وَ داوُدَ وَ سُلَيْمانَ إِذْ يَحْكُمانِ فِي الْحَرْثِ إِذْ نَفَشَتْ فِيهِ غَنَمُ الْقَوْمِ وَ كُنَّا لِحُكْمِهِمْ شاهِدِينَ ﴿۷۸﴾
داود و سلیمان را [به یاد آر]، آنگاه که در مورد کشتزاری که گوسفندان قوم، شب هنگام در آن چَرا کرده بودند، داوری میکردند، و ما شاهد قضاوت آنان بودیم.328
انبیاء (21)
78
فَفَهَّمْناها سُلَيْمانَ وَ كُلاًّ آتَيْنا حُكْماً وَ عِلْماً وَ سَخَّرْنا مَعَ داوُدَ الْجِبالَ يُسَبِّحْنَ وَ الطَّيْرَ وَ كُنَّا فاعِلِينَ ﴿۷۹﴾
داوری حق را به سلیمان تفهیم کردیم، و هر یک [از آن دو] را فرزانگی و دانش عطا کردیم، و کوهها و پرندگان را در خدمت داود گماشتیم که تسبیح میگفتند؛ و به خوبی انجام دادیم.328
انبیاء (21)
79
وَ عَلَّمْناهُ صَنْعَةَ لَبُوسٍ لَكُمْ لِتُحْصِنَكُمْ مِنْ بَأْسِكُمْ فَهَلْ أَنْتُمْ شاكِرُونَ ﴿۸۰﴾
برای شما ساختن زره را به او آموختیم تا شما را از آسیب کارزار محافظت کند، آیا سپاس میدارید؟328
انبیاء (21)
80
وَ لِسُلَيْمانَ الرِّيحَ عاصِفَةً تَجْرِي بِأَمْرِهِ إِلى الْأَرْضِ الَّتِي بارَكْنا فِيها وَ كُنَّا بِكُلِّ شَيْءٍ عالِمِينَ ﴿۸۱﴾
و تندباد را برای [خدمت به] سلیمان [قرار دادیم] که به فرمان او به سرزمین [شام] که در آن برکت ایجاد کرده بودیم، روان بود(1)؛ و ما به هر چیزی آگاه بودیم.328
انبیاء (21)
81
سرعت باد تحت فرمانش را در آیه 12 سبأ(34) و نحوه حرکتش را در آیه 36 ص(38) ملاحظه فرمایید.
وَ مِنَ الشَّياطِينِ مَنْ يَغُوصُونَ لَهُ وَ يَعْمَلُونَ عَمَلاً دُونَ ذلِكَ وَ كُنَّا لَهُمْ حافِظِينَ ﴿۸۲﴾
و نیز بعضی از دیوان را [در خدمتش گماشتیم] که به سود او در دریا غوّاصی میکردند و [یا] به کارهای دیگری میپرداختند(1)؛ و آنها را [از تمرد] حفظ میکردیم؛329
انبیاء (21)
82
شرح کارهای مختلف آنها در آیه 13 سبأ(34) آمده است.
وَ أَيُّوبَ إِذْ نادى رَبَّهُ أَنِّي مَسَّنِيَ الضُّرُّ وَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ ﴿۸۳﴾
و ایّوب را [به یاد آر(1)]، آنگاه که صاحباختیارش را ندا داد که: سختی و گزند(2) به من روی آورده است و تو مهربانترین مهربانانی.329
انبیاء (21)
83
برای توجیه افزوده، به آیه 41 ص(38) توجّه فرمایید.
در قرآن «ضَرّ» به فتح و ضم «ض» هر دو آمده است. ضرّ با فتحه در مقابل نفع آمده مثل آیات 76 مائده(5) و 13 حج(22) ، ضُرّ با ضمه مربوط به دشواری جسمی است مثل همین آیه و آیه 88 یوسف(12).
فَاسْتَجَبْنا لَهُ فَكَشَفْنا ما بِهِ مِنْ ضُرٍّ وَ آتَيْناهُ أَهْلَهُ وَ مِثْلَهُمْ مَعَهُمْ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنا وَ ذِكْرى لِلْعابِدِينَ ﴿۸۴﴾
درخواستش را پذیرفتیم و مشکلاتی را که داشت از میان برداشتیم و خانواده [ازدست رفته] اش را دوچندان به او بازدادیم، به عنوان رحمتی از جانب ما و تذکری برای عبادتپیشگان(1).329
انبیاء (21)
84
شرح بیشتر ماجرای ایّوب، در سوره ص(38) آیات 42 به بعد آمده است.
وَ إِسْماعِيلَ وَ إِدْرِيسَ وَ ذَا الْكِفْلِ كُلٌّ مِنَ الصَّابِرِينَ ﴿۸۵﴾
و اسماعیل و ادریس و ذوالکفل(1) را [به یاد آر] که همه از شکیبایان بودند.329
انبیاء (21)
85
هویت ذوالکفل به روشنی مشخّص نیست؛ همین قدر روشن است که یکی از پیامبران بنیاسرائیل بوده است؛ بعضی هم معتقدند که ذوالکفل لقب الیاس است.
وَ أَدْخَلْناهُمْ فِي رَحْمَتِنا إِنَّهُمْ مِنَ الصَّالِحِينَ ﴿۸۶﴾
و آنان را مشمول رحمت خود قرار دادیم، زیرا در زمره شایستگان بودند.329
انبیاء (21)
86
وَ ذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغاضِباً فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَيْهِ فَنادى فِي الظُّلُماتِ أَنْ لا إِلهَ إِلاَّ أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ ﴿۸۷﴾
و یونس(1) را [به یاد آر]، آنگاه که [به جای صبر و پایداری،] خشمناک [از میان قوم خود] رفت و تصوّر میکرد که ما هرگز بر او سخت نخواهیم گرفت، [امّا موقعی که به کام نهنگ فرو رفت(2)] در دل تاریکیها ندا داد که: معبودی جز تو نیست، تو را تقدیس میکنم و من ستمکار بودهام.329
انبیاء (21)
87
«ذوالنون» و «صاحب الحوت» که در آیه 48 قلم(68) آمده است، هر دو لقب یونس است. «نون» به معنی ماهی بزرگ یا نهنگ است.
شرح ماجرای یونس که توسّط نهنگ بزرگی بلعیده شد و نجات یافت، در آیات 139-148 صافات(37) آمده است.