بَلْ كَذَّبُوا بِالسَّاعَةِ وَ أَعْتَدْنا لِمَنْ كَذَّبَ بِالسَّاعَةِ سَعِيراً ﴿۱۱﴾
[نه فقط رسالت تو را] بلکه رستاخیز(1) را هم دروغ شمردند؛ و برای هر که رستاخیز را دروغ بشمارد، آتشی سوزان آماده کرده‌ایم.
سوره فرقان (25) آیه 11
صفحه
360
سوره
فرقان (25)
آیه
11
1
از نظر معنی و مفهومِ ساعت در اینجا، به آیات 31 انعام(6) و 187 اعراف(7) توجّه فرمایید.
إِذا رَأَتْهُمْ مِنْ مَكانٍ بَعِيدٍ سَمِعُوا لَها تَغَيُّظاً وَ زَفِيراً ﴿۱۲﴾
هنگامی که [آتش] آنان را از محلی دور ببیند، آوای خشم و خروش آن را می‌شنوند؛
سوره فرقان (25) آیه 12
صفحه
361
سوره
فرقان (25)
آیه
12
وَ إِذا أُلْقُوا مِنْها مَكاناً ضَيِّقاً مُقَرَّنِينَ دَعَوْا هُنالِكَ ثُبُوراً ﴿۱۳﴾
و چون دست و پابسته به تنگنایی از دوزخ درافتند، درخواست مرگ می‌کنند.
سوره فرقان (25) آیه 13
صفحه
361
سوره
فرقان (25)
آیه
13
لا تَدْعُوا الْيَوْمَ ثُبُوراً واحِداً وَ ادْعُوا ثُبُوراً كَثِيراً ﴿۱۴﴾
امروز نه یک بار، بلکه بسیار درخواست مرگ کنید(1).
سوره فرقان (25) آیه 14
صفحه
361
سوره
فرقان (25)
آیه
14
1
به آیه 16 طور(52) توجّه فرمایید.
قُلْ أَ ذلِكَ خَيْرٌ أَمْ جَنَّةُ الْخُلْدِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ كانَتْ لَهُمْ جَزاءً وَ مَصِيراً ﴿۱۵﴾
بگو: این [بدبختی] بهتر است یا بهشت جاودانی که به پرواپیشگان وعده داده شده است؛ و پاداش و سرانجام آنان است؟
سوره فرقان (25) آیه 15
صفحه
361
سوره
فرقان (25)
آیه
15
لَهُمْ فِيها ما يَشاؤُنَ خالِدِينَ كانَ عَلى رَبِّكَ وَعْداً مَسْؤُلاً ﴿۱۶﴾
در آنجا جاودانه هر چه بخواهند، در اختیار دارند(1)؛ [این] وعده‌ای - شایسته درخواست است(2) بر عهده صاحب‌اختیار تو(3).
سوره فرقان (25) آیه 16
صفحه
361
سوره
فرقان (25)
آیه
16
1
نقطه مقابل آن، توصیفی است که در مورد دوزخیان در آیه 54 سبأ(34) آمده است.
2
به آیه 194 آل‌عمران(3) توجّه فرمایید.
3
این هم پاسخ و تحقّق همان درخواست.
وَ يَوْمَ يَحْشُرُهُمْ وَ ما يَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَقُولُ أَ أَنْتُمْ أَضْلَلْتُمْ عِبادِي هؤُلاءِ أَمْ هُمْ ضَلُّوا السَّبِيلَ ﴿۱۷﴾
روزی که آنان را با کسانی که به جای خدا بندگی[شان] می‌کردند احضار کند، گوید: آیا شما بندگان مرا گمراه کردید یا خود راه را گم کردند؟
سوره فرقان (25) آیه 17
صفحه
361
سوره
فرقان (25)
آیه
17
قالُوا سُبْحانَكَ ما كانَ يَنْبَغِي لَنا أَنْ نَتَّخِذَ مِنْ دُونِكَ مِنْ أَوْلِياءَ وَ لكِنْ مَتَّعْتَهُمْ وَ آباءَهُمْ حَتَّى نَسُوا الذِّكْرَ وَ كانُوا قَوْماً بُوراً ﴿۱۸﴾
معبودان گویند: [بار خدایا] تو را تقدیس می‌کنیم، برای خود ما هم شایسته نبود که به جای تو کارسازی انتخاب کنیم، ولی تو آنان و پدرانشان را [با وجود گمراهی، از نعمتها] برخوردار نمودی، تا اینکه [با سرمستی و غرور] یاد [تو] را فراموش کردند و آنان گروهی ورشکسته بودند.
سوره فرقان (25) آیه 18
صفحه
361
سوره
فرقان (25)
آیه
18
فَقَدْ كَذَّبُوكُمْ بِما تَقُولُونَ فَما تَسْتَطِيعُونَ صَرْفاً وَ لا نَصْراً وَ مَنْ يَظْلِمْ مِنْكُمْ نُذِقْهُ عَذاباً كَبِيراً ﴿۱۹﴾
[آنگاه خطاب شود:] معبودانتان دعاوی شما را دروغ شمردند، اکنون قدرت دفع مجازات و یاری [خود] را ندارید؛ و هر که از شما ستم کند [و عامل شرک در جامعه شود،(1)] مجازاتی بزرگ می‌چشانیم.
سوره فرقان (25) آیه 19
صفحه
361
سوره
فرقان (25)
آیه
19
1
ابن کثیر عقیده دارد «ظلم» در اینجا به معنی شرک به خداست؛ آیات 82 انعام(6) و 13 لقمان(31) مؤید نظر اوست.
وَ ما أَرْسَلْنا قَبْلَكَ مِنَ الْمُرْسَلِينَ إِلاَّ إِنَّهُمْ لَيَأْكُلُونَ الطَّعامَ وَ يَمْشُونَ فِي الْأَسْواقِ وَ جَعَلْنا بَعْضَكُمْ لِبَعْضٍ فِتْنَةً أَ تَصْبِرُونَ وَ كانَ رَبُّكَ بَصِيراً ﴿۲۰﴾
قبل از تو هیچ پیامبری [را] نفرستادیم، مگر اینکه آنان نیز غذا می‌خوردند و در [کوچه و] بازار راه می‌رفتند(1)؛ و شما را وسیله آزمون یکدیگر ساخته‌ایم(2) [تا روشن شود] آیا شکیبایی می‌ورزید؟ و صاحب‌اختیار تو [نسبت به همه] بیناست.
سوره فرقان (25) آیه 20
صفحه
361
سوره
فرقان (25)
آیه
20