وَ إِذا أَذَقْنَا النَّاسَ رَحْمَةً فَرِحُوا بِها وَ إِنْ تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ بِما قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ إِذا هُمْ يَقْنَطُونَ ﴿۳۶﴾
و چون رحمتی به مردم بچشانیم، بدان سرمست شوند؛ و اگر به سزای رفتار گذشته خود دچار مصیبتی شوند، [به جای توبه،] به ناگاه [از رحمت خدا] نومید می‌شوند(1).
سوره روم (30) آیه 36
صفحه
408
سوره
روم (30)
آیه
36
1
مفهوم این آیه به بیان دیگر در آیات 12 یونس(10) ، 10 هود(11) و 83 اسراء(17) آمده است.
أَ وَ لَمْ يَرَوْا أَنَّ اللَّهَ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشاءُ وَ يَقْدِرُ إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ ﴿۳۷﴾
مگر ندیده‌اند که خدا روزی را برای هر که بخواهد، فراخی بخشد یا محدود گرداند؟ در این [پدیده] برای باورداران نشانه‌هایی است [از توان و تدبیر خدا].
سوره روم (30) آیه 37
صفحه
408
سوره
روم (30)
آیه
37
فَآتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّهُ وَ الْمِسْكِينَ وَ ابْنَ السَّبِيلِ ذلِكَ خَيْرٌ لِلَّذِينَ يُرِيدُونَ وَجْهَ اللَّهِ وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ﴿۳۸﴾
از این روی حقوق خویشاوند و بینوا و درراه مانده را بپرداز(1)، که این [کار] برای کسانی که خشنودی خدا را می‌خواهند، بهتر است و ایشان رستگارند(2).
سوره روم (30) آیه 38
صفحه
408
سوره
روم (30)
آیه
38
1
با توجّه به تبصره‌ای که در آیه 26 اسراء(17) آمده است.
2
به آیات 18-21 لیل(92) توجّه فرمایید.
وَ ما آتَيْتُمْ مِنْ رِباً لِيَرْبُوَا فِي أَمْوالِ النَّاسِ فَلا يَرْبُوا عِنْدَ اللَّهِ وَ ما آتَيْتُمْ مِنْ زَكاةٍ تُرِيدُونَ وَجْهَ اللَّهِ فَأُولئِكَ هُمُ الْمُضْعِفُونَ ﴿۳۹﴾
آنچه اضافی [به رسم هدیه] می‌پردازید تا بر اموال مردم بیفزاید، نزد خدا [بر پاداش شما] نمی‌افزاید؛ و[لی] هر چه در طلب خشنودی خدا انفاق کنید، [در صف افرادی قرار می‌گیرید که پاداش خود را] چندبرابر خواهند کرد(1).
سوره روم (30) آیه 39
صفحه
408
سوره
روم (30)
آیه
39
1
به آیات 261 و 265 بقره(2) توجّه فرمایید.
اللَّهُ الَّذِي خَلَقَكُمْ ثُمَّ رَزَقَكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ هَلْ مِنْ شُرَكائِكُمْ مَنْ يَفْعَلُ مِنْ ذلِكُمْ مِنْ شَيْءٍ سُبْحانَهُ وَ تَعالى عَمَّا يُشْرِكُونَ ﴿۴۰﴾
خداست آن که شما را آفرید و روزی داد، آنگاه شما را دستخوش مرگ می‌گرداند و باز زنده خواهد کرد؛ آیا از معبودان شما کسی هست که گوشه‌ای از این [برنامه] را اجرا کند؟ خدا منزّه و برتر است و از آنچه [در قدرت با او] شریک می‌پندارند.
سوره روم (30) آیه 40
صفحه
408
سوره
روم (30)
آیه
40
ظَهَرَ الْفَسادُ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ لِيُذِيقَهُمْ بَعْضَ الَّذِي عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ ﴿۴۱﴾
به خاطر دستاورد مردم، در خشکی و دریا تباهی و پریشانی رخ داده است(1) تا [خدا نتیجه] برخی از اعمالشان را به آنان بچشاند، بسا که بازگردند(2).
سوره روم (30) آیه 41
صفحه
408
سوره
روم (30)
آیه
41
1
به آیه 30 شوری(42) توجّه فرمایید.
2
به آیه 96 اعراف(7) توجّه فرمایید.
قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الَّذِينَ مِنْ قَبْلُ كانَ أَكْثَرُهُمْ مُشْرِكِينَ ﴿۴۲﴾
بگو: جهانگردی کنید و ببینید که سرانجام پیشینیان که بیشترشان آلوده به شرک بودند، چگونه بود؟
سوره روم (30) آیه 42
صفحه
409
سوره
روم (30)
آیه
42
فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ الْقَيِّمِ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ يَوْمٌ لا مَرَدَّ لَهُ مِنَ اللَّهِ يَوْمَئِذٍ يَصَّدَّعُونَ ﴿۴۳﴾
قبل از آنکه روزی فرا رسد که بازگشتی از جانب خدا ندارد، به سوی دین پایدار متوجّه باش، که آن روز صفوف [مردم از هم] جدا می‌شوند(1).
سوره روم (30) آیه 43
صفحه
409
سوره
روم (30)
آیه
43
1
به آیات 14-16 روم(همین سوره) توجّه فرمایید. ضمناً کلمه «یصّدّعون» در اصل «یتصدّعون» بوده از باب تفعُّل.
مَنْ كَفَرَ فَعَلَيْهِ كُفْرُهُ وَ مَنْ عَمِلَ صالِحاً فَلِأَنْفُسِهِمْ يَمْهَدُونَ ﴿۴۴﴾
هر که انکار ورزد، زیان انکارش بر خود اوست؛ و آنان که به شایستگی عمل کنند، برای خود جایگاه آرامش آماده می‌کنند(1)؛
سوره روم (30) آیه 44
صفحه
409
سوره
روم (30)
آیه
44
1
مفهوم این آیه به بیان دیگر در آیات 111 نساء(4) ، 46 فصلت(41) و 39 نجم(53) آمده است.
لِيَجْزِيَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ مِنْ فَضْلِهِ إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْكافِرِينَ ﴿۴۵﴾
تا خدا مؤمنانِ نیک‌رفتار را از افزون‌بخشی خود پاداش دهد؛ زیرا خدا انکارورزان را دوست ندارد.
سوره روم (30) آیه 45
صفحه
409
سوره
روم (30)
آیه
45