أَوْ كَظُلُماتٍ فِي بَحْرٍ لُجِّيٍّ يَغْشاهُ مَوْجٌ مِنْ فَوْقِهِ مَوْجٌ مِنْ فَوْقِهِ سَحابٌ ظُلُماتٌ بَعْضُها فَوْقَ بَعْضٍ إِذا أَخْرَجَ يَدَهُ لَمْ يَكَدْ يَراها وَ مَنْ لَمْ يَجْعَلِ اللَّهُ لَهُ نُوراً فَما لَهُ مِنْ نُورٍ ﴿۴۰﴾
یا [اعمالشان] همچون تاریکیهاست در دریایی ژرف که امواجی پی در پی آن را پوشانده و بر فراز آن، انبوه ابرهایی [تیره و] تاریکیهایی [وسیع] روی یکدیگر قرار گرفته است، [به گونه‌ای] که اگر دست خویش بیرون آرد، به دشواری آن را می‌بیند(1)؛ و هر که را خدا چراغ [توفیق] فرا راهش قرار ندهد، هیچ روشنی [دیگری] نخواهد داشت.
سوره نور (24) آیه 40
صفحه
355
سوره
نور (24)
آیه
40
1
معنی و مفهوم آیه، از ابتدا تا اینجا، همان است که به سادگی در آیه 14 مطففین(83) آمده است.
أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُسَبِّحُ لَهُ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ الطَّيْرُ صَافَّاتٍ كُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلاتَهُ وَ تَسْبِيحَهُ وَ اللَّهُ عَلِيمٌ بِما يَفْعَلُونَ ﴿۴۱﴾
آیا توجّه نکرده‌ای هر که [و هر چه(1)] در آسمانها و زمین است، و [از جمله] پرندگانِ بال گشوده [در سینه آسمان، با تبعیتِ گریزناپذیر خود از قوانین عمومی جهان] خدای را تقدیس می‌کنند؟ هر یک [از پدیده‌ها] نیایش و ستایش خود را می‌دانند؛ و خدا به آنچه می‌کنند داناست.
سوره نور (24) آیه 41
صفحه
355
سوره
نور (24)
آیه
41
1
برای توجیه افزوده، به آیه 44 اسراء(17) توجّه فرمایید.
وَ لِلَّهِ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ إِلَى اللَّهِ الْمَصِيرُ ﴿۴۲﴾
فرمانروایی آسمانها و زمین خاصّ خداست، و سرانجام [همه، حضور] در پیشگاه اوست.
سوره نور (24) آیه 42
صفحه
355
سوره
نور (24)
آیه
42
أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُزْجِي سَحاباً ثُمَّ يُؤَلِّفُ بَيْنَهُ ثُمَّ يَجْعَلُهُ رُكاماً فَتَرَى الْوَدْقَ يَخْرُجُ مِنْ خِلالِهِ وَ يُنَزِّلُ مِنَ السَّماءِ مِنْ جِبالٍ فِيها مِنْ بَرَدٍ فَيُصِيبُ بِهِ مَنْ يَشاءُ وَ يَصْرِفُهُ عَنْ مَنْ يَشاءُ يَكادُ سَنا بَرْقِهِ يَذْهَبُ بِالْأَبْصارِ ﴿۴۳﴾
آیا توجّه نکرده‌ای که خداست که ابرها را به آرامی می‌راند، آنگاه آنها را به هم می‌پیوندد و توده انبوهی پدید می‌آورد و باران را مشاهده می‌کنی که از خلال ابر تراوش می‌کند؛ و از کوههایی [از انبوه ابرها] که در آسمان است(1)، تگرگ می‌فرستد و آن را به هر که بخواهد، فرو می‌ریزد و از هر که بخواهد، بازمی‌دارد؛ نزدیک است درخشش برقش دیدگان را از بین ببرد.
سوره نور (24) آیه 43
صفحه
355
سوره
نور (24)
آیه
43
1
شباهت کوهها و ابرها را کسانی می‌توانند درک کنند که با هواپیما بر فراز توده‌های عظیم ابر، پرواز کرده باشند؛ و آورنده این آیات چنین سفری نداشته است.
يُقَلِّبُ اللَّهُ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ إِنَّ فِي ذلِكَ لَعِبْرَةً لِأُولِي الْأَبْصارِ ﴿۴۴﴾
خدا شب و روز را می‌گرداند؛ در این [پدیده] برای اهل بصیرت(1)، مسلّماً عبرتی است.
سوره نور (24) آیه 44
صفحه
356
سوره
نور (24)
آیه
44
1
منظور از «ابصار» به معنی چشمها، همانست که در آیات 46 حج(22) و 179 اعراف(7) به آن اشاره شده است.
وَ اللَّهُ خَلَقَ كُلَّ دَابَّةٍ مِنْ ماءٍ فَمِنْهُمْ مَنْ يَمْشِي عَلى بَطْنِهِ وَ مِنْهُمْ مَنْ يَمْشِي عَلى رِجْلَيْنِ وَ مِنْهُمْ مَنْ يَمْشِي عَلى أَرْبَعٍ يَخْلُقُ اللَّهُ ما يَشاءُ إِنَّ اللَّهَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿۴۵﴾
خدا هر موجود زنده‌ای را از آب آفریده است؛ گروهی از آنها بر شکم می‌خزند، برخی بر دو پا راه می‌روند، و برخی بر چهار [پا]؛ خدا هر چه بخواهد، می‌آفریند و بر هر کاری تواناست.
سوره نور (24) آیه 45
صفحه
356
سوره
نور (24)
آیه
45
لَقَدْ أَنْزَلْنا آياتٍ مُبَيِّناتٍ وَ اللَّهُ يَهْدِي مَنْ يَشاءُ إِلى صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ ﴿۴۶﴾
به تحقیق آیاتی روشنگر نازل کردیم؛ و خدا [به آن آیات] هر که را خواهد، به راه راست هدایت خواهد کرد(1).
سوره نور (24) آیه 46
صفحه
356
سوره
نور (24)
آیه
46
1
به آیه 16 مائده(5) توجّه فرمایید؛ و برای توضیح بیشتر و کامل تر، به زیرنویس سوّم آیه 142 بقره(2) مراجعه فرمایید.
وَ يَقُولُونَ آمَنَّا بِاللَّهِ وَ بِالرَّسُولِ وَ أَطَعْنا ثُمَّ يَتَوَلَّى فَرِيقٌ مِنْهُمْ مِنْ بَعْدِ ذلِكَ وَ ما أُولئِكَ بِالْمُؤْمِنِينَ ﴿۴۷﴾
می‌گویند: به خدا و رسول ایمان آورده‌ایم و اطاعت کردیم، آنگاه گروهی از آنان پس از این [اقرار] روی برمی‌تابند؛ آنان [در حقیقت] ایمان ندارند(1).
سوره نور (24) آیه 47
صفحه
356
سوره
نور (24)
آیه
47
1
به آیه 15 حجرات(49) توجّه فرمایید.
وَ إِذا دُعُوا إِلَى اللَّهِ وَ رَسُولِهِ لِيَحْكُمَ بَيْنَهُمْ إِذا فَرِيقٌ مِنْهُمْ مُعْرِضُونَ ﴿۴۸﴾
وقتی به سوی خدا و رسولش فرا خوانده می‌شوند تا میان آنان داوری کند، باز هم گروهی از آنها اعراض می‌کنند.
سوره نور (24) آیه 48
صفحه
356
سوره
نور (24)
آیه
48
وَ إِنْ يَكُنْ لَهُمُ الْحَقُّ يَأْتُوا إِلَيْهِ مُذْعِنِينَ ﴿۴۹﴾
[ولی] اگر [در اختلاف] ذی حق باشند، با کمال انقیاد [برای داوری] نزد رسول می‌آیند.
سوره نور (24) آیه 49
صفحه
356
سوره
نور (24)
آیه
49