وَ هُوَ الَّذِي مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ هذا عَذْبٌ فُراتٌ وَ هذا مِلْحٌ أُجاجٌ وَ جَعَلَ بَيْنَهُما بَرْزَخاً وَ حِجْراً مَحْجُوراً ﴿۵۳﴾
اوست که دو دریا را به هم پیوست، یکی شیرین و گواراست و دیگری شور و تلخ؛ و میانشان حایلی قرار داد و مانعی نفوذناپذیر(1).364
فرقان (25)
53
منابع آبهای شیرین طبیعت دائما از طریق رودخانه‌ها به دریاها که محتوی آب شور است می‌ریزد؛ ولی با تبخیر دریاها توسّط خورشید و نزولات جوی، مجددا آبهای شیرین به منابع خود بازمی‌گردند؛ به این ترتیب در عین اختلاط همواره مجزا هستند.
وَ هُوَ الَّذِي خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً وَ كانَ رَبُّكَ قَدِيراً ﴿۵۴﴾
اوست که بشر را از آب آفرید و او را دارای پیوند نسبی و سببی گردانید و صاحب‌اختیار تو همواره تواناست.364
فرقان (25)
54
وَ يَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ ما لا يَنْفَعُهُمْ وَ لا يَضُرُّهُمْ وَ كانَ الْكافِرُ عَلى رَبِّهِ ظَهِيراً ﴿۵۵﴾
[با این وجود] چیزهایی را به جای خدا بندگی می‌کنند که نه سودی به آنان می‌رساند و نه زیانی؛ و کافر پشتیبان و کمک [بتهایی است که] معبود(1) خویش است.364
فرقان (25)
55
برای توجیه ترجمه رب در اینجا، به آیه 39 یوسف(12) با دقت توجه فرمایید اَ ارباب متفرقون خیر ام اللّه الواحد القهار «آیا اربابهای متفرق بهترند یا خدای یگانه قهار» و نیز آیه 50 یوسف(12) فلما جاءه الرسول قال ارجع الی ربک فسئله ما بال النسوه التی قطعن ایدیهن «و چون فرستاده] شاه [نزد یوسف آمد،] یوسف [گفت نزد ولینعمتت بازگرد و از او بپرس ماجرای زنانی که دستهای خود را بریدند، چگونه بود ؟»
وَ ما أَرْسَلْناكَ إِلاَّ مُبَشِّراً وَ نَذِيراً ﴿۵۶﴾
تو را فقط به عنوان بشارت‌‌دهنده و هشداردهنده فرستادیم.365
فرقان (25)
56
قُلْ ما أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلاَّ مَنْ شاءَ أَنْ يَتَّخِذَ إِلى رَبِّهِ سَبِيلاً ﴿۵۷﴾
بگو: از شما هیچ پاداشی بر رسالتم نمی‌خواهم، ولی [پاداش من همین بس که] هر که خواهد، راهی به سوی صاحب‌اختیارش انتخاب کند.365
فرقان (25)
57
وَ تَوَكَّلْ عَلَى الْحَيِّ الَّذِي لا يَمُوتُ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِهِ وَ كَفى بِهِ بِذُنُوبِ عِبادِهِ خَبِيراً ﴿۵۸﴾
بر خدای زنده فناناپذیر توکل کن(1) و با ستایش، او را تقدیس کن؛ و همین که او به گناهان بندگانش آگاه باشد، کافی است.365
فرقان (25)
58
معنای توکل انجام وظیفه خدایی و سپردن نتیجه کار به خداست، بدون هیچ نگرانی و اضطراب از آینده؛ به آیه 122 آل‌عمران(3) که همین معنی را می‌رساند توجه فرمایید.
الَّذِي خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَيْنَهُما فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوى عَلَى الْعَرْشِ الرَّحْمنُ فَسْئَلْ بِهِ خَبِيراً ﴿۵۹﴾
خدایی که آسمانها و زمین و مابین آنها را طی شش دوران آفرید(1)، آنگاه بر عرش [تدبیر] مستقر گشت؛ [اوست] خدای رحمان، در مورد او از آن که آگاه است بپرس.365
فرقان (25)
59
به زیرنویس آیه 54 اعراف(7) مراجعه فرمایید.
وَ إِذا قِيلَ لَهُمُ اسْجُدُوا لِلرَّحْمنِ قالُوا وَ مَا الرَّحْمنُ أَ نَسْجُدُ لِما تَأْمُرُنا وَ زادَهُمْ نُفُوراً ﴿۶۰﴾
و چون [به انکارورزان] گفته می‌شود: برای خدای رحمان سجود کنید، می‌گویند: خدای رحمان کیست(1)؟ آیا [قرار است] بر هر چه تو امر کنی، سجده بریم؟ و [این گفتار] بر بیزاریشان می‌افزاید.365
فرقان (25)
60
به آیات 1-4 رحمن(55) توجّه فرمایید.
تَبارَكَ الَّذِي جَعَلَ فِي السَّماءِ بُرُوجاً وَ جَعَلَ فِيها سِراجاً وَ قَمَراً مُنِيراً ﴿۶۱﴾
منشأ برکات است خدایی که در آسمان ستارگانی(1) قرار داد و بین آنها چراغی(2) و ماه روشنی پدید آورد.365
فرقان (25)
61
برای توجیه ترجمه بروج به ستارگان، آیه 16 حجر(15) را با آیه 6 صافات(37) مقایسه فرمایید.
برای روشن شدن معنی سراج در اینجا، به آیه 16 نوح(71) توجّه فرمایید.
وَ هُوَ الَّذِي جَعَلَ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ خِلْفَةً لِمَنْ أَرادَ أَنْ يَذَّكَّرَ أَوْ أَرادَ شُكُوراً ﴿۶۲﴾
و اوست که شب و روز را پیاپی مقرّر داشت تا هر که خواهد پند گیرد یا سپاس دارد.365
فرقان (25)
62