قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ سَلامٌ عَلى عِبادِهِ الَّذِينَ اصْطَفى آللَّهُ خَيْرٌ أَمَّا يُشْرِكُونَ ﴿۵۹﴾
بگو: ستایش و سپاس خدای را [که اراذل نابود شدند(1)] و درود بر بندگان برگزیده‌اش؛ آیا خدا(2) بهتر است یا آنچه(3) [در قدرت با خدا] شریک می‌دانند.381
نمل (27)
59
برای توجیه افزوده، به آیه 45 انعام(6) توجه فرمایید.
کلمه «آللّه » تشکیل شده از همزه استفهام و واژه «اللّه ».
کلمه «اَمّا» تشکیل شده از دو حرف «ام» و «ما».
أَمَّنْ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ أَنْزَلَ لَكُمْ مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَنْبَتْنا بِهِ حَدائِقَ ذاتَ بَهْجَةٍ ما كانَ لَكُمْ أَنْ تُنْبِتُوا شَجَرَها أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ بَلْ هُمْ قَوْمٌ يَعْدِلُونَ ﴿۶۰﴾
[آیا معبودان دروغین(1) مقدّمند] یا آن که آسمانها و زمین را آفرید و از آسمان بارانی فرود آورد؛ پس بدان باران بوستانهایی(2) خرّم رویاندیم که رویاندن درختانش کار شما نبود؛ چگونه در کنار خدا معبود دیگری هست؟ حقّا که گروهی کج راه هستند.381
نمل (27)
60
اشاره به «ما یُشرِکُون» در انتهای آیه قبل
حدائق: جمع حدیقه: باغ.
أَمَّنْ جَعَلَ الْأَرْضَ قَراراً وَ جَعَلَ خِلالَها أَنْهاراً وَ جَعَلَ لَها رَواسِيَ وَ جَعَلَ بَيْنَ الْبَحْرَيْنِ حاجِزاً أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لا يَعْلَمُونَ ﴿۶۱﴾
یا آن کس که زمین را قرارگاه [شما] مقرّر داشت و در آن نهرها و کوههای ثابت(1) پدید آورد و منابع آبها[ی شور و شیرین] را از هم مجزا کرد(2) [با آنکه در اصل یکی هستند]؟ چگونه در کنار خدا، معبود دیگری هست؟ حقّا که بیشترشان نمی‌دانند.381
نمل (27)
61
رواسی: جمع راسیه: کوههای محکم و پابرجا.
به زیرنویس آیه 53 فرقان(25) توجّه فرمایید.
أَمَّنْ يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوءَ وَ يَجْعَلُكُمْ خُلَفاءَ الْأَرْضِ أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ قَلِيلاً ما تَذَكَّرُونَ ﴿۶۲﴾
یا آن که درمانده‌ای را - به گاهی که او را [به کمک] می‌خواند پاسخ می‌دهد(1) و گزند را [از او] برمی‌دارد و شما را جانشینان [پیشینیان در] زمین می‌سازد؟ چگونه در کنار خدا معبود دیگری هست؟ و[لی] عدّه قلیلی [از شما] پند می‌پذیرید(2).381
نمل (27)
62
به آیه 186 بقره(2) توجّه فرمایید.
واژه «تَذَکرون» در اصل «تَتَذَکرون» است.
أَمَّنْ يَهْدِيكُمْ فِي ظُلُماتِ الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ مَنْ يُرْسِلُ الرِّياحَ بُشْراً بَيْنَ يَدَيْ رَحْمَتِهِ أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ تَعالَى اللَّهُ عَمَّا يُشْرِكُونَ ﴿۶۳﴾
[آیا طاغوتها قابل ستایشند] یا آن که شما را در تاریکیهای خشکی و دریا [به وسیله ماه و ستارگان(1)] راه می‌نماید و پیش از(2) باران رحمتش، بادها را بشارت‌‌آور می‌فرستد؟ چگونه در کنار خدا معبود دیگری هست؟ خدا از آنچه [در قدرت با او] شریک می‌پندارند والاتر است.381
نمل (27)
63
برای توجیه افزوده، با آیه 97 انعام(6) مقایسه فرمایید.
واژه «یدَی» در آیه، در اصل «یدین» بوده که نون تثنیه طبق قاعده، در اثر اضافه شدن به کلمه بعدی حذف شده است. این واژه در آیات 57 اعراف(7) و 48 فرقان(25) و چند آیه دیگر از همین مقوله است.
أَمَّنْ يَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ وَ مَنْ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ قُلْ هاتُوا بُرْهانَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ ﴿۶۴﴾
یا آن که آفرینش را آغاز می‌کند و سپس تکرار می‌کند(1) و آن که از آسمان و زمین شما را روزی می‌دهد؟ چگونه در کنار خدا، معبود دیگری هست؟ بگو: اگر راست می‌گویید، دلیلتان را بیاورید.382
نمل (27)
64
به آیه 79 یس(36) توجّه فرمایید.
قُلْ لا يَعْلَمُ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ الْغَيْبَ إِلاَّ اللَّهُ وَ ما يَشْعُرُونَ أَيَّانَ يُبْعَثُونَ ﴿۶۵﴾
بگو: در آسمانها و زمین، کسی جز خدا از غیب آگاه نیست؛ و نمی‌فهمند که چه زمانی برانگیخته می‌شوند.382
نمل (27)
65
بَلِ ادَّارَكَ عِلْمُهُمْ فِي الْآخِرَةِ بَلْ هُمْ فِي شَكٍّ مِنْها بَلْ هُمْ مِنْها عَمُونَ ﴿۶۶﴾
دانشِ آنان درباره آخرت به بن بست رسیده است(1)؛ بلکه در آن تردید دارند؛ بلکه از [درک] آن کوردلند(2).382
نمل (27)
66
کلمه «ادّارک» در اصل «تَدارَک» و ماضی باب تفاعل است.
معنی و مفهوم آیه به بیان دیگر و روشن‌تر در آیات 29 و 30 نجم(53) آمده است. ضمناً «عمون» جمع «عمی» (نابینا) و در اینجا به معنی کوردل است.
وَ قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَ إِذا كُنَّا تُراباً وَ آباؤُنا أَ إِنَّا لَمُخْرَجُونَ ﴿۶۷﴾
انکارورزان می‌گویند: وقتی که ما و پدرانمان [یکسره] خاک شدیم، چگونه از گور خارج خواهیم شد؟382
نمل (27)
67
لَقَدْ وُعِدْنا هذا نَحْنُ وَ آباؤُنا مِنْ قَبْلُ إِنْ هذا إِلاَّ أَساطِيرُ الْأَوَّلِينَ ﴿۶۸﴾
این وعده‌ها قبل از این هم به ما و پدرانمان داده شده است؛ اینها [چیزی] جز افسانه‌های پیشینیان نیست.382
نمل (27)
68