وَ لَوْ أَنَّهُمْ آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَمَثُوبَةٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ خَيْرٌ لَوْ كانُوا يَعْلَمُونَ ﴿۱۰۳﴾
[و] کاش میدانستند اگر ایمان آورده و با پروا میشدند، پاداشی [که] از جانب خدا [میگرفتند] بهتر بود.16
بقره (2)
103
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَقُولُوا راعِنا وَ قُولُوا انْظُرْنا وَ اسْمَعُوا وَ لِلْكافِرِينَ عَذابٌ أَلِيمٌ ﴿۱۰۴﴾
ای ایمانآوردگان! [هنگام تکلّم با پیامبر] نگویید: «راعنا»(1)؛ بگویید: «انظرنا»(2) و [به آیات قرآن] گوش فرا دارید؛ که انکارورزان [و استهزاءکنندگان] مجازاتی دردناک [در انتظار] دارند.16
بقره (2)
104
ما را رعایت کن. ولی همین کلمه در زبان عبری مفهومی استهزاءآمیز دارد. توضیح بیشتر در آیه 46 نساء(4) آمده؛ به زیرنویس آیه 46 نساء(4) هم توجّه فرمایید.
ناظر احوال ما باش.
ما يَوَدُّ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ وَ لاَ الْمُشْرِكِينَ أَنْ يُنَزَّلَ عَلَيْكُمْ مِنْ خَيْرٍ مِنْ رَبِّكُمْ وَ اللَّهُ يَخْتَصُّ بِرَحْمَتِهِ مَنْ يَشاءُ وَ اللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ ﴿۱۰۵﴾
انکارورزانِ اهلکتاب و مشرکین دوست نمیدارند که خیری از [جانب] صاحباختیارتان بر شما برسد؛ حال آنکه خدا هر که را بخواهد [و شایسته بداند] به رحمت خویش اختصاص دهد(1)، که خدا افزونبخشی بیحدّ دارد.16
بقره (2)
105
به زیرنویس آیه 74 آلعمران(3) توجّه فرمایید.
ما نَنْسَخْ مِنْ آيَةٍ أَوْ نُنْسِها نَأْتِ بِخَيْرٍ مِنْها أَوْ مِثْلِها أَ لَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿۱۰۶﴾
هر آیهای را نسخ کنیم یا آن را [از ذهنها] محو نماییم(1)، بهتر از آن یا همانندش را میآوریم(2)؛ مگر ندانستهای که خدا بر هر کاری تواناست؟17
بقره (2)
106
منظور این است که اعلام حکم آن را به تأخیر اندازیم.
به آیه 101 نحل(16) توجه فرمایید.
أَ لَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ لَهُ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَ لا نَصِيرٍ ﴿۱۰۷﴾
مگر ندانستهای که خداست که فرمانروایی آسمانها و زمین خاصّ اوست؛ و در برابر خدا هیچ کارساز و یاوری نخواهید داشت؟17
بقره (2)
107
أَمْ تُرِيدُونَ أَنْ تَسْئَلُوا رَسُولَكُمْ كَما سُئِلَ مُوسى مِنْ قَبْلُ وَ مَنْ يَتَبَدَّلِ الْكُفْرَ بِالْإِيمانِ فَقَدْ ضَلَّ سَواءَ السَّبِيلِ ﴿۱۰۸﴾
مگر میخواهید از رسولتان همان درخواست [نامعقول] را بکنید که قبلاً از موسی شده بود(1)؛ مسلّماً هر که انکار را با ایمان [خود] مبادله کند، راه درست را گم کرده است.17
بقره (2)
108
اشاره به درخواست نامعقول یهودیان از موسی است که در آیه 55 بقره(2) و 153 نساء(4) آمده است.
وَدَّ كَثِيرٌ مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ لَوْ يَرُدُّونَكُمْ مِنْ بَعْدِ إِيمانِكُمْ كُفَّاراً حَسَداً مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِهِمْ مِنْ بَعْدِ ما تَبَيَّنَ لَهُمُ الْحَقُّ فَاعْفُوا وَ اصْفَحُوا حَتَّى يَأْتِيَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ إِنَّ اللَّهَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿۱۰۹﴾
بسیاری از اهلکتاب از حسادتی(1) که در نهاد آنهاست، دوست دارند کاش شما را پس از ایمانتان، به انکار بازگردانند، با آنکه حقیقت بر آنها روشن شده است؛ [از حسادتشان] گذشت و چشمپوشی کنید تا خدا فرمان خویش را [در میان] آورد(2)؛ که او بر هر کاری تواناست.17
بقره (2)
109
حسادت از آن جهت که چرا مردمان عقبافتاده و بیاعتقاد دیروز، امروز ادّعای اندیشه و یکتاپرستی دارند و فضلفروشیهای ایشان دیگر خریدار ندارد؛ به نیمه اوّل آیه 54 نساء(4) هم توجّه فرمایید.
این فرمان را در آیه 39 حج(22) ملاحظه فرمایید.
وَ أَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ وَ ما تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ مِنْ خَيْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بِما تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ ﴿۱۱۰﴾
و نماز برپا دارید و زکات بپردازید؛ و هر نیکویی که برای خود پیش میفرستید، [پاداش] آن را نزد خدا بازمییابید(1)؛ که خدا محقّقاً به آنچه میکنید بیناست.17
بقره (2)
110
به آیه 111 توبه(9) توجّه فرمایید.
وَ قالُوا لَنْ يَدْخُلَ الْجَنَّةَ إِلاَّ مَنْ كانَ هُوداً أَوْ نَصارى تِلْكَ أَمانِيُّهُمْ قُلْ هاتُوا بُرْهانَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ ﴿۱۱۱﴾
[یهودیان] گفتند: هرگز کسی جز یهود به بهشت داخل نخواهد شد، و [مسیحیان گفتند:] جز مسیحیان؛ این آرزوی [خام] آنان است؛ بگو: اگر راست میگویید دلیلتان را بیاورید.17
بقره (2)
111
بَلى مَنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَ هُوَ مُحْسِنٌ فَلَهُ أَجْرُهُ عِنْدَ رَبِّهِ وَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ ﴿۱۱۲﴾
آری، کسانی که وجود خود را تسلیم خدا کرده و نیکوکار باشند، پاداششان نزد صاحباختیارشان محفوظ است و ترس و اندوهی نخواهند داشت(1).17
بقره (2)
112
در این رابطه به آیات 127 انعام(6) ، 28 رعد(13) و 27 و 28 فجر(89) توجّه فرمایید؛ ضمناً معنی و مفهوم آیه به بیان دیگر در آیات 62 بقره(2) و 123 طه(20) آمده است و از تطبیق آیه مورد بحث با آیه 62 بقره(2) این نتیجه به دست میآید که ایمان به خدا و روز رستاخیز همان تسلیم بودن در برابر خداست.