وَ لِلَّهِ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ كانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ مُحِيطاً ﴿۱۲۶﴾
هر چه در آسمانها و زمین است متعلّق به خداست؛ و خدا بر هر چیزی احاطه دارد.98
نساء (4)
126
وَ يَسْتَفْتُونَكَ فِي النِّساءِ قُلِ اللَّهُ يُفْتِيكُمْ فِيهِنَّ وَ ما يُتْلى عَلَيْكُمْ فِي الْكِتابِ فِي يَتامَى النِّساءِ اللاَّتِي لا تُؤْتُونَهُنَّ ما كُتِبَ لَهُنَّ وَ تَرْغَبُونَ أَنْ تَنْكِحُوهُنَّ وَ الْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الْوِلْدانِ وَ أَنْ تَقُومُوا لِلْيَتامى بِالْقِسْطِ وَ ما تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ كانَ بِهِ عَلِيماً ﴿۱۲۷﴾
از تو درباره زنان نظر می‌خواهند؛ بگو: خدا در مورد آنان برای شما نظر می‌دهد، و نیز در مورد مطالبی [در این زمینه] که در قرآن بر شما تلاوت می‌شود(1)، [به خصوص] در مورد دختران یتیمی(2) که مهریه و میراث مقرّرشان را نمی‌پردازید و تمایل به ازدواج آنان دارید(3) و نیز در مورد کودکان تحت فشار و مقهور، و اینکه با یتیمان [به طور کلی] به عدالت رفتار کنید(4)؛ و [آگاه باشید که] هر اقدام نیکویی به عمل آورید، خدا از آن آگاه است.98
نساء (4)
127
در آیات 3 به بعد و نیز آیات 128-130 نساء(همین سوره) و همچنین حدود 20 آیه مختلف در سوره بقره(2).
یتامی النساء از باب اضافه صفت به موصوف است.
«ترغبون» اگر با «الی یا فی» متعدی شود، به معنای تمایل است، و اگر با «عن» متعدی شود، به معنی عدم تمایل است؛ در این آیه هیچ یک از این حروف وجود ندارد، ولی این آیه متعرض همان مسأله‌ای است که در آیه 3 نساء(همین سوره) مطرح شده و هشدار می‌دهد که تمایل شما به ازدواج با دختر یتیم، مجوزی برای تصاحب اموالش نیست؛ لذا در اینجا باید گفت: «الی» در تقدیر است؛ به زیرنویس اوّل آیه 3 سوره نساء(همین سوره) هم توجّه فرمایید.
به آیات 220 بقره(2) و 9 ضحی(93) توجّه فرمایید.
وَ إِنِ امْرَأَةٌ خافَتْ مِنْ بَعْلِها نُشُوزاً أَوْ إِعْراضاً فَلا جُناحَ عَلَيْهِما أَنْ يُصْلِحا بَيْنَهُما صُلْحاً وَ الصُّلْحُ خَيْرٌ وَ أُحْضِرَتِ الْأَنْفُسُ الشُّحَّ وَ إِنْ تُحْسِنُوا وَ تَتَّقُوا فَإِنَّ اللَّهَ كانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبِيراً ﴿۱۲۸﴾
اگر زنی از بی‌توجهی و رویگردانی شوهرش ترس داشت، ایرادی بر آنان نیست که [با پاره‌ای گذشتها] میان خود به گونه‌ای آشتی و سازش برقرار کنند؛ که سازش [با گذشت از برخی از حقوق] بهتر [از جدایی] است؛ نفوس در معرض بخل [و فرومایگی] قرار گرفته است [که اختلاف به سازش نمی‌انجامد(1)]؛ و اگر نیکویی و پروا کنید، محقّقاً خدا از آنچه می‌کنید آگاه است.99
نساء (4)
128
به بخش انتهایی آیه 9 حشر(59) توجّه فرمایید.
وَ لَنْ تَسْتَطِيعُوا أَنْ تَعْدِلُوا بَيْنَ النِّساءِ وَ لَوْ حَرَصْتُمْ فَلا تَمِيلُوا كُلَّ الْمَيْلِ فَتَذَرُوها كَالْمُعَلَّقَةِ وَ إِنْ تُصْلِحُوا وَ تَتَّقُوا فَإِنَّ اللَّهَ كانَ غَفُوراً رَحِيماً ﴿۱۲۹﴾
هرگز نمی‌توانید میان زنان [از همه جهات] به عدالت رفتار کنید، هرچند که مصرّ باشید؛ پس [لااقل از یکی] به تمامی دوری نکنید که او را بلاتکلیف رها سازید(1)؛ و اگر سازش و پرهیزکاری کنید، [بدانید که] خدا آمرزگاری است مهربان.99
نساء (4)
129
فعل «وذر» به معنی ترک کردن و رها کردن چیزی است و فقط در صیغه مضارع و امر استعمال دارد و در مواردی که به فعل ماضی نیاز باشد از فعل «ت ر ک» استفاده می‌شود.
وَ إِنْ يَتَفَرَّقا يُغْنِ اللَّهُ كُلاًّ مِنْ سَعَتِهِ وَ كانَ اللَّهُ واسِعاً حَكِيماً ﴿۱۳۰﴾
اگر متارکه بین آنان [اجتناب ناپذیر] شد، [هیچ کدام خود را باخته تصوّر نکنند که] خدا هر یک را به توان خویش بی‌نیاز خواهد کرد، که خدا فراخی‌بخش و فرزانه است.99
نساء (4)
130
وَ لِلَّهِ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ لَقَدْ وَصَّيْنَا الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَ إِيَّاكُمْ أَنِ اتَّقُوا اللَّهَ وَ إِنْ تَكْفُرُوا فَإِنَّ لِلَّهِ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ كانَ اللَّهُ غَنِيًّا حَمِيداً ﴿۱۳۱﴾
هر چه در آسمانها و زمین است متعلّق به خداست، به شما و آنان که قبل از شما اهل‌کتاب بودند، سفارش کردیم که در برابر خدا پروا کنید(1)؛ و اگر انکار ورزید [به خود زیان رسانده‌اید]؛ هر چه در آسمانها و زمین است متعلّق به خداست؛ و خدا بی‌نیاز و شایسته ستایش است.99
نساء (4)
131
تقوی همان نیروی تسلّط بر نفس و کنترل آن در برابر تمایلات نفس است. معنی دقیق تقوی، خویشتن‌بانی است.
وَ لِلَّهِ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ كَفى بِاللَّهِ وَكِيلاً ﴿۱۳۲﴾
هر چه در آسمانها و زمین است متعلّق به خداست؛ و خدا به عنوان کارگزار کافی است.99
نساء (4)
132
إِنْ يَشَأْ يُذْهِبْكُمْ أَيُّهَا النَّاسُ وَ يَأْتِ بِآخَرِينَ وَ كانَ اللَّهُ عَلى ذلِكَ قَدِيراً ﴿۱۳۳﴾
ای مردم، اگر [خدا] بخواهد، شما را [از میان] می‌برد و افراد دیگری را می‌آورد(1)؛ و خدا بر این کار تواناست.99
نساء (4)
133
مفهوم آیه به بیان دیگر در آیات 133 انعام(6) و 19 و 20 ابراهیم(14) آمده است.
مَنْ كانَ يُرِيدُ ثَوابَ الدُّنْيا فَعِنْدَ اللَّهِ ثَوابُ الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ وَ كانَ اللَّهُ سَمِيعاً بَصِيراً ﴿۱۳۴﴾
هر که [فقط] پاداش دنیا را می‌خواهد، [بداند که] پاداش دنیا و آخرت در اختیار خداست(1)؛ و خدا شنوا و بیناست.99
نساء (4)
134
به آیه 7 روم(30) توجّه فرمایید.
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ بِالْقِسْطِ شُهَداءَ لِلَّهِ وَ لَوْ عَلى أَنْفُسِكُمْ أَوِ الْوالِدَيْنِ وَ الْأَقْرَبِينَ إِنْ يَكُنْ غَنِيًّا أَوْ فَقِيراً فَاللَّهُ أَوْلى بِهِما فَلا تَتَّبِعُوا الْهَوى أَنْ تَعْدِلُوا وَ إِنْ تَلْوُوا أَوْ تُعْرِضُوا فَإِنَّ اللَّهَ كانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبِيراً ﴿۱۳۵﴾
ای ایمان‌آوردگان، همواره برای عدالت ایستاده باشید و برای خدا گواهی دهید، هرچند که به زیان خودتان یا پدر و مادر و نزدیکان[تان] باشد؛ خواه [طرف مورد شهادت] بی‌نیاز باشد یا نیازمند، [در هر حال] خدا نسبت به [رعایت حال] فقیر و غنی(1) سزاوارتر است؛ پس پیرو هوای نفس مباشید، که از عدالت بازمی‌مانید؛ و اگر [شهادت را] تحریف یا [از ادای آن] روی گردانید، محقّقاً خدا از آنچه می‌کنید آگاه است(2).100
نساء (4)
135
ضمیر تثنیه به فقیر و غنی بازمی‌گردد.
معنی و مفهوم این آیه به بیان دیگر در آیه 8 مائده(5) آمده است.