بَلِ ادَّارَكَ عِلْمُهُمْ فِي الْآخِرَةِ بَلْ هُمْ فِي شَكٍّ مِنْها بَلْ هُمْ مِنْها عَمُونَ ﴿۶۶﴾
دانشِ آنان درباره آخرت به بن بست رسیده است(1)؛ بلکه در آن تردید دارند؛ بلکه از [درک] آن کوردلند(2).382
نمل (27)
66
کلمه «ادّارک» در اصل «تَدارَک» و ماضی باب تفاعل است.
معنی و مفهوم آیه به بیان دیگر و روشنتر در آیات 29 و 30 نجم(53) آمده است. ضمناً «عمون» جمع «عمی» (نابینا) و در اینجا به معنی کوردل است.
وَ قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَ إِذا كُنَّا تُراباً وَ آباؤُنا أَ إِنَّا لَمُخْرَجُونَ ﴿۶۷﴾
انکارورزان میگویند: وقتی که ما و پدرانمان [یکسره] خاک شدیم، چگونه از گور خارج خواهیم شد؟382
نمل (27)
67
لَقَدْ وُعِدْنا هذا نَحْنُ وَ آباؤُنا مِنْ قَبْلُ إِنْ هذا إِلاَّ أَساطِيرُ الْأَوَّلِينَ ﴿۶۸﴾
این وعدهها قبل از این هم به ما و پدرانمان داده شده است؛ اینها [چیزی] جز افسانههای پیشینیان نیست.382
نمل (27)
68
قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُجْرِمِينَ ﴿۶۹﴾
بگو: جهانگردی کنید و ببینید سرانجامِ بزهکاران چگونه بود.382
نمل (27)
69
وَ لا تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَ لا تَكُنْ فِي ضَيْقٍ مِمَّا يَمْكُرُونَ ﴿۷۰﴾
از [انکار] آنان اندوهگین مباش و از دسیسههای آنان خود را در تنگنا احساس مکن.382
نمل (27)
70
وَ يَقُولُونَ مَتى هذَا الْوَعْدُ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ ﴿۷۱﴾
میگویند: اگر راست میگویید، این وعده[ی رستاخیز] کی فرا میرسد؟382
نمل (27)
71
قُلْ عَسى أَنْ يَكُونَ رَدِفَ لَكُمْ بَعْضُ الَّذِي تَسْتَعْجِلُونَ ﴿۷۲﴾
بگو: چه بسا پارهای از آن مجازات که به تعجیل میخواهید، هم اکنون در پی شماست.382
نمل (27)
72
وَ إِنَّ رَبَّكَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَ لَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لا يَشْكُرُونَ ﴿۷۳﴾
صاحباختیار تو نسبت به مردم افزونبخشی دارد، ولی بیشترشان سپاسگزار نیستند.382
نمل (27)
73
وَ إِنَّ رَبَّكَ لَيَعْلَمُ ما تُكِنُّ صُدُورُهُمْ وَ ما يُعْلِنُونَ ﴿۷۴﴾
صاحباختیارت آنچه را سینههاشان نهان میدارد و آنچه را آشکار میکنند، قطعاً میداند(1).382
نمل (27)
74
آدمی به همه آنچه در سینه دارد، واقف نیست؛ در شرایط خاصّ و به مناسبت و نیازهای خاصّ پارهای از محفوظات خود را به خاطر میآورد؛ و منظور از بخش اوّل آیه این است که خدا از گنجینه حافظه آدمیان که خودشان هم به خاطر ندارند آگاه است؛ به همین علت خدا یک بار سینهها را فاعل قرار داده است و یک بار هم خود آدمیان را.
وَ ما مِنْ غائِبَةٍ فِي السَّماءِ وَ الْأَرْضِ إِلاَّ فِي كِتابٍ مُبِينٍ ﴿۷۵﴾
هیچ نهفتهای(1) در آسمانها و زمین نیست، مگر اینکه در کتاب روشن [علم خدا] ثبت است.382
نمل (27)
75
حرف «ة» در کلمه «غائِبَه» برای مبالغه است. واژه «نفاثه» که جمع آن «نفاثات» در آیه 4 فلق(113) آمده است، از همین مقوله است.