يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهارِ وَ يُولِجُ النَّهارَ فِي اللَّيْلِ وَ سَخَّرَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ كُلٌّ يَجْرِي لِأَجَلٍ مُسَمًّى ذلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ لَهُ الْمُلْكُ وَ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ ما يَمْلِكُونَ مِنْ قِطْمِيرٍ ﴿۱۳﴾
با تغییر تدریجی فصول،] شب را در روز می‌کشاند و روز را در شب، و خورشید و ماه را در خدمت [شما] گماشت(1) که هر یک تا سرآمد معینی روان است(2)؛ این است خدا، صاحب‌اختیار شما که فرمانروایی خاصّ اوست؛ و کسانی که به جای او [آنان را به راز و نیاز] می‌خوانید، کمترین(3) اختیاری [در برابر خدا] ندارند(4).436
فاطر (35)
13
برای توجیه افزوده، به آیات 33 ابراهیم(14) و 12 نحل(16) توجه فرمایید.
به آیات 1 و 2 تکویر(81) توجّه فرمایید.
قطمیر به معنی پوسته نازک روی هسته خرماست و به طوری که راغب گفته، مثلی است برای بیان چیز کم و بی‌ارزش. این کلمه همین یک بار در قرآن به کار رفته است.
اشاره به همان موضوع آیه 116 نساء(4) است..
إِنْ تَدْعُوهُمْ لا يَسْمَعُوا دُعاءَكُمْ وَ لَوْ سَمِعُوا مَا اسْتَجابُوا لَكُمْ وَ يَوْمَ الْقِيامَةِ يَكْفُرُونَ بِشِرْكِكُمْ وَ لا يُنَبِّئُكَ مِثْلُ خَبِيرٍ ﴿۱۴﴾
اگر بخوانیدشان، نمی‌شنوند؛ و به فرض اینکه بشنوند، پاسخ شما را نمی‌دهند(1)؛ و روز رستاخیز بندگی شما را نسبت به خودشان انکار می‌کنند(2)؛ و هیچ کس همچون [خدای] آگاه، تو را [از حقیقت امور] باخبر نخواهد کرد.436
فاطر (35)
14
آیات 109 مائده(5) ، 29 یونس(10) ، 14 رعد(13) و 5 احقاف(46) را ملاحظه نمایید.
به بخش پایانی آیات 28 یونس(10) و 63 قصص(28) و نیز برای روشن‌تر شدن، به آیه 166 بقره(2) توجّه فرمایید.
يا أَيُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَراءُ إِلَى اللَّهِ وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ ﴿۱۵﴾
ای مردم، شما همه نیازمند خدایید؛ و [تنها] خداست که بی‌نیاز و شایسته ستایش است(1).436
فاطر (35)
15
مفهوم آیه به بیان دیگر در آیه 8 ابراهیم(14) آمده است.
إِنْ يَشَأْ يُذْهِبْكُمْ وَ يَأْتِ بِخَلْقٍ جَدِيدٍ ﴿۱۶﴾
اگر بخواهد، شما را [از میان] می‌برد و خلق جدیدی می‌آورد(1)؛436
فاطر (35)
16
مفهوم آیه به بیان دیگر در آیه 133 انعام(6) آمده است.
وَ ما ذلِكَ عَلَى اللَّهِ بِعَزِيزٍ ﴿۱۷﴾
و این [کار] بر خدا دشوار نیست.436
فاطر (35)
17
وَ لا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرى وَ إِنْ تَدْعُ مُثْقَلَةٌ إِلى حِمْلِها لا يُحْمَلْ مِنْهُ شَيْءٌ وَ لَوْ كانَ ذا قُرْبى إِنَّما تُنْذِرُ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَيْبِ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ مَنْ تَزَكَّى فَإِنَّما يَتَزَكَّى لِنَفْسِهِ وَ إِلَى اللَّهِ الْمَصِيرُ ﴿۱۸﴾
هیچ کس بار گناه دیگری را بر عهده نخواهد داشت(1)؛ و اگر گرانباری، کسی را برای [برداشتن] بارش فرا خواند، هیچ بخشی از آن برداشته نخواهد شد، هرچند که خویشاوند باشد(2)؛ تو تنها کسانی را هشدار می‌دهی که در نهان از [مجازاتِ] صاحب‌اختیارشان می‌ترسند(3) و نماز برپا می‌دارند؛ و هر که پاکی ورزد، به سود خویش پاکی می‌ورزد؛ و سرانجام منحصراً در پیشگاه خداست.436
فاطر (35)
18
پاسخ ادّعای انکارورزان است که در آیه 12 عنکبوت(29) آمده است. مفاد این آیه با آیات 25 نحل(16) و 13 عنکبوت(29) تناقضی ندارد، چرا ؟
به آیه 88 شعراء(26) توجّه فرمایید.
مفهوم این بخش از آیه، به بیان دیگر در آیه 11 یس(36) آمده است؛ به زیرنویس مربوط به آن هم توجّه فرمایید.
وَ ما يَسْتَوِي الْأَعْمى وَ الْبَصِيرُ ﴿۱۹﴾
نابینا و بینا برابر نیستند،437
فاطر (35)
19
وَ لاَ الظُّلُماتُ وَ لاَ النُّورُ ﴿۲۰﴾
و نه تاریکیها و نور،437
فاطر (35)
20
وَ لاَ الظِّلُّ وَ لاَ الْحَرُورُ ﴿۲۱﴾
و نه سایه و حرارت آفتاب؛437
فاطر (35)
21
وَ ما يَسْتَوِي الْأَحْياءُ وَ لاَ الْأَمْواتُ إِنَّ اللَّهَ يُسْمِعُ مَنْ يَشاءُ وَ ما أَنْتَ بِمُسْمِعٍ مَنْ فِي الْقُبُورِ ﴿۲۲﴾
و نه هم بیدار [دلان] و خفته [دلان(1)]؛ خدا [حقایق را] به هر که خواهد [و شایسته بداند]، می‌شنواند؛ و تو خفتگان در گورها[ی غفلت] را شنوا نخواهی کرد(2).437
فاطر (35)
22
برای روشن شدن منظور از «احیاء و اموات» به آیه 122 انعام(6) توجّه فرمایید.
به آیه 81 نمل(27) توجّه فرمایید.