنوان کارگزار کافی است.105
نساء (4)
171
به بخش ابتدایی آیات 17 و 72 مائده(5) و نیز آیات 30 و 31 توبه(9) توجّه فرمایید.
«کلمه» در قرآن به معنی مخلوق نیز به کار رفته است؛ به آیات 109 کهف(18) و 27 لقمان(31) توجّه فرمایید؛ در این دو آیه به صورت «کلمات» (جمع کلمه) به معنی مخلوقات آمده است.
سهگانه پدر خدا، پسر (عیسی) و روح القدس؛ موضوع تثلیث در آیات 73 مائده(5) و 30 توبه(9) هم مطرح شده است و برائت عیسی مسیح(ع) از این باور شرکآلود، در آیات 116 و 117 مائده(5) بیان گردیده است.
لَنْ يَسْتَنْكِفَ الْمَسِيحُ أَنْ يَكُونَ عَبْداً لِلَّهِ وَ لاَ الْمَلائِكَةُ الْمُقَرَّبُونَ وَ مَنْ يَسْتَنْكِفْ عَنْ عِبادَتِهِ وَ يَسْتَكْبِرْ فَسَيَحْشُرُهُمْ إِلَيْهِ جَمِيعاً ﴿۱۷۲﴾
هرگز مسیح و فرشتگان مقرّب(1) از بندگی خدا استنکاف ندارند؛ و آنان که از بندگی او استنکاف و تکبّر ورزند، [خدا] همه آنان را [روز رستاخیز] به پیشگاه خود احضار(2) خواهد کرد؛105
نساء (4)
172
ذکر فرشتگان در اینجا به منظور ردّ عقاید کفّار مکه نیز هست؛ زیرا آنان فرشتگان را دختران خدا و جزئی از خدا میدانستند به آیات 15 و 16 زخرف(43) ، 57 نحل(16) ، 39 طور(52) و 21 نجم(53) توجّه فرمایید.
برای توجیه ترجمه «حشر» به بخش آخر آیه 61 قصص(28) مراجعه فرمایید.
فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ فَيُوَفِّيهِمْ أُجُورَهُمْ وَ يَزِيدُهُمْ مِنْ فَضْلِهِ وَ أَمَّا الَّذِينَ اسْتَنْكَفُوا وَ اسْتَكْبَرُوا فَيُعَذِّبُهُمْ عَذاباً أَلِيماً وَ لا يَجِدُونَ لَهُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلِيًّا وَ لا نَصِيراً ﴿۱۷۳﴾
و پاداش مؤمنانِ نیکرفتار را به طور کامل خواهد داد و از افزونبخشی خود بر [پاداش] آنان میافزاید؛ و کسانی را که [از بندگی خدا] استنکاف و تکبّر ورزیدهاند، به مجازاتی دردناک دچار خواهد کرد، و آنان در برابر خدا برای خود کارساز و یاوری نخواهند یافت.105
نساء (4)
173
يا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جاءَكُمْ بُرْهانٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَ أَنْزَلْنا إِلَيْكُمْ نُوراً مُبِيناً ﴿۱۷۴﴾
ای مردم، برهان آشکاری از جانب صاحباختیارتان برای شما رسید و نوری آشکار به سوی شما نازل کردهایم(1).105
نساء (4)
174
منظور از نور آشکار، قرآن است؛ به بخش پایانی آیات 52 شوری(42) و 157 اعراف(7) توجّه فرمایید.
فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ اعْتَصَمُوا بِهِ فَسَيُدْخِلُهُمْ فِي رَحْمَةٍ مِنْهُ وَ فَضْلٍ وَ يَهْدِيهِمْ إِلَيْهِ صِراطاً مُسْتَقِيماً ﴿۱۷۵﴾
امّا کسانی که به خدا ایمان آوردند و به [کتاب] او چنگ زدند، در رحمت و افزونبخشی خویش واردشان خواهد ساخت و آنان را به راهی راست(1) به سوی خویش هدایت خواهد کرد.105
نساء (4)
175
برای شناخت بهتر راه راست به زیرنویس آیه 153 انعام(6) مراجعه فرمایید.