ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً رَجُلاً فِيهِ شُرَكاءُ مُتَشاكِسُونَ وَ رَجُلاً سَلَماً لِرَجُلٍ هَلْ يَسْتَوِيانِ مَثَلاً الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لا يَعْلَمُونَ ﴿۲۹﴾
خدا [برای مقایسه شرک و توحید] مردی را به مثل آورده است که چند ارباب ناهماهنگ، در [حاکمیت بر] او شریک باشند، در مقایسه با مردی که زیر فرمان یک تن باشد؛ آیا این دو از نظر موقعیت یکسانند(1)؟! ستایش خاصّ خداست، ولی بیشترشان نمی‌دانند.461
زمر (39)
29
نتیجه این مثال همان برهان عقلی است که در آیه 22 انبیاء(21) آمده است.
إِنَّكَ مَيِّتٌ وَ إِنَّهُمْ مَيِّتُونَ ﴿۳۰﴾
بی‌گمان تو خواهی مُرد و آنان نیز می‌میرند.461
زمر (39)
30
ثُمَّ إِنَّكُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ عِنْدَ رَبِّكُمْ تَخْتَصِمُونَ ﴿۳۱﴾
آنگاه در روز رستاخیز نزد صاحب‌اختیارتان به جدال خواهید پرداخت(1).461
زمر (39)
31
مثال‌‌های آن را در آیات 166 و 167 بقره(2) ، 96-99 شعراء(26) ، 67 و 68 احزاب(33) ، 27-33 صافات(37) و 27 و 28 ق(50) ملاحظه فرمایید. ضمناً برعکس جهنمیان، قرآن مورد بهشتیان می‌گوید با یکدیگر با صمیمیت و گرمی صحبت می‌کنند؛ به آیات 46 و 47 حجر(15) ، 25-28 طور(52) ، 90 و 91 واقعه(56) توجّه فرمایید.
فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ كَذَبَ عَلَى اللَّهِ وَ كَذَّبَ بِالصِّدْقِ إِذْ جاءَهُ أَ لَيْسَ فِي جَهَنَّمَ مَثْوىً لِلْكافِرِينَ ﴿۳۲﴾
و کیست ستمکارتر از آن که دروغ به خدا نسبت دهد(1) و کلام راست را که به او رسیده است، دروغ شمارد؟ آیا در دوزخ جایگاهی برای انکارورزان نیست؟462
زمر (39)
32
به آیه 79 بقره(2) توجّه فرمایید.
وَ الَّذِي جاءَ بِالصِّدْقِ وَ صَدَّقَ بِهِ أُولئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ ﴿۳۳﴾
امّا آنان که راستی را عرضه و تصدیق کنند، پرواپیشه‌اند.462
زمر (39)
33
لَهُمْ ما يَشاؤُنَ عِنْدَ رَبِّهِمْ ذلِكَ جَزاءُ الْمُحْسِنِينَ ﴿۳۴﴾
هر چه بخواهند نزد صاحب‌اختیارشان دارند؛ پاداش نیکوکاران همین است.462
زمر (39)
34
لِيُكَفِّرَ اللَّهُ عَنْهُمْ أَسْوَأَ الَّذِي عَمِلُوا وَ يَجْزِيَهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ الَّذِي كانُوا يَعْمَلُونَ ﴿۳۵﴾
سرانجام خدا بدترین رفتارشان را از [کارنامه] آنان بزداید و به قیاس بهترین اعمالشان آنان را پاداش دهد.462
زمر (39)
35
أَ لَيْسَ اللَّهُ بِكافٍ عَبْدَهُ وَ يُخَوِّفُونَكَ بِالَّذِينَ مِنْ دُونِهِ وَ مَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَما لَهُ مِنْ هادٍ ﴿۳۶﴾
مگر خدا برای دفاع از بنده‌اش کافی نیست که تو را از غیر خدا می‌ترسانند(1)؛ و هر که را خدا گمراه کند(2)، هیچ راهنمایی نخواهد داشت.462
زمر (39)
36
به آیه 3 طلاق(65) و من یتوکل علی اللّه فهو حسبه توجّه فرمایید.
به آیه 34 غافر(40) کذلک یضل اللّه من هو مسرف مرتاب توجّه فرمایید.
وَ مَنْ يَهْدِ اللَّهُ فَما لَهُ مِنْ مُضِلٍّ أَ لَيْسَ اللَّهُ بِعَزِيزٍ ذِي انْتِقامٍ ﴿۳۷﴾
و هر که را خدا هدایت کند(1)، گمراه کننده‌ای نخواهد داشت؛ آیا خدا فرادست و دادستان نیست؟462
زمر (39)
37
به آیه 27 رعد(13) و یهدی الیه من اناب توجّه فرمایید.
وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ لَيَقُولُنَّ اللَّهُ قُلْ أَ فَرَأَيْتُمْ ما تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ أَرادَنِيَ اللَّهُ بِضُرٍّ هَلْ هُنَّ كاشِفاتُ ضُرِّهِ أَوْ أَرادَنِي بِرَحْمَةٍ هَلْ هُنَّ مُمْسِكاتُ رَحْمَتِهِ قُلْ حَسْبِيَ اللَّهُ عَلَيْهِ يَتَوَكَّلُ الْمُتَوَكِّلُونَ ﴿۳۸﴾
اگر از آنان بپرسی: آسمانها و زمین را چه کسی آفریده است؟ قطعاً می‌گویند خدا؛ بگو: پس به نظر شما اگر خدا گزندی برای من بخواهد، آیا آنچه به جای خدا [به نیایش] می‌خوانید، قادر به برداشتن آن می‌باشند(1)؟ یا اگر خدا رحمتی را برای من اراده کند، آیا آنان می‌توانند بازدارنده‌اش باشند؟ بگو: [حمایت] خدا مرا بس؛ اهل توکل تنها بر او توکل می‌کنند(2).462
زمر (39)
38
به آیه 48 نساء(4) توجّه فرمایید.
برای روشن شدن معنی و مفهوم «توکل»، به زیرنویس آیه 48 احزاب(33) مراجعه فرمایید.