وَ أَنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً بِقَدَرٍ فَأَسْكَنَّاهُ فِي الْأَرْضِ وَ إِنَّا عَلى ذَهابٍ بِهِ لَقادِرُونَ ﴿۱۸﴾
باران را از آسمان، حساب شده(1) فرستادیم و آن را در [طبقات] زمین جای دادیم و بر دورکردنش هم تواناییم.343
مؤمنون (23)
18
به آیه 21 حجر(15) توجّه فرمایید.
فَأَنْشَأْنا لَكُمْ بِهِ جَنَّاتٍ مِنْ نَخِيلٍ وَ أَعْنابٍ لَكُمْ فِيها فَواكِهُ كَثِيرَةٌ وَ مِنْها تَأْكُلُونَ ﴿۱۹﴾
با آن آب برای شما باغهایی از درختان خرما و انگور پدید آوردیم که در آنها میوه‌های فراوان خواهید داشت و از آن تغذیه می‌کنید؛343
مؤمنون (23)
19
وَ شَجَرَةً تَخْرُجُ مِنْ طُورِ سَيْناءَ تَنْبُتُ بِالدُّهْنِ وَ صِبْغٍ لِلْآكِلِينَ ﴿۲۰﴾
و درختی [آفریدیم] که از کوه سینا(1) برمی‌آید و برای انسانها روغن و خورش به دست می‌دهد.343
مؤمنون (23)
20
«طور سینا» کوهی است که در آن خدای تعالی با موسی‌ع تکلّم کرد که «طور سینین» هم نامیده می‌شود و در آیه 2 تین(95) با این اسم آمده است.
وَ إِنَّ لَكُمْ فِي الْأَنْعامِ لَعِبْرَةً نُسْقِيكُمْ مِمَّا فِي بُطُونِها وَ لَكُمْ فِيها مَنافِعُ كَثِيرَةٌ وَ مِنْها تَأْكُلُونَ ﴿۲۱﴾
در [وجود] دامها برای شما عبرتی است؛ از محتوای شکم آنها به شما می‌نوشانیم و منافع فراوان [دیگری هم] در مورد آنها دارید و از [گوشت] آنها نیز تغذیه می‌کنید؛343
مؤمنون (23)
21
وَ عَلَيْها وَ عَلَى الْفُلْكِ تُحْمَلُونَ ﴿۲۲﴾
[در خشکی] بر آنها حمل می‌شوید و [در آب] بر کشتیها(1).343
مؤمنون (23)
22
واژه «فلک» مفرد و جمعش یکسان است.
وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا نُوحاً إِلى قَوْمِهِ فَقالَ يا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ ما لَكُمْ مِنْ إِلهٍ غَيْرُهُ أَ فَلا تَتَّقُونَ ﴿۲۳﴾
نوح را بر قومش فرستادیم؛ گفت: ای قوم من، خدای را بندگی کنید، هیچ معبودی جز او ندارید؛ آیا پروا نمی‌کنید؟343
مؤمنون (23)
23
فَقالَ الْمَلَأُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ قَوْمِهِ ما هذا إِلاَّ بَشَرٌ مِثْلُكُمْ يُرِيدُ أَنْ يَتَفَضَّلَ عَلَيْكُمْ وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ لَأَنْزَلَ مَلائِكَةً ما سَمِعْنا بِهذا فِي آبائِنَا الْأَوَّلِينَ ﴿۲۴﴾
سران قومش که انکار می‌ورزیدند، گفتند: این [مرد] جز بشری همچون شما نیست که می‌خواهد بر شما سروری کند؛ اگر خدا می‌خواست فرشتگانی نازل می‌کرد؛ ما این [ادّعا] را از نیاکانمان نشنیده‌ایم(1).343
مؤمنون (23)
24
مفهوم این آیه به بیان دیگر در آیات 7 و 21 فرقان(25) آمده و پاسخ تصوّرات جاهلانه آنها در آیات 43 نحل(16) و 7 و 8 انبیاء(21) آمده است.
إِنْ هُوَ إِلاَّ رَجُلٌ بِهِ جِنَّةٌ فَتَرَبَّصُوا بِهِ حَتَّى حِينٍ ﴿۲۵﴾
او فقط مردی است که [عارضه] جنون در [وجود] اوست؛ یک چند چشم به راه [حوادثی] برایش باشید.343
مؤمنون (23)
25
قالَ رَبِّ انْصُرْنِي بِما كَذَّبُونِ ﴿۲۶﴾
[نوح] گفت: صاحب‌اختیارا، مرا در برابر تکذیب آنان یاری کن.343
مؤمنون (23)
26
فَأَوْحَيْنا إِلَيْهِ أَنِ اصْنَعِ الْفُلْكَ بِأَعْيُنِنا وَ وَحْيِنا فَإِذا جاءَ أَمْرُنا وَ فارَ التَّنُّورُ فَاسْلُكْ فِيها مِنْ كُلٍّ زَوْجَيْنِ اثْنَيْنِ وَ أَهْلَكَ إِلاَّ مَنْ سَبَقَ عَلَيْهِ الْقَوْلُ مِنْهُمْ وَ لا تُخاطِبْنِي فِي الَّذِينَ ظَلَمُوا إِنَّهُمْ مُغْرَقُونَ ﴿۲۷﴾
به او وحی کردیم: کشتی را زیر نظر ما و طبق وحی ما بساز و چون(1) فرمان ما فرا رسید و چشمه فوران کرد(2)، از هر یک [از دامها] یک زوج [نر و ماده(3)] همراه خانواده‌ات در کشتی سوار کن، به جز کسی از آنان که فرمان مجازات در مورد او از قبل مقدّر شده است(4)؛ و درباره ستمگران از من درخواستی مکن، که همه غرق خواهند شد.343
مؤمنون (23)
27
دو واژه «إذ» و «إذا» هر دو به معنی «هنگامی که» است، با این تفاوت که «اذ» مربوط به گذشته، و «اذا» مربوط به آینده می‌باشد.
به زیرنویس اوّل آیه 40 هود(11) مراجعه فرمایید.
به زیرنویس دوّم آیه 40 هود(11) توجّه فرمایید.
منظور از «قول» در اینجا فرمان مجازات خداست، برای روشن شدن آن با آیه 16 اسراء(17) مقایسه فرمایید؛ این فرمان مجازات در آیات 18 اعراف(7) ، 42 و 43 حجر(15) و 85 ص(38) آمده است.