وَ لا يَزالُ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي مِرْيَةٍ مِنْهُ حَتَّى تَأْتِيَهُمُ السَّاعَةُ بَغْتَةً أَوْ يَأْتِيَهُمْ عَذابُ يَوْمٍ عَقِيمٍ ﴿۵۵﴾
انکارورزان پیوسته در مورد قرآن تردید دارند تا آنگاه که رستاخیز ناگهان فرا رسد، یا به مجازاتِ روزی بیفردا(1) گرفتار آیند.
سوره حج (22) آیه 55
صفحه
338
سوره
حج (22)
آیه
55
1
تفسیر روحالمعانی احتمال داده که منظور روز مرگ است که برای محتضر فردایی وجود ندارد؛ در مورد مجازات روز مرگ ستمگران، به آیات 93 انعام(6) ، 50 انفال(8) و 27 محمد(47) توجّه فرمایید.
الْمُلْكُ يَوْمَئِذٍ لِلَّهِ يَحْكُمُ بَيْنَهُمْ فَالَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ ﴿۵۶﴾
در آن روز، فرمانروایی خاصّ خداست؛ میانشان داوری میکند؛ آنگاه مؤمنانِ نیکرفتار در باغهای پرنعمت بهشت مستقر خواهند شد.
سوره حج (22) آیه 56
صفحه
339
سوره
حج (22)
آیه
56
وَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ كَذَّبُوا بِآياتِنا فَأُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِينٌ ﴿۵۷﴾
و کسانی که انکار ورزیدند و آیات ما را دروغ شمردند، مجازاتی(1) ذلّتبار در انتظار خواهند داشت.
سوره حج (22) آیه 57
صفحه
339
سوره
حج (22)
آیه
57
1
برای توجیه ترجمه «عذاب» به مجازات، به زیرنویس آیه 46 انبیاء(21) مراجعه فرمایید.
وَ الَّذِينَ هاجَرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ قُتِلُوا أَوْ ماتُوا لَيَرْزُقَنَّهُمُ اللَّهُ رِزْقاً حَسَناً وَ إِنَّ اللَّهَ لَهُوَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ ﴿۵۸﴾
و کسانی که در راه خدا هجرت کردند، آنگاه کشته شدند یا مرگشان فرا رسید، خدا از روزی نیکو برخوردارشان میگرداند، که خدا بهترین روزیدهنده است(1).
سوره حج (22) آیه 58
صفحه
339
سوره
حج (22)
آیه
58
1
مفهوم آیه به بیان دیگر در نیمه دوّم آیه 100 نساء(4) آمده است.
لَيُدْخِلَنَّهُمْ مُدْخَلاً يَرْضَوْنَهُ وَ إِنَّ اللَّهَ لَعَلِيمٌ حَلِيمٌ ﴿۵۹﴾
مسلّماً آنان را در محلّ دلخواهشان مستقر گرداند(1)، و به راستی خدا دانایی است بردبار.
سوره حج (22) آیه 59
صفحه
339
سوره
حج (22)
آیه
59
1
بشارت به دخول در محلّ مورد رضایت، به جبران اخرجوا من دیار هم بغیر حق در آیه 40 حج(همین سوره)میباشد.
ذلِكَ وَ مَنْ عاقَبَ بِمِثْلِ ما عُوقِبَ بِهِ ثُمَّ بُغِيَ عَلَيْهِ لَيَنْصُرَنَّهُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ لَعَفُوٌّ غَفُورٌ ﴿۶۰﴾
[حکم خدا] این است، و هر که متناسب با تعدی که به او شده است، معامله به مثل کند و مورد ستم [بیشتری] قرار گیرد، قطعاً خدا یاریاش خواهد کرد؛ و خدا گذشت کنندهای آمرزگار است.
سوره حج (22) آیه 60
صفحه
339
سوره
حج (22)
آیه
60
ذلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهارِ وَ يُولِجُ النَّهارَ فِي اللَّيْلِ وَ أَنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ ﴿۶۱﴾
این [یاری] از آن جهت است که خدا [همه چیز را دگرگون میکند، همانگونه که] شب را در روز میکشاند و روز را در شب، و از آن جهت که خدا شنوا و بیناست.
سوره حج (22) آیه 61
صفحه
339
سوره
حج (22)
آیه
61
ذلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَ أَنَّ ما يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ هُوَ الْباطِلُ وَ أَنَّ اللَّهَ هُوَ الْعَلِيُّ الْكَبِيرُ ﴿۶۲﴾
[و نیز] بدان سبب است که خدا حق محض است و هر چه به جای او [به نیایش] خوانند، باطل محض(1)؛ و اینکه خداست که والا و بزرگ است.
سوره حج (22) آیه 62
صفحه
339
سوره
حج (22)
آیه
62
1
آیه معنی عبارت لا اله الا اللّه را توضیح میدهد؛ ضمناً به آیه 48 نساء(4) هم توجّه فرمایید.
أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَتُصْبِحُ الْأَرْضُ مُخْضَرَّةً إِنَّ اللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٌ ﴿۶۳﴾
آیا توجّه نکردهای که خدا از آسمان باران میفرستد و زمین سرسبز میگردد؟ البته خدا باریکبین و آگاه است.
سوره حج (22) آیه 63
صفحه
339
سوره
حج (22)
آیه
63
لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ إِنَّ اللَّهَ لَهُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ ﴿۶۴﴾
هر چه در آسمانها و زمین است متعلّق به اوست؛ و به راستی خدا بینیاز و شایسته ستایش است.
سوره حج (22) آیه 64
صفحه
339
سوره
حج (22)
آیه
64