اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَيْنَهُما فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوى عَلَى الْعَرْشِ ما لَكُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَلِيٍّ وَ لا شَفِيعٍ أَ فَلا تَتَذَكَّرُونَ ﴿۴﴾
خداست که آسمانها و زمین و مابین آنها را طی شش دوران آفرید، آنگاه بر عرشِ [تدبیر] مستقر گشت؛ جز او کارساز و کمک کاری ندارید؛ آیا پند نمی‌پذیرید؟415
سجده (32)
4
يُدَبِّرُ الْأَمْرَ مِنَ السَّماءِ إِلَى الْأَرْضِ ثُمَّ يَعْرُجُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كانَ مِقْدارُهُ أَلْفَ سَنَةٍ مِمَّا تَعُدُّونَ ﴿۵﴾
امور [جهان] را از آسمان تا زمین سامان می‌بخشد، آنگاه در روزی که مدّت آن به حساب شما هزار سال است، [جهان کنونی پایان یابد(1) و کردارها] به سوی خدا بالا می‌رود(2).415
سجده (32)
5
به آیه 104 انبیاء(21) توجّه فرمایید.
به آیه 123 هود(11) و الیه یرجع الامر کله توجّه فرمایید.
ذلِكَ عالِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهادَةِ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ ﴿۶﴾
این است [وصفِ] دانای نهان و آشکار، فرا دست و مهربان،415
سجده (32)
6
الَّذِي أَحْسَنَ كُلَّ شَيْءٍ خَلَقَهُ وَ بَدَأَ خَلْقَ الْإِنْسانِ مِنْ طِينٍ ﴿۷﴾
همان [خدایی] که هر چه آفرید، نیکو آفرید و آفرینش انسان را از خاک آغاز کرد؛415
سجده (32)
7
ثُمَّ جَعَلَ نَسْلَهُ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ ماءٍ مَهِينٍ ﴿۸﴾
و نژادش را از عصاره آبی بی‌مقدار(1) مقرّر داشت؛415
سجده (32)
8
کلمه «مهین» که در فارسی به عنوان اسم خانمها به کار می‌رود، هیچ گونه ارتباطی با کلمه «مَهین» عربی که در اینجا به کار رفته ندارد. واژه «مهین» در فارسی تشکیل شده از کلمه «مَه» ماه بعلاوه پسوند «ین».
ثُمَّ سَوَّاهُ وَ نَفَخَ فِيهِ مِنْ رُوحِهِ وَ جَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ وَ الْأَفْئِدَةَ قَلِيلاً ما تَشْكُرُونَ ﴿۹﴾
آنگاه او را سامان داد و از روح خویش در او دمید، و برای شما گوش و چشم و دل قرار داد؛ [امّا] عدّه کمی [از شما] سپاس می‌دارید(1).415
سجده (32)
9
معنی و مفهوم این آیه به بیان دیگری در آیه 78 مؤمنون(23) آمده است.
وَ قالُوا أَ إِذا ضَلَلْنا فِي الْأَرْضِ أَ إِنَّا لَفِي خَلْقٍ جَدِيدٍ بَلْ هُمْ بِلِقاءِ رَبِّهِمْ كافِرُونَ ﴿۱۰﴾
[پاره‌ای از مردم] می‌گویند: چگونه وقتی در خاک مستهلک شدیم، آفرینش جدیدی خواهیم یافت؟ حقیقت این است که لقای صاحب‌اختیارشان را انکار می‌کنند.415
سجده (32)
10
قُلْ يَتَوَفَّاكُمْ مَلَكُ الْمَوْتِ الَّذِي وُكِّلَ بِكُمْ ثُمَّ إِلى رَبِّكُمْ تُرْجَعُونَ ﴿۱۱﴾
بگو: فرشته مرگ که بر شما گماشته شده است، جانتان را می‌گیرد(1)، آنگاه به پیشگاه صاحب‌اختیارتان بازگردانده می‌شوید.415
سجده (32)
11
تناقضی با آیات 97 نساء(4) ، 93 انعام(6) و 27 محمّد(47) ندارد؛ زیرا «فرشتگان» که مأمور گرفتن جان انسانها در این آیات معرّفی شده‌اند، تحت فرمان ملک الموت انجام وظیفه می‌کنند؛ و نیز تناقضی با آیات 60 انعام(6) و 42 زمر(39) ندارد؛ زیرا ملک الموت به خواست و فرمان خدا انجام وظیفه می‌کند.
وَ لَوْ تَرى إِذِ الْمُجْرِمُونَ ناكِسُوا رُؤُسِهِمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ رَبَّنا أَبْصَرْنا وَ سَمِعْنا فَارْجِعْنا نَعْمَلْ صالِحاً إِنَّا مُوقِنُونَ ﴿۱۲﴾
کاش بزهکاران را مشاهده می‌کردی آنگاه که در پیشگاه صاحب‌اختیارشان سر به زیرند(1) [و می‌گویند:] صاحب‌اختیارا، دیدیم و شنیدیم، ما را بازگردان تا به شایستگی عمل کنیم(2) که ما به مرحله یقین رسیده‌ایم(3).416
سجده (32)
12
«ناکسوا رءوسهم» در اصل «ناکسون رءوسهم» بوده که نون آن به علّت مضاف بودن حذف شده است.
معنی و مفهوم این آیه، به بیان دیگر در آیه 27 انعام(6) آمده است.
به آیات 10 و 11 ملک(67) توجّه فرمایید.
وَ لَوْ شِئْنا لَآتَيْنا كُلَّ نَفْسٍ هُداها وَ لكِنْ حَقَّ الْقَوْلُ مِنِّي لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّةِ وَ النَّاسِ أَجْمَعِينَ ﴿۱۳﴾
اگر می‌خواستیم، هر کسی را [در مسیر] هدایتش [قرار] می‌دادیم(1)، ولی [به حکمت خود پدیده اختیار را مقرّر داشتیم(2) و بر این اساس] قضای حتمی از جانب من رانده شده است که دوزخ را از جنّ و آدمیان[ی که از اختیار سوء استفاده می‌کنند] انباشته خواهم کرد.416
سجده (32)
13
به آیه 99 یونس(10) توجّه فرمایید.
به آیه 3 انسان(76) توجّه فرمایید.